"Tắt điện, giải tán đê". Chiếc loa phóng thanh trên nóc xe công vụ phát ra những câu Elle không hiểu, nhưng tất cả các hàng quán xung quanh cô đồng loạt đóng cửa, thu dọn bàn ghế. Đám đông bên đài phun nước Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục rồ ga xe máy, vội vã phóng đi. Trong bóng tối của quảng trường chỉ còn những hàng trà đá nép vào bậc thang những cửa hiệu ven đường.
Sau khung cảnh "lạ lùng" ấy, Elle bắt đầu hoang mang. Cô sợ bị cảnh sát phạt vì uống bia ngoài đường, nên quay về khách sạn ngay. Giờ này mọi khi ở Dublin (Ireland), cô sẽ trang điểm để đi bar nghe nhạc.
Khách lục tục ra về trước 12h đêm ở khu phố cổ Hà Nội. Ảnh: Ngọc Thành.
Đầu năm 2018, anh trai Elle Moore trở về từ chuyến du lịch Việt Nam, bình luận "Em phải đến đấy một lần trong đời". Tháng 9 năm nay, hai ngày sau đám cưới, Elle và chồng đáp máy bay xuống Nội Bài, bắt đầu kỳ trăng mật 3 tuần. Việt Nam là điểm đến mới nổi của giới trẻ Ireland những năm gần đây.
"Không có gì nhiều để chơi vào buổi tối", Elle nhún vai, kết luận về Hà Nội sau ba đêm lặp lại việc đi ăn, nghe nhạc, uống bia rồi buộc phải ngủ sau tiếng loa của xe cảnh sát.
Năm 2012, Tổng cục Du lịch lần đầu công bố kết quả cuộc khảo sát nhu cầu của khách quốc tế đến Việt Nam trên 11.620 du khách đến từ 23 quốc gia. 51% số này cho biết, ẩm thực đa dạng là yếu tố hàng đầu thu hút họ đến Việt Nam. Nhưng đó là chuyện của 7 năm trước.
Một quán bia ở góc phố cổ Tạ Hiện dọn dẹp lúc 12h đêm khi khách du lịch nước ngoài bắt đầu có nhu cầu giải trí. Ảnh: Ngọc Thành.
Cách Elle 100 m về hướng Bờ Hồ cùng đêm đó, ba thanh niên Ấn Độ: Mrubnal, Monish và Vimlesh cũng đang tản bộ về chỗ nghỉ. Nhận mình là những chàng trai đơn giản, họ không có nhu cầu đi bar đến sáng, nhưng luôn gặp khó khăn trong việc tìm địa điểm ăn uống ban đêm.
"Chúng tôi vào một nhà hàng lúc 22h30 và họ từ chối phục vụ", Monish vò mái tóc xoăn và chỉ vào những chiếc ghế nhựa bên vỉa hè. "Tôi đói và ở đây chỉ có trà đá suông". Tối hôm đó, ba thanh niên Ấn Độ không thể ăn một bữa đêm như ý. Nhưng ít ra, họ đã không bị đói khi tìm mua mì tôm trong cửa hàng tiện lợi. Tám đêm ở Hội An, Ninh Bình, Sapa trước đó đã cho họ kinh nghiệm phòng thân.
"Kinh tế đêm" mới chỉ xuất hiện chính thức trong một văn bản của Chính phủ cách đây 2 tháng. Nhưng du lịch là ngành đã phát triển từ nhiều thập kỷ qua. Trong khi lượng khách quốc tế đến Việt Nam đã tăng gấp 4 lần trong 10 năm (2008-2018), giữa trung tâm thủ đô, nhiều du khách đành chấp nhận mua mì gói về phòng lót dạ.
Đêm Hà Nội trong cảm nhận của khách quốc tế. Video: Trần Huấn.
Andrea Gallo, 35 tuổi, sống 6 năm ở Việt Nam với nghề giảng viên ngành Ngôn ngữ - Văn hóa Italy của Đại học Hà Nội. Từ thành Rome, Andrea mang theo thói quen uống bia nghe nhạc thâu đêm tới Hà thành. Năm đầu tiên trôi qua, anh vẫn chưa thể nói trôi chảy một câu chào bằng tiếng Việt.
Còn bây giờ, Andrea có thể ngồi chơi cờ tướng, đánh tam cúc, chuyện trò hàng giờ với bất cứ người Việt nào về Tết thanh minh, Truyện Kiều, chú Cuội, thầy bói, thậm chí là Lạc Long Quân và Âu Cơ. "Văn hóa của Hà Nội nói riêng, thật kỳ diệu", Andrea thừa nhận, "nhưng 10h tối mà muốn đi xem chèo thì chỉ có bó tay".
Andrea nhận ra, những thú tiêu khiển chốc lát không khiến mình vui. "Hà Nội có thể đủ vui cho khách du lịch ngắn ngày, nhưng cho người làm việc lâu năm như tôi thì vô cùng chán. Chúng tôi có những nhu cầu khác".
Andrea Gallo không thể tìm được nơi xem hát chèo sau 10h tối. Ảnh: NVCC.
Giảng viên người Italy nhớ lại những lần tham dự Long night of Museums - Đêm dài của các Bảo tàng, khi còn ở Rome. Sự kiện biểu diễn kết hợp trưng bày nghệ thuật thường niên có sự tham gia của 3.000 bảo tàng từ 40 nước châu Âu.
Với tấm vé một Euro, du khách được thăm quan và tham dự tất cả hoạt động văn hóa liên quan, kéo dài từ 18h đến 2h sáng hôm sau. "Giá Hà Nội cũng có những sự kiện như vậy".
Trong mắt nhiều người nước ngoài, đêm Hà Nội không chỉ thiếu giờ chơi, thiếu chỗ chơi mà còn thiếu quán ăn, thiếu trung tâm mua sắm, thiếu không gian tận hưởng văn hóa nghệ thuật và phương tiện công cộng.
Khách du lịch quốc tế muốn trải nghiệm gì ở Hà Nội về đêm? Video: Trần Huấn
Amir Khan, 19 tuổi, đến từ Pakistan muốn có những không gian yên tĩnh ngoài trời để tập thể thao đêm và chuyện trò với những người bạn. Những cuộc đua xe máy của thanh niên Hà Nội quanh Hồ Gươm sau nửa đêm khiến Amir lo ngại cho những cuộc chạy bộ của mình, và cho cả những người cầm lái. "Ở Pakistan, có những đường đua dành riêng cho xe máy lúc nửa đêm. Chạy motor, hay tập thể dục ban đêm không xấu, chỉ là nó nên được diễn ra đúng chỗ".
"Bản thân lịch sử, văn hóa Hà Nội đã là một lợi thế, nên được khai thác nhiều hơn. Vì bar và sàn nhảy thì ở đâu cũng có", Andrea góp ý và hy vọng một ngày, Hà Nội cũng sẽ có Long night of Museums.
Lượng khách quốc tế đến Việt Nam đã tăng gấp đôi trong 3 năm (7,9 lên 15,5 triệu lượt giai đoạn 2015-2018), song trung bình mỗi khách chỉ tiêu 96 USD, bằng già nửa so với Thái Lan (163 USD). Năm 2018, có khoảng 1,5 triệu lượt khách Ấn Độ sang du lịch Thái Lan, gấp 12 lần lượng khách Ấn Độ tới Việt Nam, số liệu của Tổng cục Du lịch Việt Nam cho biết.
Bạn bè của Mrunal, Monish và Vimlesh đã trở lại Thái Lan nhiều lần mà "chưa lần nào thấy chán".Vimlesh cũng sẽ thăm lại xứ Chùa Vàng sau chuyến đi Việt Nam. "Ở Bangkok, tôi sẽ không phải mua mì gói về khách sạn ăn nữa".
Thanh Lam - Hoàng Phương