Ngô Bá Khá (Khá "Bảnh") 31 tuổi nhưng có đến một phần năm thời gian sống trong trại giam và trường giáo dưỡng và giờ tiếp tục thụ án trong trại giam Hoàng Tiến của Bộ Công an.
Phạm nhân này bỏ học từ năm lớp 7 sau đó có liên tiếp ba tiền án, tiền sự về tội Cố ý gây thương tích và Gây rối trật tự công cộng khi chưa tròn 18 tuổi. Từ năm 2017, Khá bắt đầu làm video có nội dung tục tĩu, mang tính chất giang hồ để đăng trên YouTube, dưới tên Khá "Bảnh".
Từ các video này, Khá nổi lên nhanh chóng, được YouTube trao tặng nút vàng cho kênh có gần 2 triệu người theo dõi. Hồi bị bắt, Khá khai được trả 7.000-8.000 USD/tháng do video có lượng người xem cao, có tháng đến gần 20.000 USD.
"Hình tượng" Khá Bảnh sụp đổ khi anh ta vướng lao lý và bị tuyên 10 năm 6 tháng tù về tội Đánh bạc và Tổ chức đánh bạc, năm 2019, với cáo buộc tổ chức đánh bạc bằng hình thức chơi số lô, đề, hưởng lợi gần 300 triệu đồng.
Với sự nổi danh trên mạng xã hội, Khá thừa nhận nếu biết trân trọng những thứ có được thì bây giờ đã khác nhưng lại "truyền tải cách sống tiêu cực, gây ảnh hưởng xấu đến xã hội".
Khá kể không thích việc bị gán biệt danh "giang hồ mạng", bởi cho rằng không chửi bới, đánh nhau hay làm gì "đao to búa lớn", mọi việc "chỉ là vui đùa trên mạng xã hội với cách sống nông nổi của tuổi trẻ".
"Điều tích cực của em là thường khuyên các bạn phải biết yêu thương bố mẹ. Tiêu cực cũng nhiều, như ăn chơi lêu lổng, nghịch ngợm, ngông cuồng, đốt xe, sống cuộc sống bầy đàn ngoài xã hội", Khá nói.
Quá trình cải tạo ở trại giam, Khá nhận thấy cần rèn luyện, tích cực cải tạo nhiều hơn. "Các quản giáo chỉ bảo những điều mà em chưa bao giờ nhận ra và thấm thía như lúc này", nam phạm nhân 31 tuổi kể.
Hơn 4 năm 7 tháng trong trại giam Hoàng Tiến, Khá gặp mẹ 7 lần, hôm nào cũng được dặn "cải tạo tốt để sớm trở về". Lần cuối vào tháng 11/2022, thấy mẹ tiều tụy, cần người xốc hai bên nách, dìu vào buồng thăm gặp, Khá linh cảm ngày xa mẹ không còn xa. Vài tháng sau, mẹ mất khiến Khá ân hận, nghĩ "đứa con ngỗ nghịch khiến bà đau buồn", anh ta phân trần vào một ngày cuối năm 2023.
Trực tiếp quản lý, giáo dục phạm nhân này từ giữa năm 2023, trung tá Dương Văn Phúc đánh giá, ban đầu cũng khá "áp lực" khi quản lý "nhân vật" được cộng đồng mạng quan tâm như thế này. Trong mấy năm Khá cải tạo ở đây, không ít lần có thông tin sai sự thật lan truyền trên mạng xã hội, như "đàn em đến trại đón anh Khá về', "anh Khá viết thư dặn đàn em ở ngoài".
Tháng 6/2023, vừa được xét giảm 6 tháng tù, Khá bị kỷ luật cảnh cáo vì xích mích với các phạm nhân cùng buồng khi tranh cãi nội dung bản tin trên tivi. Được gọi lên phòng giáo dục, Khá nhận lỗi ngay, nhưng quản giáo Phúc vẫn "thử": Sai như thế nào, sai ở đâu?
Phạm nhân 31 tuổi đáp: "Nội quy buồng giam là phải ăn nói văn hóa, chừng mực, không gây ồn ào, ảnh hưởng sinh hoạt của phạm nhân khác, buồng giam khác".
Đánh giá Khá "chăm chỉ, khéo tay, việc gì cũng làm được", anh Phúc cho biết, phạm nhân này cũng ý thức được việc duy nhất cần làm bây giờ không phải là "xưng hùng xưng bá" mà là cải tạo tốt để sớm được trở về.
Cánh cổng chính của trại có hai lớp an ninh kiên cố, mỗi chiều quan sát Khá lao động cắt tỉa cây trong sân, anh thường chỉ ra ngoài, dặn "làm thế nào để sớm có ngày đường đường chính chính cầm tờ A4 bước ra ngoài đó mà không phải quay lại". Khá đều đáp: "Vâng, thầy yên tâm, cháu xác định rõ rồi".
Dù tuổi trẻ Khá dại dột, ngỗ ngược, trung tá Phúc quan niệm, giáo dục cải tạo, cũng cần đi kèm tình thương và thấu hiểu. Ngày mẹ Khá mất, anh Phúc là người trực tiếp báo tin, động viên. Khá khóc một lúc lâu nhưng chiều đó vẫn đi lao động bình thường, không xin nghỉ.
"Khá cũng chỉ tầm tuổi con cháu mình, giờ bố mẹ đều mất cả, càng cần một môi trường và những người chỉ cho cậu ta đi đúng đường", anh Phúc tâm sự.
Về phạm nhân Khá, thượng tá Vũ Ngọc Quyến, Phó giám thị trại giam Hoàng Tiến, nhận xét anh ta có nhiều chuyển biến nhưng "tư tưởng chưa được thông suốt hoàn toàn". Có lúc, Khá vẫn ảo tưởng về những thứ vô hình nên quản giáo phải sát sao giáo dục. Sau lần bị kỷ luật cảnh cáo gần đây, Khá tiến bộ, chín chắn hơn.
Phạm Dự - Thanh Lam