Đứng tại nhà ga thành phố Zaporizhzhia trong lúc chờ chuyến tàu đi về phía tây hôm 22/4, gia đình Yevgen kể lại hành trình đầy nước mắt vượt 125 km từ Mariupol, thành phố đông nam Ukraine đã bị lực lượng Nga vây hãm gần hai tháng qua.
Suốt nhiều tuần, khi bom đạn không ngừng dội xuống Mariupol, Yvgen và Tetiana tìm mọi cách giúp các con Yulia, 6 tuổi, Oleksandr, 8 tuổi, Anna, 10 tuổi, và Ivan, 12 tuổi, chuẩn bị tinh thần đối mặt với hành trình nguy hiểm phía trước.
Gia đình vợ chồng Tetiana, Yevgen cùng 4 con nhỏ tại ga tàu ở Zaporizhzhia hôm 22/4. Ảnh: AFP
Kể từ khi một quả đạn pháo bắn trúng nóc tòa chung cư, cả gia đình quyết định dọn xuống sống dưới tầng hầm để đảm bảo an toàn. "Chúng tôi mang sách xuống tầng hầm. Ánh sáng rất yếu, tôi không nhìn thấy chữ gì, nhưng các cháu vẫn đọc được", Tetiana Komisarova, 40 tuổi, nhớ lại.
"Ngủ trên sàn bê tông không hề dễ chịu", Anna nói. Cô bé kể về giờ phút vui đùa cùng bạn bè hàng xóm và khẳng định "chúng cháu không sợ lắm" khi bom đạn rơi bên ngoài, dù tòa nhà liên tục rung lên và bụi bay mù mịt.
Trong quá trình này, Yvgen và Tetiana thay phiên nhau ra ngoài, cố gắng tìm đồ ăn và nước uống từ những cửa hàng trúng bom trên phố. "Chết vì trúng bom có vẻ ít đáng sợ hơn là chết đói", Tetiana nói.
Hai vợ chồng cũng tìm cách giải thích với các con về phương án sơ tán đến thành phố Zaporizhzhia cách đó hơn 200 km. Cả gia đình sẽ phải cuốc bộ, vì không có ôtô.
"Chúng tôi chuẩn bị tâm lý để các con sẵn sàng đối mặt hành trình dài này", Tetiana nói. "Các cháu coi đó như một cuộc phiêu lưu".
Cuộc sống của dân thường bên trong nhà máy Azovstal. Video: Reuters.
Ngày 17/4, Tetiana cùng chồng là Yevgen Tishchenko, 37 tuổi, kỹ sư, nhất trí rằng đã tới lúc phải ra đi. Họ dẫn các con rời nhà trong căng thẳng. Đây là lần đầu cả nhà cùng nhau ra ngoài từ khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự ở Ukraine hôm 24/2. Xung quanh họ là cảnh tượng khủng khiếp, mọi thứ trên mặt đất bị phá hủy hoàn toàn.
"Các con tôi bước đi trong im lặng khi nhìn cảnh đổ nát xung quanh", Yevgen nói. "Tôi không rõ khi đó các cháu nghĩ gì. Có lẽ bọn trẻ không tin nổi là thành phố không còn nữa".
Hành trình cuốc bộ rời khỏi thành phố vô cùng khó khăn. "Chúng cháu phải xách hành lý rất nặng", cô bé kể. Sau đó, Yevgen tìm được một cái xe đẩy hàng ba bánh đã gỉ sét, nhưng cũng giúp chuyến đi nhẹ nhàng hơn nhiều.
"Vợ tôi đẩy con gái út ngồi trên xe đạp ba bánh của con bé. Còn tôi đẩy xe, một trong ba cháu còn lại thay nhau ngồi lên trên cùng đống hành lý", Yevgen nói. "Hai bé còn lại đi bên cạnh tôi".
Khu dân cư bị phá hủy gần nhà máy gang thép Azovstal, Ukraine ngày 14/4. Ảnh: RIA Novosti.
Suốt 5 ngày 4 đêm, gia đình họ vượt qua vô số trạm kiểm soát của lực lượng Nga, trình bày với các binh sĩ tại đó rằng họ đang đến nhà người thân.
"Họ không đối xử với chúng tôi như kẻ thù mà ngược lại còn tìm cách giúp đỡ", Yevgen nói. "Nhưng lần nào họ cũng hỏi: 'Cả nhà từ đâu đến? Từ Mariupol à? Tại sao lại đi hướng này, sao không đi về hướng Nga?".
Đến tối, gia đình ngủ nhờ nhà dân bên đường, những người luôn rộng cửa chào đón và mời họ ăn uống. Khi trời sáng, họ tiếp tục hành trình và cuối cùng, may mắn gặp được Dmytro Zhirnikov, người đang lái xe qua Polohy, một thị trấn do Nga kiểm soát cách Zaporizhzhia khoảng 100 km.
"Tôi thấy gia đình họ đẩy xe đi bên lề đường", Zhirnikov, người thường xuyên lái xe tải tới Zaporizhzhia bán rau củ nhà trồng, nói. "Tôi dừng lại, bảo họ chất đồ lên xe".
Sau 125 km đi bộ, gia đình Tetiana kết thúc hành trình trên chiếc xe tải cũ của Zhirnikov. Họ vô cùng phấn khích khi nhìn thấy binh lính Ukraine. "Khi qua trạm kiểm soát đầu tiên của quân đội Ukraine, mọi người òa khóc", Zhirnikov nói.
"Chúng tôi chỉ có một mục tiêu: đó là con cái được sống ở Ukraine. Chúng là người Ukraine. Tôi không thể hình dung nổi cảnh các cháu sống ở một nước khác", Tetiana nhấn mạnh.
Ba con của Yvgen và Tetiana trong toa tàu tại thành phố Zaporizhzhia hôm 22/4. Ảnh: AFP
Gia đình họ đem theo số tài sản ít ỏi lên chuyến tàu chật ních người hướng tới thành phố Lviv ở phía tây hôm 22/4. Họ định tới Ivano-Frankivsk, một thành phố lớn khác ở phía tây Ukraine, bắt đầu lại cuộc sống.
"Tôi muốn tìm việc. Vợ tôi ở nhà chăm con và tìm trường học cho các cháu", Yevgen nói. "Chúng tôi không thể nào quên chuyện đã trải qua, không bao giờ, nhưng chúng tôi phải giữ tinh thần lạc quan và nuôi dạy các con lớn khôn".
Sau khi thoát khỏi Mariupol, cô bé Anna chỉ có mong muốn "sống ở một thành phố không như thế, nhưng vẫn ở Ukraine".
Hồng Hạnh (Theo AFP)