Pandev sẽ từ giã đội tuyển quốc gia sau Euro, bất chấp khả năng được gọi để cạnh tranh cho vé dự World Cup 2022 tại Qatar. Anh lý giải một cách hài hước: "Có thể HLV sẽ gọi, nhưng lúc đó tôi có thể nặng hơn bây giờ tới 15 kilogram mất rồi!".
Trên nhiều phương diện, Pandev đích thực là nhân vật "nặng ký", với chiều dài sự nghiệp gần bằng tuổi đời 30 năm của đất nước Bắc Macedonia (trước là Macedonia). HLV Jugoslav Tranchovski chia sẻ: "Goran có một năng lượng đặc biệt thu hút người khác. Cậu ấy không chỉ là thủ lĩnh của đội tuyển quốc gia mà còn giống như một lãnh đạo ở quê nhà".
Khi ra sân trước Áo, với tư cách đội trưởng hơn hai thập niên kể từ ngày đầu lên tuyển, Pandev quả thực đã trải qua một cuộc đời hiếm thấy với một cầu thủ Bắc Macedonia. Anh vốn đã định giải nghệ năm ngoái và chỉ kéo dài quãng thời gian với Genoa để duy trì phong độ khi biết Euro 2020 bị hoãn lại một năm. Pandev nhận thấy đội tuyển quê nhà đứng trước ngưỡng cửa lịch sử. Trong một đêm không thể quên ở Tbilisi, chính anh đã ghi bàn duy nhất trước Georgia để đưa đội nhà lần đầu có mặt tại một giải đấu tầm châu lục.
Khả năng nhìn trước tương lai dường như đã có ở Pandev từ khi còn bé, theo HLV Delio Rossi. Ông từng dẫn dắt Pandev trong quãng thời gian đầu thập niên 2000 tại Lazio và đánh giá cao khả năng chơi cặp với cùng bất kỳ cầu thủ nào của anh. Ông nói: "Đó là kỹ năng khiến cậu ấy trở nên độc nhất và không thể thay thế tại bất cứ đội bóng nào. Goran nhìn thấy cơ hội vài giây trước bất kỳ ai và đó chẳng khác gì ma thuật".
Bất chấp việc đã ra sân 473 trận tại Serie A, góp mặt trong đội hình giành cú ăn ba của Inter năm 2010, Pandev chưa khi nào được xem như một ngôi sao hàng đầu ở bên ngoài Italy hay Bắc Macedonia. Rossi lý giải: "Cậu ấy ấy không phải mẫu cầu thủ có một bài diễn thuyết hùng hồn trước trận đấu mà chỉ cần một ánh nhìn. Goran là một thủ lĩnh thầm lặng và không phải ngẫu nhiên mà các đồng đội luôn yêu mến cậu ấy".
Hành trình với bóng đá của Pandev bắt đầu từ quê nhà Strumica, nơi anh chào đời tháng 7/1983 và bắt đầu chơi bóng cho đội bóng địa phương Belasica. HLV Trenchovski, khi ấy còn chơi cho đội U18, hồi tưởng: "Tôi vẫn nhớ sau buổi tập đầu tiên của Goran, các HLV đều rất hài lòng và nhận định rằng cậu ấy cực kỳ tài năng và có thể trở thành một cầu thủ lớn".
Dẫu vậy, tại đất nước nằm trong nhóm sáu nước nghèo nhất châu Âu, con đường vươn tới bóng đá đỉnh cao không dễ dàng. Nhờ tài năng và quyết tâm nổi trội, Pandev lọt vào mắt xanh các tuyển trạch viên Italy tại giải đấu Viareggio và gia nhập Inter năm 18 tuổi. Chín năm sau, anh tái ngộ Trenchovski khi đã là một nhà vô địch Champions League và bắt đầu công cuộc đóng góp cho bóng đá quê hương.
Trenchovski nhận định rằng những gì hai người từng trải qua ở Belasica là không đủ cho những cầu thủ trẻ và họ cần làm gì đó để giúp những tài năng nhí có được sự đào tạo tốt hơn. Pandev nảy sinh ý tưởng: "Hãy cùng nhau làm việc. Tôi muốn đem số tiền đã đem lại cho tôi cuộc sống giàu có ngày nay vào bóng đá, vào thành phố của chúng ta, cho con em chúng ta và cho quê hương!".
Hệ quả là đội bóng Akademija Pandev được ra đời. Đội bóng còn non trẻ này từng gây ấn tượng khi vô địch cúp quốc nội và lọt vào vòng loại Europa League. Họ thua cuộc trước Zrijnski Mostar nhưng để lại ấn tượng với sức trẻ, với độ tuổi trung bình chỉ là 21 tuổi rưỡi.
Không đội bóng nào khác tại châu Âu mang tên một cầu thủ còn đang thi đấu, nhưng Pandev xứng đáng được tôn vinh. Anh hỗ trợ một nửa kinh phí hoạt động thường niên của Akademija và xây những cơ sở vật chất tốt chưa từng thấy cho bóng đá ở Bắc Macedonia. Có tới 13 đội bóng trẻ hoạt động dưới đội một và HLV từng cho Pandev trình làng trong màu áo đội tuyển Dragi Kanatlarovski khẳng định: "Những gì Macedonia đầu tư vào Pandev, nay cậu ấy đền đáp lại cho quê hương. Ai cũng biết những gì cậu ấy đã làm. Pandev là một biểu tượng ở đất nước này".
Cựu tiền đạo Georgi Hristov chia sẻ: "Dù đã thành danh, cậu ấy vẫn là Pandev của 20 năm trước. Một người đàn ông không tỳ vết, vẫn luôn khiêm tốn bất chấp danh vọng. Hai con của tôi thần tượng cậu ấy và sướng phát điên khi sưu tập được thẻ cầu thủ Euro 2020 có hình Pandev. Cậu ấy thực sự là một hình mẫu quan trọng với trẻ em".
Ở ngưỡng tuổi gần tứ tuần, Pandev vẫn viết nên những trang sử mới cho bóng đá nước nhà. Bàn thắng của anh trong thất bại 1-3 trước Áo là bàn thắng đầu tiên tại các vòng chung kết Euro của Bắc Macedonia. Dù đã bị loại với hai trận toàn thua, Pandev và các đồng đội chắc chắn không hề buông xuôi trước trận đấu cuối cùng gặp Hà Lan tại bảng C. Những người hiểu Pandev như Rossi đều biết rằng anh sẽ luôn tận hiến như thời trai trẻ dù đã là cầu thủ vĩ đại bậc nhất lịch sử bóng đá nước nhà: "Có hai loại cầu thủ. 98% luôn cần động lực và nhanh chóng đổ lỗi khi gặp thất bại. Goran thuộc 2% còn lại: những người không quan tâm tới sức ép hay đối thủ mạnh. Mỗi khi có trận đấu lớn, họ sẽ cháy hết mình".
Thịnh Joey (The Guardian)