Khu du lịch Tam Chúc nằm ở thị trấn Ba Sao, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, cách trung tâm Hà Nội khoảng 60 km, cách TP Phủ Lý khoảng 12 km, trên quốc lộ 21A tiếp giáp với tỉnh Hòa Bình, Ninh Bình và Hà Nội.
Tam Chúc là vùng núi đá vôi ngập nước với phong cảnh hùng vĩ. Nhìn từ trên cao, khu du lịch tâm linh Tam Chúc như một bức tranh thủy mặc. Quần thể danh thắng tâm linh có chùa Tam Chúc là điểm nhấn, cũng là một trong những ngôi chùa lớn nhất thế giới. Ngoài cảnh quan đẹp, Tam Chúc còn là nơi nuôi dưỡng, phát triển, truyền bá những giá trị văn hóa Phật giáo mang tầm quốc tế.
Dù đang trong quá trình mở rộng, nơi này nhiều năm qua luôn thu hút khách thập phương tham quan và chiêm bái. Tam Chúc dự kiến khi hoàn thành sẽ phát triển 6 khu chức năng gồm trung tâm đón tiếp, khu văn hóa tâm linh, khu bảo tồn tự nhiên Quèn Vồng, hồ Tam Chúc, khu nghỉ dưỡng chăm sóc sức khỏe và du lịch cộng đồng Tam Chúc, sân golf Kim Bảng, hồ Ba Hang và trung tâm dịch vụ hậu cần phục vụ hoạt động khu du lịch tại thị trấn Ba Sao.
Chùa Tam Chúc nằm trong quần thể khu du lịch có diện tích gần 5.000 ha, với gần 1.000 ha hồ nước, 3.000 ha núi đá, rừng tự nhiên cùng nhiều thung lũng, ba mặt bao bọc bởi núi, trước là hồ Tam Chúc với 6 quả núi nhỏ.
Thời điểm du lịch Tam Chúc lý tưởng nhất là mùa xuân, mùa của lễ hội, từ tháng Giêng cho tới hết tháng ba Âm lịch. Khí hậu mát mẻ, du khách có thể đến bái Phật, cầu tiền tài, phúc lộc. Tuy nhiên, thời điểm này khá đông đúc, đặc biệt vào dịp cuối tuần.
Tam Chúc nằm ở vị trí thuận tiện nên có thể dễ dàng di chuyển từ Hà Nội và các vùng lân cận. Du khách có thể lựa chọn nhiều phương tiện di chuyển khác nhau gồm:
- Xe buýt: Tuyến buýt Hà Nội - Phủ Lý xuất phát từ bến xe Giáp Bát đến bến xe Phủ Lý, có dừng ở ga Phủ Lý. Xe hoạt động hàng ngày theo lịch từ 4h30 đến 20h30, tần suất 15-20 phút một chuyến, tùy thời điểm trong ngày. Đến Phủ Lý, du khách bắt taxi hoặc xe ôm, di chuyển thêm đoạn đường khoảng 12 km.
- Xe khách: Đây là phương tiện di chuyển thuận tiện đến Phủ Lý. Đa phần xe khách chạy cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, thời gian khoảng một tiếng. Xe khách xuất phát từ bến xe Giáp Bát, Nước Ngầm hoặc Yên Nghĩa. Giá vé 55.000 đồng một lượt.
- Xe limousine: Một số hãng xe limousine chạy tuyến Hà Nội - Tam Chúc, giá vé từ 150.000 đồng đến 230.000 đồng. Xe đón trả tận nơi theo yêu cầu của khách.
- Phương tiện cá nhân: Du khách từ Hà Nội, chạy xe theo quốc lộ 1A hoặc cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ (tùy xe máy hay ôtô) rồi theo hướng Phủ Lý để tiếp tục đến chùa.
Bãi gửi xe máy và ôtô thuận tiện bên ngoài khu du lịch.
Bên trong Tam Chúc, du khách đi xe điện hoặc thuyền. Từ Thủy Đình đến cổng Tam Quan khoảng 4,5 km, thời gian đi xe điện khoảng 20 phút và đi thuyền khoảng 30 phút. Xe điện có thể chở được 12 người, du thuyền chở tối đa được 36 người.
Giá vé xe điện: 90.000 đồng một khách khứ hồi, trẻ em dưới 1 m miễn phí, từ 1-1,3 m 50% giá vé. Xe điện chạy theo tuyến Thủy Đình - cổng Tam Quan - Vườn Cột Kinh - Tam Điện - chùa Ngọc.
Vé thuyền: 200.000 đồng một thuyền nhỏ, 250.000 đồng một thuyền VIP. Thuyền chạy theo tuyến đình Tam Chúc - Tam Quan - Vườn Cột Kinh - Tam Điện - chùa Ngọc. Chiều về sẽ đi bằng xe điện miễn phí.
Tam Chúc miễn vé vào cửa. Quần thể khu du lịch Tam Chúc có các địa điểm tham quan tiêu biểu gồm:
Nhà khách Thủy Đình
Nhà khách Thủy Đình là điểm đến đầu tiên để du khách check in, mua vé lên thuyền khám phá chùa Tam Chúc. Trong thời gian ở nhà khách Thủy Đình, du khách có thể tham quan nội thất, tranh ảnh về chùa. Phối cảnh toàn khu du lịch Tam Chúc cũng có tại nhà khách Thủy Đình.
Cổng tam quan
Để đến du lịch chùa Tam Chúc Hà Nam, du khách sẽ đi qua cổng tam quan. Có hai cổng tam quan ngoại và nội, được xây dựng đồ sộ, kiên cố với hoa văn đặc sắc.
Vườn cột kinh
Qua khỏi cổng tam quan, du khách đến điện Quan Âm, với 32 cột kinh, hay còn gọi là vườn cột kinh. Các cột kinh có khối lượng và kích thước đồ sộ, nặng khoảng 200 tấn, làm từ đá xanh với độ cao khoảng 14 m. Thiết kế chân cột hình đài sen, thân cột hình lục giác, đỉnh cột là nụ sen, thân cột có các hình điêu khắc thủ công lời Phật dạy, tạo nên không gian ấn tượng trước điện Quan Âm.
Tam điện chùa Tam Chúc
Chùa Tam Chúc có ba chính điện: điện Tam Thế, điện Pháp Chủ và điện Quan Âm. Mỗi điện sẽ thờ một vị Phật. Điểm chung ba điện điều có 4 bức phù điêu được tạc thủ công bằng đá mang về từ Indonesia.
Điện Tam Thế được xây ở độ cao 45 m, ba tầng mái cong mang kiến trúc đình chùa Việt, cao 39 m, mặt sàn 5.400 m2, đón 5.000 Phật tử hành lễ cùng lúc. Ảnh: Giang Huy
Điện Pháp Chủ
Điện Pháp Chủ là nơi thờ Phật Thích Ca Mâu Ni, gây ấn tượng nhất là pho tượng Phật bằng đồng nguyên khối nặng 150 tấn, một trong những pho tượng lớn nhất Đông Nam Á. Không gian điện được thiết kế hai tầng mái cong, cao 31 m, trên diện tích mặt sàn rộng 3.000 m2.
Điện Tam Thế
Điện Tam Thế được xây có chiều cao 39 m, trên không gian sàn rộng 5.000 m2. Du khách sẽ được chiêm ngưỡng ba pho tượng phật lớn làm bằng đồng đen ngay giữa điện, biểu thị cho quá khứ, hiện tại và tương lai và 12.000 bức phù điêu làm từ đá núi lửa Indonesia.
Sân trước điện Tam Thế có cây bồ đề được chiết từ cây bồ đề 2.125 năm tuổi, và chiếc vạc đồng đen cao khoảng 4 m, được điêu khắc các danh lam thắng cảnh tâm linh nổi tiếng của Việt Nam, cùng các trích dẫn về sư tổ trên mặt thân vạc.
Điện Quan Âm
Điện Quan Âm là nơi thờ Phật nghìn tay nghìn mắt. Trước điện có khoảng sân rộng, không gian thoáng đãng, tĩnh mịch, có tầm nhìn hướng ra vườn cột kinh.
Đình Tam Chúc
Ngôi đình tọa lạc ở giữa hồ nước, thờ Hoàng hậu nhà Đinh Dương Thị Nguyệt, lưu giữ những dấu tích cổ từ thời vua Đinh. Mặt hồ có 6 hòn núi nhỏ nhô lên, phía dưới có nhiều loài động thực vật sinh sống. Đến mùa hè, hoa sen nở tạo khung cảnh đẹp ở mặt hồ khu vực đình Tam Chúc.
Đàn tế trời chùa Ngọc
Để đến được đàn tế trời chùa Ngọc, du khách cần đi qua khu vực Tam Điện chính, đi bộ một đoạn xa. Chùa Ngọc được chế tác từ đá granite đỏ, các phiến đá được lắp ghép mà không dùng keo hoặc xi măng.
Chùa Ngọc nằm trên đỉnh núi Thất Tinh cao 468 m, với 299 bậc lên, được xây bằng đá khối xếp liền nhau, nặng 2.000 tấn, do những nghệ nhân Ấn Độ thi công. Ảnh: Giang Huy
Xem thêm: Cẩm nang du lịch Hà Nam
Các hoạt động khác
Tại Tam Chúc, du khách còn có thể chèo thuyền kayak, trượt ván nước, thiền địa, đạp xe.
Bên trong khu du lịch có khách xá Tam Chúc với 156 phòng, 5 hạng khác nhau. Giá phòng dao động từ khoảng 800.000 đồng tới hơn hai triệu đồng một đêm. Du khách có thể đặt trực tiếp trên website của khu du lịch, qua điện thoại hoặc đặt qua các ứng dụng Agoda hay Booking.
Nhà hàng Hỷ Lạc, sức chứa 50 người, là nơi thưởng thức các món ăn ngon và trải nghiệm thiên nhiên vào buổi tối, thưởng thức các tiết mục biểu diễn nhạc cụ dân tộc. Đây cũng là nơi các du thuyền VIP neo đậu trên hồ Lục Nhạc. Nhà hàng mở đèn từ 17h.
Chợ quê là nơi có các trò chơi dân gian và quà quê. Chợ quê nằm đối diện nhà khách, với các gian hàng nhiều màu sắc, trò chơi dân gian. Đây cũng là nơi tổ chức các bữa tiệc ngoài trời, BBQ, nơi trao đổi văn hóa, các hoạt động nghệ thuật.
Buffet ở Tam Chúc có giá 130.000 đồng một khách.
Ngay cạnh bãi đỗ xe bên ngoài chùa có các quầy bán đồ ăn nhẹ (nước uống, mì gói, xúc xích, bánh kẹo).
Tam Chúc là quần thể du lịch tâm linh nên du khách cần lựa chọn trang phục kín đáo, thoải mái, đi giày đế bệt hoặc giày thể thao vì phải đi bộ nhiều.
Nên bước vào các điện thờ của chùa từ cửa bên, không bước vào cửa chính giữa, không giẫm lên bậu cửa mà cần bước qua.
Du khách chỉ nên thắp hương tại đỉnh đặt bên ngoài, nên hạn chế thắp hương bên trong chùa vì ảnh hưởng đến tượng Phật, pháp khí. Chỉ cắm một nén vào bát hương, không cắm hương tùy tiện vào tay tượng, gốc cây, hay đồ lễ.
Quần thể khu du lịch Tam Chúc rất rộng, du khách tham khảo bản đồ chùa Tam Chúc kỹ để tránh mất thời gian tìm đường.
Nếu đến Tam Chúc vào các ngày lễ hội, phương tiện di chuyển thích hợp là xe ôm. Các phương tiện thuyền hay xe điện sẽ phải xếp hàng lâu.
Tâm Anh
