Kể từ sau khi Fabio Cannavaro đoạt Quả Bóng Vàng năm 2006, giải thưởng này tiếp tục trở lại "truyền thống": sân chơi của những cầu thủ tấn công. Trừ Luka Modric - một tiền vệ trung tâm - năm 2018, cả ba ngôi sao Kaka, Cristiano Ronaldo và Lionel Messi đều chơi trên hàng công. Nếu cuộc bình chọn năm 2020 không bị huỷ do dịch Covid-19, gần như chắc chắn tiền đạo Robert Lewandowski sẽ được tôn vinh.

Nhưng năm nay, ứng cử viên hàng đầu cho giải thưởng cá nhân danh giá nhất bóng đá thế giới lại là một tiền vệ với lối chơi không hề hoa mỹ. Có chiều cao khiêm tốn 1m68, Kante là minh chứng hoàn hảo cho câu nói: "Bạn không cao, nhưng vẫn khiến người khác phải ngước nhìn".

Chinh phục nước Anh

Chức vô địch gây bất ngờ nhất bóng đá xứ sương mù ba thập niên trở lại đây chắc chắn là kỳ tích của Leicester City mùa 2015-2016, khi đội bóng vốn quen với những cuộc chiến trụ hạng này đăng quang ở Ngoại hạng Anh trong sự sững sờ của các ông lớn. Trong đội hình Leicester năm ấy, tiền đạo Jamie Vardy được nhận giải "Cầu thủ của năm" từ Hiệp hội Ký giả Bóng đá (FWA) và Ban tổ chức Ngoại hạng Anh, còn giải của Hiệp hội Cầu thủ nhà nghề (PFA) được trao cho cầu thủ chạy cánh Riyad Mahrez.

Nhưng Leicester năm đó có thể sẽ không viết nên câu chuyện cổ tích, nếu chỉ dựa vào những bàn thắng của Vardy hay những pha kiến tạo của Mahrez, mà thiếu đi vai trò của Kante nơi tuyến giữa. Tiền vệ người Pháp mùa đó đá 35 trận, 157 lần can thiệp thành công, 175 lần tắc bóng - vượt trội mọi đồng nghiệp trong khâu phòng ngự. Giống hành trình đảo ngược mọi dự đoán của tập thể Leicester, ít ai nghĩ rằng một tiền vệ nhỏ nhắn, khởi nghiệp cùng Boulogne tại giải hạng Nhì Pháp như Kante lại có thể thành công đến vậy tại Ngoại hạng Anh - nơi tôn vinh thể lực và luôn diễn ra với cường độ cao.

Leicester "nhặt" được viên ngọc thô Kante khi đang tìm người thay thế tiền vệ Esteban Cambiasso đã luống tuổi. Theo cuốn sách "Fearless" của nhà báo Jonathan Northcroft, trong bảng danh sách các thông số về số pha can thiệp, tắc bóng hay đường chuyền, cái tên lạ Kante bỗng xuất hiện bên cạnh những ngôi sao hàng đầu như Xabi Alonso hay Toni Kroos. Trong mùa giải 2014-2015 cùng Caen, không cầu thủ nào trong năm giải VĐQG hàng đầu châu Âu có số lần thu hồi bóng thành công nhiều như Kante. Có hai vấn đề được đặt ra: một là Ligue 1 có chất lượng quá thấp, hai là Kante đang "ngồi nhầm lớp" và xứng đáng được thử sức tại những đấu trường mạnh hơn!

Khi ấy, những thông số ấn tượng của Kante đã được tổng hợp và nằm trên bàn làm việc của Jose Mourinho. Nhưng theo tờ Telegraph, HLV Chelsea từ chối vì vóc dáng quá khiêm tốn của tiền vệ này và muốn ưu tiên đầu tư vào những cầu thủ cao to hơn. Ngay cả Claudio Ranieri cũng suýt chút nữa đã mắc sai lầm tương tự khi mới nhậm chức ở Leicester tháng 7/2015. Khi tuyển trạch viên trưởng Steve Walsh tiến cử, HLV người Italy cũng cho rằng Kante "không đủ to cao", và không hiểu vì sao lại đội cần tiền vệ người Pháp.

Walsh là người tìm ra tài năng của Vardy và Mahrez trước đó, và sự tự tin của ông càng được củng cố với màn mục sở thị của tuyển trạch viên David Mills. Chuyên gia săn người của Leicester tới Caen vốn định quan sát một cầu thủ khác, nhưng cuối cùng bị Kante hoàn toàn chinh phục. Mills thuật lại trên tờ The Sun: "Anh chàng nhỏ bé ấy áp đảo hoàn toàn phần còn lại dù chỉ cao 1,68 mét. Trận đấu đó diễn ra đúng kịch bản sau: 'Ai đã cướp bóng? Kante. Ai đã tắc bóng? Kante. Ai đã phá quả bóng đá? Ồ, lại là Kante!'".

Nếu Vardy và Mahrez là ngọn giáo ở tuyến trên thì ở đằng sau, thủ thành Kasper Schemeichel, trung vệ Wes Morgan cùng Kante tạo thành tấm khiên vững chãi giúp chiến binh Leicester trở thành nhà vô địch. Khác với những "hiện tượng một mùa" vốn đầy rẫy tại Ngoại hạng Anh, Kante cho thấy anh thực sự là viên kim cương khi trở thành cầu thủ đầu tiên kể từ Eric Cantona vô địch bóng đá Anh hai mùa liên tiếp cùng hai đội bóng khác nhau.

Hè 2016, Kante chuyển sang Chelsea với mức phí 45 triệu USD, và không mất nhiều thời gian để chứng minh giá trị trong đội hình của Antonio Conte. Chelsea thẳng tiến tới ngôi vương Ngoại hạng Anh, và lần này, những đóng góp của anh đã được tôn vinh xứng đáng. Cả ba đơn vị - Ngoại hạng Anh, FWA lẫn PFA - đều đồng lòng dành giải "Cầu thủ hay nhất mùa" 2017-17 cho Kante.

Trên đỉnh thế giới

Năm năm đã qua kể từ khi bước ra ánh sáng cùng kỳ tích của Leicester, Kante vẫn là một con người hay e thẹn ngoài sân cỏ và nhiệt huyết ngoài sân cỏ. Tầm hoạt động không biết mệt mỏi của anh khiến cư dân mạng có câu nói đùa nổi tiếng: "70% Trái Đất được bao phủ bởi nước, và phần còn lại được bao phủ bởi Kante". Chỉ có một thay đổi lớn là bảng vàng thành tích của Kante đã dày thêm. Anh đã vô địch World Cup cùng tuyển Pháp năm 2018, đoạt Cup FA 2017-2018, Europa League 2018-2019 và đặc biệt là Champions League 2020-2021.

Trên chặng đường lên ngôi của Chelsea, Kante là nhân tố nổi bật. Trong hai trận bán kết gặp Real và chung kết với Man City, cầu thủ người Pháp trở thành người hiếm hoi ba lần liên tiếp giành giải "Cầu thủ hay nhất trận". Đối thủ của anh ở hàng tiền vệ toàn những hảo thủ, từ tam tấu ba năm liền vô địch châu Âu Casemiro - Modric - Kroos, tới tiền vệ hay bậc nhất thế giới hiện tại Kevin De Bruyne.

Từ một cầu thủ có thiên hướng đánh chặn, Kante bắt đầu trở nên toàn diện hơn dưới thời HLV Maurizio Sarri với sự tự do hơn trong vai trò và góp mặt trong các pha chuyển trạng thái từ phòng ngự sang tấn công. Sang mùa 2019-2020, Kante không thể hiện được nhiều vì chấn thương. Ngoài ra việc bị kéo xuống vị trí chốt chặn cuối cùng ở hàng tiền vệ và phải đảm nhiệm cả vai trò cầm nhịp trong sơ đồ 4-3-3 cũng khiến cầu thủ số 7 không thể hiện được phong độ tốt nhất.

Khi HLV Thomas Tuchel lên thay Frank Lampard đầu năm 2021, một trong những thay đổi quan trọng của ông là chuyển sang sử dụng hệ thống "double-pivot" (hai tiền vệ trung tâm chơi lùi, với Jorginho hoặc Mateo Kovacic đá cạnh Kante. Đây là sơ đồ được Kante ưa thích bởi "đó không chỉ tốt nhất cho tôi mà còn cho cả đội bóng, bởi thật tuyệt khi có người ở lại bọc lót khi tôi dâng lên và ngược lại".

Tuchek lý giải về lựa chọn này: "Tôi nghĩ rằng cậu ấy sẽ phát huy tốt nhất năng lực trong sơ đồ 'double-pivot', ở trung tâm, trái tim của trận đấu. Nó sẽ cho cậu ấy nhiều tự do hơn khi là chốt chặn duy nhất, bởi vai trò đơn độc ấy phần nào giới hạn khả năng và bắt cậu ấy phải chơi kỷ luật hơn. Với sơ đồ này, chúng tôi có thể tận dụng năng lượng, tầm hoạt động và khả năng thu hồi bóng ở mọi nơi trên sân của cậu ấy. Kante luôn là người rất hữu dụng với các đồng đội. Cậu ấy mang tư duy của một 'người gánh nước', nhưng ở đẳng cấp thế giới và đóng vai trò tối quan trọng trong chức vô địch World Cup 2018. Và đó là lý do việc có được cậu ấy trong đội hình là cực kỳ quan trọng".

Từ khi còn làm HLV PSG, Tuchel đã ngưỡng mộ tài năng của Kante và cố gắng chiêu mộ anh trong hè 2019. Lý giải trên cho thấy niềm tin vô điều kiện của HLV người Đức với Kante, và tiền vệ này đã không để ông thất vọng. Sau khi vắng mặt trong năm trận Ngoại hạng Anh đầu tiên dưới thời Tuchel cùng trận lượt đi gặp Atletico Madrid tại vòng 1/8 Champions League, Kante chơi tuyệt hay trong nửa sau mùa giải 2020-2021 để giúp Chelsea có mặt trong top 4 Ngoại hạng Anh, vào chung kết Cup FA và vô địch Champions League lần thứ hai trong lịch sử.

Trận chung kết Champions League 2020-2021 sẽ còn được nhắc tới nhiều sau này với quyết định khó hiểu của HLV Pep Guardiola: ra sân mà không có một tiền vệ phòng ngự thực thụ trong đội hình. Nhưng màn trình diễn của Kante cũng xứng đáng được nhớ tới: giành chiến thắng nhiều pha tranh chấp nhất (11), có nhiều lần thu hồi bóng nhất (10) và không có một pha phạm lỗi nào. Không chỉ xuất sắc trong nhiệm vụ phòng ngự và hỗ trợ, tiền vệ này còn bất ngờ có mặt trong vòng cấm Man City để thực hiện một pha ... đánh đầu. Kante cũng là người có nhiều pha không chiến thành công nhất trận chung kết (4), dù là cầu thủ thấp nhất trên sân!

Ký giả Barney Ronay của Guardian mô tả anh là "số bốn ảo" của Chelsea và là chìa khoá hoá giải sơ đồ số chín ảo của Guardiola. Không chỉ các HLV mà các đồng đội cũng hiểu tầm quan trọng của Kante. Khi Leicester vô địch và mọi sự chú ý dồn về Mahrez và Vardy, nội bộ Leicester đã bình chọn Kante là cầu thủ hay nhất đội. Trên hành trình lên ngôi của Pháp trên đất Nga năm 2018, Griezmann, Mbappe hay Paul Pogba có thể nổi bật, nhưng Kante là không thể thiếu.

Đó là lý do dù không có những pha đi bóng ngẫu hứng, những bàn thắng kiểu xe đạp chổng ngược, Kante vẫn đang là ứng cử viên hàng đầu cho các danh hiệu cao quý cá nhân của năm 2021. Bởi anh luôn làm tốt nhất công việc của mình: ra sân, hỗ trợ, nâng tầm các đồng đội và giúp đội bóng chiến thắng.

Hành trình cùng tuyển Pháp tại Euro 2021 - khởi đầu bằng trận ra quân gặp Đức hôm nay 15/6 - sẽ là một cơ hội nữa để Kante chứng tỏ điều đó.

Thịnh Joey