Động Phong Nha thuộc Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, cách TP Đồng Hới khoảng 50 km về phía tây. Hang động này được khai thác du lịch từ những năm 1990. Bên trong động Phong Nha có sông ngầm, chảy ra sông Son rồi đổ ra biển. Phía tây của hang là núi đá vôi và rừng cây.

Đầu năm 2022, Trung tâm du lịch Phong Nha khai trương tour mới chèo thuyền kayak khám phá động Phong Nha và Bi Ký về đêm. Tour xuất phát vào giữa buổi chiều. Thời điểm này thuận lợi cho du khách tham gia sau khi vừa nhận phòng khách sạn, hoặc đến Phong Nha vào buổi chiều.

Ông Hoàng Trung Thành, Phó phòng kinh doanh Trung tâm du lịch Phong Nha, cho hay tour khám phá hang động về đêm nhằm đa dạng hóa các dịch vụ, tạo ra thêm một điểm đến về đêm cho du khách khi lưu trú tại Phong Nha. "Những du khách đến Phong Nha muộn vẫn có thể khám phá hang động, có điểm để trải nghiệm", ông Thành nói.

Trước khi vào hang, du khách được trang bị áo phao, mũ bảo hiểm và phổ biến một số quy định đảm bảo an toàn và bảo tồn hang động. Du khách tự chèo kayak khám phá hang động. Đoạn đầu của tour là hang Phong Nha được khai thác trong các tour phổ thông từ trước đến nay.

Sau vài trăm mét, đoạn hang khai thác đại trà kết thúc, du khách chìm vào bóng tối trong hang động, tận hưởng cảm giác yên tĩnh, nghe tiếng nước rơi róc rách từ trần hang động.

Chị Hồ Thị Viên, một du khách, cho hay nhiều lần thăm hang Phong Nha, nhưng đây là lần đầu tự chèo kayak về đêm. "Tự chèo thuyền giúp mình chủ động quan sát và tìm hiểu những thạch nhũ, ngóc ngách bí ẩn của hang. Đây là một tour thật thú vị", chị Viên nói.

Vào độ sâu 1.200 m, du khách được ngắm nhìn chiếc chum cổ, được cho là của người Chăm bị mắc vào thành hang và bùn đất bao phủ dần. Chum được phát hiện đầu năm 2013, có màu nâu sậm, chiều cao 65 cm, đường kính khoảng 50 cm. Chum được làm bằng tay và bàn xoay, trên bề mặt có đường viền hoa văn khá tinh tế. Theo Bảo tàng Quảng Bình, bên trong chum không có gì. Chum làm bằng gốm sành, bên ngoài có lớp áo gốm.

Sau khi tìm hiểu chum cổ, du khách trở ra vài trăm mét, neo thuyền kayak ở bãi cát rồi khám phá hang Bi Ký. Đây là một hang khô, cửa vào rộng và cao.

Hang Bi Ký có những cột thạch nhũ lớn, nối từ trần hang xuống nền hang động. Hiện một số điểm nền hang bị sụt lún, một số thạch nhũ bị đứt gãy và đoạn còn lại tiếp tục hình thành nhũ mới. Đoạn hang Bi Ký này mới khai thác du lịch, trước đây chưa từng mở cửa tham quan.

Bên trong hang Bi Ký có 97 ký tự Chăm cổ, đến nay vẫn chưa giải mã được ý nghĩa, niên đại. Những dòng chữ này do người Pháp thám hiểm và phát hiện vào 120 năm trước. Một số nghiên cứu cho rằng các ký tự này được viết từ hơn 1.000 năm trước. Đến nay, nét chữ vẫn sắc sảo, không bị phai màu, hoen ố.

Ngoài các ký tự Chăm, hang Bi Ký còn được bộ đội sử dụng làm nơi tránh trú bom đạn, cứu chữa thương binh trong chiến tranh. Trong hang có nhiều chữ viết trong thời kỳ chiến tranh.

Theo các nhà thám hiểm, Phong Nha là hang động duy nhất ở Việt Nam đạt 7 tiêu chí: là hang nước dài nhất; có con sông ngầm đẹp nhất; có cửa hang cao và rộng; có bãi cát, bãi đá ngầm đẹp; có hồ nước ngầm đẹp; có hang khô rộng và đẹp; có hệ thống thạch nhũ kỳ ảo và tráng lệ.

Tour kết thúc lúc màn đêm buông xuống. Tại bãi cát rộng trước động Phong Nha, du khách được thưởng thức ẩm thực địa phương với gà, tôm, thịt heo nướng, bắp luộc, bánh lọc...

Với tour mới đi vào hoạt động này, du khách đến hang Phong Nha sẽ có 3 lựa chọn, gồm tham gia tour phổ thông, tour khám phá chiều sâu Phong Nha 4.500 m và tour chèo kayak khám phá hang về đêm.