Điều 466 Bộ luật Dân sự 2015 quy định nghĩa vụ trả nợ của bên vay như sau:
1. Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp bên vay không thể trả vật thì có thể trả bằng tiền theo trị giá của vật đã vay tại địa điểm và thời điểm trả nợ, nếu được bên cho vay đồng ý.
3. Địa điểm trả nợ là nơi cư trú hoặc nơi đặt trụ sở của bên cho vay, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
4. Trường hợp vay không có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả nợ hoặc trả không đầy đủ thì bên cho vay có quyền yêu cầu trả tiền lãi với mức lãi suất theo quy định tại khoản 2 Điều 468 của Bộ luật này trên số tiền chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.
Như vậy, bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn. Nếu người chồng vay tiền để phục vụ mục đích thiết yếu của gia đình, khi anh ta mất, người vợ cũng phải có nghĩa vụ trả nợ theo quy định tại Điều 37 Luật Hôn nhân Gia đình 2014.
Ngoài ra, Điều 615 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như sau: "Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác".
Khi người vay tiền chết, những người thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người này để lại, trừ khi có thỏa thuận khác, điều này chỉ áp dụng với người hưởng di sản thừa kế. (Nghĩa vụ tài sản ở đây được hiểu là món nợ khi còn sống của người chết. Do đó khi họ chết, sẽ phải dùng di sản của người chết để thanh toán khoản nợ đó).
Người thừa kế có quyền nhận hoặc từ chối nhận di sản thừa kế theo quy định tại Điều 620 Bộ luật dân sự trừ trường hợp việc từ chối di sản thừa kế nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác. Nếu họ nhận di sản thì sẽ phải thanh toán hết những khoản vay nợ mà người chết để lại di sản.
Trong trường hợp này, người vợ sẽ là người thừa kế khối di sản mà người chồng để lại nên sẽ có nghĩa vụ trả khoản nợ. Nếu người vợ từ chối, bạn có quyền khởi kiện ra tòa án có thẩm quyền để yêu cầu thực hiện nghĩa vụ trả khoản nợ do người chồng để lại (trong phạm vi số tài sản mà người vợ được hưởng thừa kế). Đây là tranh chấp dân sự nên không thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan công an địa phương.
Luật sư Phạm Thanh Bình
Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội