"Chúng tôi đã đạt được thỏa thuận", quan chức trong Văn phòng Tổng thống Pháp ngày 13/6 tiết lộ với AFP, đề cập đến sáng kiến tận dụng lợi nhuận từ tài sản bị đóng băng của Nga để thế chấp cho khoản vay khoảng 50 tỷ USD viện trợ Ukraine trong năm 2024.
Thỏa thuận viện trợ cho các chương trình tái thiết Ukraine sẽ được lãnh đạo 7 nước Mỹ, Canada, Pháp, Anh, Italy, Đức và Nhật Bản công bố tại hội nghị thượng đỉnh G7 tuần này ở Puglia. Ngân sách viện trợ được huy động bằng cách vay các tổ chức tài chính, dùng lãi suất từ khối tài sản khoảng 325 tỷ USD bị đóng băng của Nga để thế chấp.
Sau khi Nga phát động chiến sự ở Ukraine, Mỹ cùng đồng minh phương Tây đã áp hàng loạt biện pháp trừng phạt, trong đó có đóng băng tài sản của ngân hàng trung ương Nga ở nước ngoài, hầu hết là ở châu Âu và một phần nhỏ ở Mỹ. Nhiều tài sản của cá nhân, tổ chức Nga cũng bị đóng băng.
"Ý tưởng của phía Mỹ là hoán đổi tiền lãi từ khối tài sản của Nga bị phong tỏa thành tiền thanh toán khoản vay cho Ukraine", quan chức Pháp cho biết. "Nếu tài sản Nga được gỡ phong tỏa hoặc không đủ để thế chấp khoản vay, các nước sẽ cân nhắc phương án san sẻ trách nhiệm".
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (trái) và Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 6/6 dự lễ kỷ niệm 80 năm cuộc đổ bộ của quân Đồng minh lên bờ biển Pháp trong Thế chiến II. Ảnh: AFP
Trong chuyến công du tuần qua tại Pháp dự lễ kỷ niệm chiến dịch đổ bộ Normandy trong Thế chiến II, Tổng thống Mỹ Joe Biden dường như đã thuyết phục thành công Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ủng hộ ý tưởng. Trong họp báo kết thúc chuyến thăm, ông Macron tuyên bố Pháp hy vọng "mọi thành viên G7 chấp thuận quỹ ủng hộ 50 tỷ USD cho Ukraine".
Giới chức G7 tuần qua tiết lộ các bên vẫn cần thống nhất nội dung chi tiết cho tuyên bố chung, trong đó có phương án cụ thể về giải ngân và cam kết trả nợ. Tuy nhiên, lãnh đạo 7 nước đều thống nhất Ukraine đang rất cần gói viện trợ này để tiếp tục cầm cự và khởi động nỗ lực tái thiết trong năm 2025.
Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan ngày 12/6 cho biết Washington "đã đạt được bước tiến tích cực với phương án tận dụng tiền lãi từ tài sản bị đóng băng của Nga". Ông nói mục tiêu cuối cùng của kế hoạch là cung cấp cho Ukraine "nguồn ngân sách đáng kể để đáp ứng nhu cầu cấp thiết", song từ chối xác nhận giá trị gói viện trợ.
"Đây là ưu tiên chính sách của Mỹ. Chúng tôi tin rằng toàn thể G7 cũng cần ưu tiên vấn đề này", ông Sullivan nói. "Mỹ muốn mọi nước ủng hộ phương án huy động nguồn lực quy mô lớn hỗ trợ Ukraine, giúp họ có được nguồn lực cần thiết để giành thắng lợi trong cuộc chiến".
Moskva chỉ trích ý tưởng của các nước G7 về việc tận dụng tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ Ukraine và dọa đáp trả. Tổng thống Nga Vladimir Putin hồi tháng 5 ký sắc lệnh về quy trình tịch thu tài sản Mỹ bị đóng băng ở Nga để bù đắp thiệt hại do lệnh trừng phạt từ phương Tây gây ra.
Thanh Danh (Theo AFP, Reuters, CNN)