Chính phủ Syria ngày 13/2 thông báo sẽ mở thêm hai cửa khẩu ở biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ để hàng cứu trợ của Liên Hợp Quốc có thể đến được các nạn nhân hứng chịu thảm họa động đất. Trận động đất 7,8 độ sáng 6/2 đã giết chết hơn 5.700 người ở quốc gia này.
Động thái diễn ra sau khi Martin Griffiths, giám đốc viện trợ LHQ, thừa nhận những thiếu sót trong công tác hỗ trợ, cho biết người Syria ở tây bắc, nơi phe đối lập kiểm soát, cảm thấy "bị bỏ rơi" vì những viện trợ mà họ kỳ vọng vẫn chưa đến.
"Chúng ta đã khiến người dân tây bắc Syria thất vọng", ông viết trên Twitter. "Nhiệm vụ và nghĩa vụ của chúng tôi là nỗ lực khắc phục nhanh nhất có thể".
Trận động đất đã cướp đi hơn 37.000 sinh mạng ở Thổ Nhĩ Kỳ, Syria, đánh dấu thảm họa thiên nhiên chết chóc thứ 7 ở thế kỷ này. Griffiths dự đoán số người chết có thể sẽ tăng gấp rưỡi, bởi còn rất nhiều nạn nhân chưa được tìm thấy dưới đống đổ nát.
Trước trận động đất, viện trợ nhân đạo quốc tế được chuyển qua cửa khẩu Bab al-Hawa, huyết mạch duy nhất kết nối khu vực do phe đối lập kiểm soát ở tây bắc Syria với thế giới bên ngoài.
Một cậu bé đọc một quyển sách nhặt được từ đống đổ nát ở thành phố Jenderes, Syria, ngày 12/2. Ảnh: AFP.
Nhưng không có đoàn xe viện trợ nào đi qua cửa khẩu này trong ba ngày đầu tiên sau trận động đất, vì các con đường từ Thổ Nhĩ Kỳ tới cửa khẩu đều hư hại vì rung chấn. Những chiếc xe tải chở hàng viện trợ đầu tiên bắt đầu đi qua đây từ ngày 9/2, nhưng nguồn cung vẫn kém xa nhu cầu.
Raed al-Saleh, đứng đầu lực lượng Mũ Trắng, một trong những nhóm đối lập ở tây bắc Syria, cho biết 20 xe tải đã đi qua cửa khẩu vào ngày 9-10/2, để chuyển đường, bột mì và dầu ăn tới các gia đình sống trong trại tị nạn ở khu vực. Tuy nhiên, ông này cho hay đây là hàng viện trợ định kỳ, không phải đồ cứu trợ động đất.
Một máy bay chở khoảng 35 tấn thiết bị y tế quan trọng cũng đã đến Syria. Ông Griffiths hy vọng rằng viện trợ cho chính phủ Syria sẽ đến được vùng tây bắc, nơi hơn 4 triệu người cần hỗ trợ sau động đất.
Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres đã kêu gọi HĐBA họp vào tuần này để thảo luận về vấn đề Syria, cho phép mở các điểm viện trợ xuyên biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ. Chính phủ Syria ngày 10/2 cũng thông báo phê duyệt nguồn cung viện trợ nhân đạo tới các vùng bị ảnh hưởng bởi động đất trong khu vực do phe đối lập kiểm soát.
Tuy nhiên, phát ngôn viên LHQ tại Damascus ngày 12/2 cho biết dòng viện trợ tới vùng tây bắc đã bị đình trệ do rắc rối với nhóm vũ trang theo đường lối cứng rắn Hay'et Tahrir al-Sham (HTS).
Một lãnh đạo HTS ở tỉnh Idlib, tây bắc Syria, tuyên bố sẽ không chấp nhận bất kỳ chuyến hàng nào từ các khu vực do chính phủ kiểm soát, thêm rằng viện trợ nên đến từ Thổ Nhĩ Kỳ ở phía bắc.
Al-Saleh, thành viên nhóm Mũ Trắng, cho rằng tình trạng "chính trị hóa viện trợ" đã ảnh hưởng nặng nề đến những nhóm dễ bị tổn thương nhất.
"Mạng sống của nhiều người phụ thuộc vào viện trợ, đó là nguyên nhân chính khiến nhiều người chết", ông nói. "Chúng tôi đã mong một quan chức LHQ đến thăm khu vực này, nhưng rõ ràng có sự thiên vị về hành động nhân đạo. Họ không ở đây để nghe những tiếng la hét kêu cứu dưới các đống đổ nát".
Người dân đi qua các tòa nhà bị tàn phá sau động đất ở thị trấn Jandaris, Syria, ngày 9/2. Ảnh: Reuters.
Trong khi đó, tình trạng thiếu lương thực, nước sạch và nơi trú ẩn giữa trời âm độ đang đẩy phần lớn nạn nhân đến tình cảnh nguy hiểm. Ít nhất 1.300 căn nhà ở vùng tây bắc Syria đã bị phá hủy hoàn toàn, nhiều làng mạc, thị trấn biến thành vùng đất chết.
Tại cửa khẩu Bab al-Hawa, Stefanie Dekker, phóng viên của Al Jazeera, cho hay không có xe tải viện trợ nào đi vào Syria, thay vào đó là những chuyến xe vận chuyển thi thể người Syria thiệt mạng ở Thổ Nhĩ Kỳ vào lãnh thổ.
"Những gì chúng tôi chứng kiến là những chiếc túi màu đen đựng thi thể xếp trên thùng xe tải, được đưa về Syria để mai táng ở quê nhà", Dekker nói.
Cô cho biết các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ ở cửa khẩu ghi nhận ít nhất 950 thi thể người Syria đã được hồi hương, đồng thời mô tả cảnh tượng đau lòng khi thân nhân mở các túi để xem giấy chứng tử. "Khắp nơi toàn là tử khí", cô nói.
Đức Trung (Theo Al Jazeera)