Huyện Mèo Vạc giáp với huyện Đồng Văn và thị trấn Yên Minh (Hà Giang), huyện Bảo Lâm (Cao Bằng) và Trung Quốc. Cùng với Đồng Văn, Mèo Vạc là một trong những nơi có nhiều điểm du lịch và cảnh đẹp nổi tiếng nhất Hà Giang. Con đường Hạnh Phúc (quốc lộ 4C) có chiều dài 200 km cũng chạy qua huyện Mèo Vạc.
Bạn có thể đến Mèo Vạc vào bất kỳ thời điểm nào trong năm vì mùa nào cũng đẹp. Mùa xuân, hoa đào, mận, cải nở rộ. Mùa hè, thời tiết mát mẻ, là thời điểm lý tưởng cho nhiều trải nghiệm chinh phục. Tháng 10 đến 12 là mùa hoa tam giác mạch.
Mèo Vạc cách thành phố Hà Giang hơn 150 km, cách thị trấn Đồng Văn khoảng 30 km. Từ thành phố, con đường thông dụng nhất là chạy xe theo quốc lộ 4C qua Quản Bạ, Yên Minh rồi tới Mèo Vạc. Một số tuyến đường khác qua quốc lộ 34 rồi quốc lộ 4C hoặc qua quốc lộ 4C rồi tỉnh lộ 176 (đường nhỏ hơn, di chuyển có thể lâu hơn). Địa hình ở vùng cao nguyên đá khó di chuyển, hiểm trở, nhiều cung đường đèo, du khách phải cẩn trọng hơn khi lái xe.
>> Xem thêm: Cẩm nang du lịch Hà Giang/ Cẩm nang du lịch Đồng Văn
Nơi ở tại Mèo Vạc khá đa dạng, bao gồm nhà nghỉ, khách sạn và các homestay, giá dao động từ 250.000 đồng đến 1,5 triệu đồng một phòng đôi. Dorm (giường ngủ trong nhà cộng đồng) khoảng 80.000 đồng đến 200.000 đồng.
Vài năm gần đây, homestay tại Hà Giang nói chung và Mèo Vạc nói riêng phát triển mạnh. Những khu lưu trú này được đầu tư về cơ sở vật chất và cảnh quan, gần gũi với đời sống của dân bản địa nên được du khách yêu thích.
Theo gợi ý từ các website đặt phòng, du khách có thể chọn các homestay Meovac H'mong Ecolodge, Auberge de Meovac (Chúng Pủa), Meo Vac Clay House, Lo Lo Homestay & Cafe Meo Vac, Mã Pì Lèng Ecolodge.
Dịch vụ cắm trại bên vách đá trắng ven đèo Mã Pì Lèng có tầm nhìn ra sông Nho Quế được người ưa mạo hiểm yêu thích. Để đến được nơi này, du khách lái xe theo đường đèo Mã Pí Lèng, sau đó vào đường Mã Pí Lèng B khoảng 3 km và trekking thêm khoảng 2 km. Khách nên liên hệ với hướng dẫn viên địa phương để đảm bảo an toàn.
Sông Nho Quế
Sông Nho Quế bắt nguồn từ vùng núi Nghiễm Sơn (Vân Nam, Trung Quốc) chảy theo hướng Tây Bắc-Đông Nam, qua các huyện Đồng Văn, Mèo Vạc của tỉnh Hà Giang rồi nhập vào sông Gâm tại xã Lý Bôn, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng. Sông dài 192 km, phần ở Việt Nam dài 46 km, luồn lách qua các lớp đá tai mèo tạo thành những dòng chảy mạnh. Riêng đoạn hẻm Tu Sản và đèo Mã Pì Lèng thuộc Mèo Vạc, sông chảy hiền hoà, uốn lượn theo những ngọn núi đá, nước xanh ngắt.
Năm 2009, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp khu vực này là di tích danh lam thắng cảnh Việt Nam. Thung lũng sông Nho Quế được vinh danh là một trong những thung lũng kiến tạo độc nhất vô nhị của Việt Nam.
Du khách tới sông Nho Quế có thể thử các trải nghiệm đi thuyền, chèo kayak, SUP. Sẽ mất khoảng một tiếng di chuyển đường đèo xuống bến thuyền và ngược lại, qua những con đường ngoằn ngoèo.
Giá dịch vụ thuyền máy: 120.000 đồng một người lớn và 60.000 đồng một trẻ em. Thuyền kayak và SUP 100.000 đồng một người.
Đèo Mã Pì Lèng
Mã Pì Lèng là một trong "tứ đại đỉnh đèo" ở vùng núi phía Bắc, cùng với Ô Quy Hồ (Lào Cai - Lai Châu), Pha Đin (Điện Biên) và Khau Phạ (Yên Bái). Đèo được mệnh danh là vua của các con đèo vùng Tây Bắc, là cung đường hiểm trở, thuộc xã Pả Vi và Pải Lủng, huyện Mèo Vạc và xã Tả Lủng huyện Đồng Văn.
Đèo Mã Pì Lèng nằm ở độ cao 1.200 m, dài 20 km trên con đường Hạnh Phúc nối liền thành phố Hà Giang với các huyện Đồng Văn và Mèo Vạc. Từ trên đỉnh Mã Pì Lèng, du khách có thể ngắm nhìn toàn cảnh cao nguyên đá. Khung cảnh núi non hùng vĩ với một bên là vách đá dựng đứng, một bên là vực sâu sông Nho Quế.
Hẻm vực Tu Sản
Hẻm Tu Sản nằm dưới chân Mã Pì Lèng, trên dòng sông Nho Quế. Khoảng cách rất gần của hai khe núi kết hợp với màu xanh của sông tạo nên khung cảnh kỳ vĩ, thơ mộng. Để đến được hẻm vực Tu Sản, du khách phải đi thuyền, ca nô khoảng 20 phút từ bến ngược dòng Nho Quế.
Nhiều năm trước, khi chưa có đập thủy điện trên sông Nho Quế, rất ít người tiếp cận được chân hẻm thẳng đứng hiểm trở, chỉ có thể ngắm nhìn khung cảnh hùng vĩ này khi dừng chân ở các khúc cua trên cung đường Mã Pì Lèng. Sau khi thủy điện chặn dòng, sông Nho Quế tĩnh lặng hơn, người dân mới bắt đầu cho thuyền đưa đón du khách đến tận chân vách núi.
Chợ tình Khâu Vai
Chợ tình Khâu Vai hay còn gọi là "chợ phong lưu", được tổ chức vào 27/3 Âm lịch hằng năm. Khu chợ có tuổi đời hơn 100 năm, ở bản Khâu Vai, xã Khâu Vai, cách thành phố Hà Giang 180 km. Chợ là nơi để người ta tìm đến nhau sau một hay nhiều năm xa cách. Điều đặc biệt theo truyền thống là có rất nhiều đôi vợ chồng cùng nhau đến chợ, vợ đi tìm bạn của vợ, chồng đi tìm bạn của chồng, không ghen tuông, không bực bội, tôn trọng nhau.
Tuy nhiên, chợ tình Khâu Vai đang bị thương mại hóa, mất dần đi vẻ mộc mạc và ý nghĩa ban đầu. Nay chợ bày bán nhiều loại hàng hóa giống như các khu chợ khác.
Mèo Vạc cũng như nhiều địa phương khác của Hà Giang có những món ăn đặc trưng của tỉnh như bánh cuốn, cháo ấu tẩu, thắng cố, mèn mén, bánh tam giác mạch, thắng dền, bánh chưng gù, xôi ngũ sắc.
Một số nhà hàng được website du lịch Tripadvisor gợi ý: Thanh Phương restaurant, Mây Cồ quán, Hoàng Dũng quán, Ngọc Lan quán, nhà hàng Quyết Hằng, Mr. Hung Italian Restaurant & Bar Wine Mèo Vạc (đồ Tây).
>> Xem thêm: 8 món ăn nên thử ở Hà Giang
Đi lại ở Mèo Vạc cũng như nhiều nơi khác của Hà Giang khá khó khăn, du khách cần phải chắc tay lái, nếu không nên thuê người địa phương.
Với dịch vụ tham quan trên sông Nho Quế, cần liên hệ trước để biết tàu thuyền có hoạt động vào thời điểm du khách đến hay không.
Tâm Anh