Trong chuyến thăm Kiev hôm nay, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen ngày 11/6 nói rằng các buổi đối thoại cùng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ tạo điều kiện cho cơ quan hành pháp cấp cao nhất của Liên minh châu Âu (EU) sớm hoàn thiện đánh giá và phản hồi đơn xin gia nhập gửi hồi đầu tháng 3.
Theo bà, Ủy ban châu Âu có khả năng hoàn tất bản đánh giá về Ukraine trước cuối tuần sau. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử cơ quan giữ vai trò điều hành và thực thi chính sách của EU công khai ấn định thời điểm phản hồi đơn xin gia nhập.
Một quốc gia chỉ có thể nộp đơn vào EU khi đáp ứng các điều kiện nhất định, bao gồm có nền kinh tế thị trường tự do, dân chủ ổn định và chấp nhận tất cả luật pháp của EU cũng như đồng euro. Quốc gia nộp đơn lên Hội đồng châu Âu, bên yêu cầu Ủy ban châu Âu đánh giá khả năng đáp ứng các tiêu chí của ứng viên.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen (trái) họp báo cùng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 11/6 tại Kiev. Ảnh: AFP.
Đánh giá từ Ủy ban châu Âu sẽ được xem là đề xuất trao tư cách ứng viên EU cho quốc gia có mong muốn gia nhập. Tuy nhiên, đề xuất đó mới là bước khởi đầu cho quá trình xét duyệt ứng viên vốn mất nhiều thời gian và có thách thức mà Ukraine sẽ đối diện.
Ukraine cần tất cả 27 chính phủ thành viên EU đồng thuận trao tư cách ứng viên. Hội đồng châu Âu sau đó nhất trí khuôn khổ chính thức cho quá trình đàm phán. Các bên tiếp đó khởi động đối thoại chi tiết về yêu cầu cải cách ở quốc gia ứng viên, trước khi đánh giá lại và trao tư cách thành viên chính thức.
Tổng thống Zelensky mong muốn EU nhanh chóng kết nạp Ukraine và yêu cầu khối phản hồi về khả năng công nhận tư cách ứng viên trước cuối tháng này.
Giới quan sát nhận định EU có thể trao tư cách ứng viên cho Ukraine trong hội nghị thượng đỉnh dự kiến diễn ra từ ngày 23/6 đến ngày 24/6. Quyết định này sẽ đi kèm một số điều kiện gắt gao. Một số nước EU, trong đó có Thụy Điển, Đan Mạch và Hà Lan chưa sẵn sàng chấp thuận cho Ukraine làm ứng viên. Đức vẫn chưa tuyên bố lập trường.
Giới chức EU và lãnh đạo các nước thành viên khối cảnh báo Kiev không nên kỳ vọng quá nhiều. Ukraine được đặc cách tăng tốc trong giai đoạn nhận diện ứng viên, nhưng quá trình xét duyệt kết nạp có thể mất nhiều năm hay thậm chí vài thập kỷ. Trả lời báo giới cùng Tổng thống Zelensky, chủ tịch Ủy ban châu Âu cũng không hứa hẹn cụ thể về triển vọng Ukraine sớm là thành viên EU.
"Vẫn còn nhiều vấn đề cần cải cách, điển hình là chống tham nhũng hay hiện đại hóa chính quyền, tăng thu hút nhà đầu tư", bà lưu ý, dù ghi nhận giới lãnh đạo ở Kiev đã nỗ lực củng cố nền pháp quyền tại Ukraine.
Mặt khác, bà Ursula von der Leyen tập trung nhiều hơn vào viễn cảnh tái thiết ở Ukraine khi chiến sự kết thúc, cho rằng Ukraine cần "làm chủ hoàn toàn" quá trình tái thiết. EU cam kết hỗ trợ Ukraine vạch ra lộ trình "theo đuổi con đường châu Âu".
Đây là chuyến thăm thứ hai của chủ tịch Ủy ban châu Âu đến Kiev kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.
Trong chuyến thăm đầu tiên, diễn ra ngày 8/4, bà gửi cho Tổng thống Zelensky bảng hỏi về nguyện vọng và khả năng tham gia EU. Tài liệu này cung cấp cho Ủy ban châu Âu những thông tin cần thiết để đánh giá về Ukraine và chuyển ý kiến cho Hội đồng châu Âu, cơ quan tập hợp đại diện 27 quốc gia thành viên EU.
Văn phòng Tổng thống Ukraine gửi phần trả lời bảng hỏi cho đại diện EU tại Ukraine 10 ngày sau đó.
Thanh Danh (Theo AFP, Reuters)