Josko Gvardiol - người cận vệ trẻ của Croatia

* Croatia - Brazil: 22h hôm nay 9/12, trên VnExpress.

Hè 2022, Chelsea đã gửi RB Leipzig đề nghị 90 triệu USD hỏi mua Gvardiol. Nếu CLB Bundesliga nhận lời, cầu thủ Croatia sẽ trở thành hậu vệ U20 đắt giá nhất thế giới. Nhưng chừng ấy tiền chưa đủ hấp dẫn với Leipzig. Họ khoá chặt Gvardiol bằng hợp đồng tới 2027, rồi đánh tiếng qua truyền thông Anh rằng tài năng này có giá không dưới 120 triệu USD. Khi đó, Gvardiol chưa nổi tiếng ngoài Bundesliga cũng như quê hương Croatia.

Gvardiol sinh ngày 23/1/2002 tại thủ đô Zagreb, nhưng quê gốc ở Novigrad, nơi bố Tihomir từng chơi bóng nghiệp dư. Năm 2019, trung vệ này vào top 60 tài năng trẻ nổi bật do tờ Guardian (Anh) bình chọn, bên cạnh một số tên tuổi cũng xuất hiện tại World Cup 2022 lần này như Ansu Fati, Pedri (Tây Ban Nha), Jeremy Doku (Bỉ) hay Eduardo Camavinga (Pháp). Hai năm sau, Gvardiol vượt qua đàn anh Mateo Kovacic, chiếm kỷ lục cầu thủ trẻ nhất đá cho Croatia ở một giải đấu lớn, khi dự Euro 2021 ở tuổi 19 và 4 tháng 21 ngày.

Nhiều đội bóng nước ngoài đã cử nhà tuyển trạch đến quan sát Gvardiol từ 2018, khi anh đang chơi ở Dinamo Zagreb - một trong sáu lò đào tạo trẻ tốt nhất châu Âu. Nhưng sau khi đánh giá khả năng hoà nhập môi trường và cơ hội ra sân thường xuyên, hậu vệ Croatia chọn RB Leipzig. Đội bóng Đức khi đó chi 17 triệu USD để sở hữu Gvardiol dạng "của để dành", vì vẫn để anh ở lại với Dinamo Zagreb thêm một mùa theo hợp đồng cho mượn.

Hè 2021, Gvardiol chính thức gia nhập RB Leipzig và ngay lập tức, cầu thủ 19 tuổi đã giành suất đá chính, chơi 46 trận cho đội chủ sân Red Bull Arena mùa trước. Sang mùa này, anh củng cố vai trò trung tâm trong việc phát triển bóng từ sân nhà của đội. Không cầu thủ nào có số trung bình đường chuyền (84,23) và chuyền thành công (75,04) trong 90 phút hơn Gvardiol ở Bundesliga. Anh cũng chạm bóng trung bình 95,07 lần mỗi 90 phút, chỉ xếp sau hai cầu thủ Bayern - Joshua Kimmich và Benjamin Pavard.

Nhưng giữa lúc phong độ thăng hoa, Gvardiol dính đa chấn thương vùng mặt trong trận RB Leipzig thắng Freiburg 3-1 tại Bundesliga ngày 10/11 và tưởng chừng sẽ không thể dự World Cup. HLV Marco Rose miêu tả hình ảnh Gvardiol khi ấy: "Mắt cậu ta bị sưng, trông như bộ dạng võ sĩ quyền anh sau 12 hiệp đấu với đối thủ khó nhằn". Dù vậy, trung vệ 20 tuổi vẫn đến Qatar và ra sân với một chiếc mặt nạ bảo hộ như siêu sao Hàn Quốc Son Heung-min. HLV Zlatko Dalic vẫn đặt trọn vẹn niềm tin vào học trò, khi để trung vệ kỳ cựu Domagoj Vida – người có hơn 100 trận cho Croatia - ngồi dự bị.

Không phụ sự tin tưởng của Dalic, Gvardiol chơi xuất sắc. Anh đá trọn vẹn bốn trận, góp phần quan trọng đưa Croatia vào tứ kết. Gvardiol thuộc top 10 hậu vệ có số lần lấy bóng thành công ở khu vực phòng ngự sân nhà (20), cản phá (25) và đánh chặn (7). Khả năng chuyền bóng được xem là thiên bẩm của tuyển thủ Croatia này cũng được thể hiện với 281 đường chuyền với 72% là hướng lên phía trước, đồng thời vào top 5 trung vệ chuyền chính xác nhất (88,4%). Những gì anh làm được ở một tập thể không mạnh về kiểm soát bóng như Croatia càng tạo thêm ấn tượng.

Bên cạnh những con số khô khan, Gvardiol còn được cộng đồng mạng Croatia ví von với hình ảnh một "võ sĩ giác đấu", như cách anh phòng ngự kiên cường trước Bỉ, ngăn cản Romelu Lukaku ghi bàn ở phút bù giờ hay "bỏ túi" các tiền đạo Nhật Bản mỗi lần đối mặt. Và khi tháo lớp mặt nạ chiến binh đó ra, người hâm mộ lại thấy một cầu thủ dễ xúc động và giàu tình cảm. Sau trận hòa Bỉ 0-0 ở lượt cuối vòng bảng - kết quả đưa Croatia đi tiếp vào vòng 1/8, Gvardiol chạy một mạch sang phần sân đối diện, ôm lấy mẹ và khóc ngon lành.

Dalic gần đây tuyên bố Gvardiol là trung vệ hay nhất thế giới. "Nếu chưa phải là lúc này, thì cậu ấy cũng sẽ trở thành số một trong tương lai gần thôi. Cách chơi của cậu ấy cho thấy sự thong thả khi cầm bóng", HLV trưởng Croatia nhận xét.

Chứng kiến trung vệ 20 tuổi thể hiện, báo chí thế giới gọi anh là "viên ngọc Croatia". Thậm chí, anh được gọi là "Tiểu Pep", vì cái tên đọc lên nghe na ná HLV lừng danh Pep Guardiola. Tờ T-Portal (Croatia) đã tìm đến chuyên gia ngôn ngữ học Domagoj Vidovic – người nghiên cứu tên, họ và từ đồng nghĩa Croatia gần 20 năm. Ông Vidovic nói dòng họ Gvardiol có nguồn gốc từ Novigrad và có mối liên hệ với động từ tiếng La Mã cổ "guardare" – nghĩa là bảo vệ, đồng thời cũng liên quan đến họ Guardiola nổi tiếng ở xứ Catalonia, Tây Ban Nha.

"Điều thú vị là Guardiola cũng có nghĩa là bảo vệ", Vidovic nói. "Một từ rất liên quan đến hậu vệ như Gvardiol. Cậu không thể bị vượt qua và xuất sắc trong kèm người". Và trên thực tế, cách chơi của Gvardiol cũng gần với mẫu trung vệ hiện đại mà Guardiola ưa thích - không chỉ mạnh mẽ trong ngăn chặn đối phương mà còn biết xây dựng lối chơi và phát triển bóng tấn công.

Cựu hậu vệ Man Utd và tuyển Anh Rio Ferdinand trầm trồ về Gvardiol hơn cả trong số hậu vệ từng ra sân tại World Cup 2022. "Một màn giới thiệu tuyệt vời. Cậu ấy rất khoẻ, thuận chân trái và trông hạnh phúc trong trận chiến", Ferdinand nói với BBC. Trong khi đó, đồng đội Croatia Borna Barisic ngỏ ý ghen tị: "Chúa ban cho Gvardiol mọi thứ. Cậu ấy chơi như thể đã đá 100 trận cho ĐTQG, không gặp bất kỳ áp lực nào, như kiểu chơi với bạn bè ấy".

Đáp lại những lời khen đó, Gvardiol tự nhận anh gặp may vì được chơi sau bộ ba Mateo Kovacic, Luka Modric và Marcelo Brozovic. "Bạn chẳng phải nghĩ gì nhiều khi trước mắt là bộ ba tiền vệ xuất chúng đó cả. Chơi với họ, một nửa vấn đề đã được giải quyết", anh nói.

Từ cấp CLB, màn trình diễn ở World Cup càng củng cố thêm giá trị cho Gvardiol trước sự thèm khát của các ông lớn. Theo truyền thông Anh và Tây Ban Nha, Real Madrid đang cân nhắc nhảy vào tranh mua trung vệ này cùng Chelsea bằng lời đề nghị lên tới 95 triệu USD.

Nhưng theo người đại diện của Gvardiol, anh không để những ồn ào từ sàn chuyển nhượng làm anh phân tâm, vì ưu tiên số một lúc này World Cup, nơi Croatia sẽ chạm trán Brazil ở tứ kết hôm nay. Đây là bài kiểm tra khó nhất từ trước đến nay mà Gvardiol phải đối mặt cùng Croatia. Bên kia chiến tuyến, hàng công Brazil sở hữu phong độ cao với những mối đe doạ sở hữu kỹ thuật hàng đầu như Vinicius Jr, Neymar, Richarlison sẵn sàng kiểm chứng độ cứng của Gvardiol.

Croatia sẽ tận hiến để nuôi giấc mơ của những "lão tướng" giàu kinh nghiệm như Modric, Perisic, Lovren, còn Gvardiol là sự bổ sung cho khía cạnh thể chất và sức trẻ. Với nền tảng ấy, đương kim á quân World Cup có thêm niềm tin giải quyết trận đấu ở hiệp phụ hay loạt luân lưu, như cách họ đã làm ở bảy qua tám trận gần nhất tại vòng knock-out Euro và World Cup.

Hiếu Lương