"Mặc dù không hoàn hảo, nhưng việc gia hạn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho nỗ lực cung cấp hỗ trợ nhân đạo cần thiết khẩn cấp cho người dân Sudan", chính quyền Arab Saudi và Mỹ hôm nay cho biết trong một tuyên bố chung.
Người dân cho biết đụng độ vẫn diễn ra ở thủ đô Khartoum của Sudan trong tối 28/5. Trong khi đó, theo các nhà giám sát nhân quyền, giao tranh chết người đã tái diễn tại El Fashir, một trong những thành phố chính ở khu vực phía tây tỉnh Darfur.
khói bốc lên trên các tòa nhà sau một cuộc oanh tạc ở thủ đô Khartoum, Sudan, hôm 1/5. Ảnh: Reuters
Xung đột giữa quân đội Sudan và nhóm bán quân sự Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF), nổ ra vào ngày 15/4, đã khiến thủ đô Khartoum rơi vào hỗn loạn với những trận chiến khốc liệt, tình trạng vô luật pháp và nhiều dịch vụ cơ bản bị cắt đứt. Hệ quả là hơn 1,3 triệu người phải rời bỏ nhà cửa, đe dọa gây bất ổn cho khu vực.
Lệnh ngừng bắn kéo dài một tuần do Mỹ và Arab Saudi làm trung gian sẽ hết hạn vào tối 29/5. Cả hai nước đang giám sát từ xa thỏa thuận vốn nhiều lần bị vi phạm này, đồng thời kêu gọi quân đội và RSF "tiếp tục thảo luận để gia hạn nó".
RSF cho biết họ sẵn sàng thảo luận về khả năng trên và sẽ tiếp tục theo dõi lệnh ngừng bắn "để đánh giá mức độ nghiêm túc và cam kết của bên kia đối với thỏa thuận".
Quân đội Sudan cho hay họ cũng đang thảo luận về khả năng gia hạn.
Hơn 300.000 người đã vượt biên rời khỏi Sudan kể từ khi giao tranh nổ ra, phần lớn từ Khartoum hướng về phía bắc đến Ai Cập hoặc từ Darfur hướng về phía tây đến Chad.
"Chúng tôi rời đi vì ảnh hưởng của xung đột. Tôi có con cái và tôi lo sợ cho chúng vì điều kiện y tế thiếu thốn", Samia Suleiman, 29 tuổi, cư dân thủ đô Sudan, nói trên đường tới Ai Cập. "Tôi cũng muốn các con tôi có cơ hội đến trường. Tôi không nghĩ mọi thứ ở Khartoum sẽ sớm được khôi phục".
Thỏa thuận ngừng bắn đã mang lại quãng thời gian tạm lắng sau giao tranh ác liệt ở Sudan nhưng các cuộc đụng độ lẻ tẻ và các cuộc không kích vẫn diễn ra.
Liên Hợp Quốc và các nhóm viện trợ nói rằng bất chấp thỏa thuận ngừng bắn, họ vẫn gặp không ít khó khăn khi vận chuyển viện trợ và đưa nhân viên đến Khartoum hay những nơi khác đang cần được giúp đỡ. Nhiều nhà kho đã bị cướp phá.
Trên khắp cả nước, Bộ Y tế Sudan cho biết ít nhất 730 người đã thiệt mạng trong các cuộc giao tranh, mặc dù con số thực tế có thể cao hơn nhiều.
Xung đột nổ ra khi lực lượng bán quân sự, do cựu tổng thống Omar al-Bashir thành lập và huấn luyện, được yêu cầu sáp nhập quân đội chính quy để phù hợp với lộ trình chuyển đổi sang chế độ dân sự, nhưng họ từ chối.
Sudan nằm ở khu vực đông bắc châu Phi, giáp với Biển Đỏ, có dân số gần 48 triệu người. Đây là vùng đất giàu tài nguyên thiên nhiên nằm giữa khu vực Hạ Sahara và Trung Đông, nhưng xung đột liên miên khiến Sudan không thể phát triển về kinh tế.
Khi Nam Sudan tách khỏi Sudan để thành một quốc gia độc lập vào năm 2011, Sudan mất đi nguồn thu khổng lồ từ dầu mỏ vốn chiếm hơn 95% giá trị xuất khẩu của nước này. Cú sốc đó đã gây ra lạm phát phi mã, kết hợp với giá nhiên liệu tăng đã châm ngòi làn sóng biểu tình bạo lực năm 2013.
Khủng hoảng kinh tế ngày càng trầm trọng thúc đẩy quân đội Sudan hồi tháng 4/2019 đảo chính lật đổ tổng thống Omar al-Bashir, người nắm quyền lãnh đạo đất nước từ năm 1993 và từng nhiều lần bị phương Tây chỉ trích. RSF đã ủng hộ quân đội trong cuộc đảo chính.
Vị trí Sudan. Đồ họa: AFP
Tuy nhiên, cuộc đảo chính này vấp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ, buộc quân đội Sudan chấp nhận chia sẻ quyền lực với các lực lượng dân sự, thông qua mô hình Hội đồng Chủ quyền với thủ tướng tạm quyền là Abdalla Hamdok.
Quân đội Sudan tiếp tục đảo chính phế truất Hamdok vào tháng 10/2021 và tướng Abdel-Fattah Burhan, tư lệnh quân đội, trở thành người quyền lực nhất nước, đứng đầu chính quyền quân sự.
Vũ Hoàng (Theo Reuters)