Cù Lao Chàm là cụm 8 đảo rộng khoảng 15 km2 thuộc xã Tân Hiệp, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam, trong đó lớn nhất là hòn Cù Lao (hay hòn Lao) và các đảo nhỏ gồm hòn Khô Mẹ, hòn Khô Con, hòn Lá, hòn Dài, hòn Mồ, hòn Tai, hòn Ông. Dân số trên đảo khoảng 3.000 người.
Cù Lao Chàm được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới nhờ hệ sinh thái phong phú, bảo tồn hơn 950 loài thủy sinh. Nơi đây cũng là một trong những điểm du lịch được yêu thích tại Quảng Nam vì vẻ đẹp hoang sơ.
Thời điểm lý tưởng nhất để ra Cù Lao Chàm là từ tháng 3 đến tháng 8 vì trời trong, biển lặng, ít mưa. Những tháng còn lại thường có bão, biển động, sóng lớn nên hầu hết các tàu du lịch không hoạt động.
Cù Lao Chàm cách bờ biển Cửa Đại 18 km và cách thành phố Đà Nẵng 45 km. Có hai phương tiện ra đảo là cano hoặc tàu gỗ.
Giá cano 350.000 đồng, trong đó tiền cano là 260.000 đồng, phí tham quan 70.000 đồng, phí môi trường và an ninh 20.000 đồng. Trẻ em dưới 12 tháng tuổi miễn phí, trẻ em từ 1 đến dưới 8 tuổi bằng 50% giá vé người lớn. Thời gian di chuyển khoảng 15-20 phút.
Tàu gỗ hiện vẫn còn chạy nhưng chỉ chở hàng và người dân địa phương đi theo hàng. Thời gian di chuyển của tàu gỗ khoảng một tiếng rưỡi.
Du khách có thể đặt tour trọn gói trong ngày từ các đại lý du lịch, khách sạn tại phố cổ Hội An, thành phố Tam Kỳ, thành phố Đà Nẵng. Tour gồm phương tiện đưa đón, một bữa ăn trưa, phí tham quan và một vài hoạt động trải nghiệm. Giá dao động 500.000 đồng đến 700.000 đồng một người.
Trên đảo, du khách có thể đi bộ hoặc thuê xe máy tự di chuyển. Giá thuê xe trong ngày từ 120.000 đồng đến 150.000 đồng tùy loại.
Du khách đến Cù Lao Chàm chủ yếu tham quan trong ngày. Đảo vẫn còn khá hoang sơ nên nơi đây chưa có các khu lưu trú tiện nghi. Tuy nhiên, nếu có nhu cầu ở lại qua đêm, du khách thuê các homestay và nhà nghỉ bình dân, tập trung chủ yếu ở khu vực bãi Làng và bãi Hương. Giá phòng từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng một đêm.
Một số địa chỉ gợi ý: Cham Island homestay, homestay bãi Hương, Island Smiles homestay, Hạnh Ly homestay, Hải Long homestay.
Các bãi biển
Cù Lao Chàm nổi tiếng với nhiều bãi biển đẹp, cát trắng và nước xanh ngắt. Có thể kể đến bãi Ông, bãi Chồng, bãi Bìm, bãi Bắc, bãi Làng, bãi Hương, bãi Xếp. Trong đó, bãi Làng và bãi Hương nằm gần làng chài, là nơi có nhà dân và các homestay cho du khách nghỉ ngơi. Bãi Ông là địa điểm các đoàn khách thăm Cù Lao Chàm trong ngày thường dừng chân nghỉ ngơi. Ở đây có một số nhà hàng và các dịch vụ tắm nước ngọt. Đây cũng là nơi xuất phát của các trải nghiệm lặn ngắm san hô hay các trò chơi dưới nước.
Chợ Tân Hiệp
Đến Cù Lao Chàm, khách du lịch nên ghé chợ Tân Hiệp, còn được gọi là chợ Cù Lao Chàm, nằm ngay khu vực bến tàu. Chợ bán các đặc sản rừng, biển và quà lưu niệm. Khách thường mua các loại hải sản khô ở đây về làm quà. Trong chợ, du khách có thể trả giá một chút vì một số sản phẩm giá cao hơn bình thường, tuy nhiên không nhiều.
Eo Gió
Địa điểm này nằm ở phía đông, trên trục đường ven biển thuộc bãi Hương của đảo chính Cù Lao Chàm, cách bãi Làng khoảng 3 km. Eo Gió là nơi ngắm bình minh ấn tượng. Được hình thành với các vách đá nằm xung quanh 2 dãy núi cánh cung, tạo nên hình giống hõm yên ngựa nên người dân địa phương hay gọi nơi đây là Eo Gió. Đường đi đã được trải bê tông nên thuận tiện di chuyển, hai bên đường là hoa dại. Từ Eo Gió có thể ngắm được hải đăng Cù Lao Chàm.
Giếng cổ
Giếng Cổ Champa, còn gọi là giếng xóm Cấm, nằm ở ngã ba đường bêtông thuộc khu dân cư xóm Cấm. Giếng có tuổi đời khoảng 200 năm, không chỉ là nguồn nước ngọt cho người dân mà còn gắn liền với những câu chuyện huyền bí được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Người dân Cù Lao Chàm truyền tai nhau rằng nước giếng không chỉ giải cơn khát mà còn có khả năng chữa say sóng hiệu nghiệm. Nấu nước giếng với một loại lá rừng đặc biệt của dân địa phương, người bị say sóng sẽ thấy dễ chịu.
Chùa Hải Tạng
Chùa Hải Tạng được xây dựng năm 1758, tọa lạc sát chân núi phía tây của hòn Lao, lưng tựa núi, nhìn ra cánh đồng lúa duy nhất của Cù Lao Chàm. Chùa có tường thành bằng đá bao bọc để ngăn trăn và rắn độc. Cổng tam quan phía trước gồm ba lối vào, cao 5 m, rộng 1,5 m, dài 6 m, được tạo dáng vòm. Nổi bật trong chùa là bộ Tam thế Phật, kế đến là tượng Thích Ca ngồi trên đài sen. Trong chùa còn lưu giữ một quả đại hồng chung với hình rồng, được cho là kiểu họa tiết phổ biến ở thời Lê Sơ, trước khi chùa xây dựng. Hiện chùa không có sư trụ trì mà chỉ có một cặp vợ chồng già trông nom.
Bay dù mạo hiểm
Du khách mặc áo phao và được hướng dẫn viên đeo một móc khóa ngang bụng rồi kết nối với dù bay. Sau khi được kéo bởi một chiếc ca nô, dù sẽ bay cao dần và du khách sẽ được thực sự bay lượn trên bầu trời, thoải mái ngắm nhìn cả vùng biển rộng lớn. Trải nghiệm bay dù khoảng 10-15 phút, độ cao khoảng 70 m, đủ một vòng chạy của canô. Bộ môn này dành cho những người mê mạo hiểm và tự do, muốn được thong dong giữa biển trời.
Lặn bình khí ngắm san hô
Cù Lao Chàm có rất nhiều san hô. Hầu hết các tour du lịch Cù Lao Chàm đều có hoạt động lặn ngắm san hô. Nếu đi tự túc, khách có thể mua vé ở ngay bến tàu hoặc nhà nghỉ. Các dịch vụ phổ biến bao gồm: Đi bộ dưới biển, lặn ngắm san hô (lặn nông), lặn bình khí (lặn sâu). Giá dao động từ 200.000 đồng đến 1 triệu đồng một lần tùy loại.
Tham quan các đảo
Xung quanh hòn Lao là 7 hòn đảo khác nên nếu muốn các bạn có thể thuê thuyền đi sang các hòn đảo này. Nếu thuê trọn gói một buổi giá khoảng 700.000 đồng một thuyền, chở được tối đa 10 người. Nếu chỉ muốn đi thăm yến trên đảo, du khách thuê thuyền khoảng 300.000 đồng. Cù Lao Chàm là nơi duy nhất của tỉnh Quảng Nam có loài yến sinh sống.
Cua đá
Cua đá Cù Lao Chàm màu tím, thường sống ở khe núi, đến mùa mưa di chuyển xuống sát bờ biển. Cua đá được phép đánh bắt từ tháng 3 đến tháng 6. Sau đó là mùa sinh nở nên bị cấm và chỉ có thành viên HTX Cua đá Cù Lao Chàm mới được phép đánh bắt. Con lớn nhất có thể nặng gần 500 gram. Cua đá rửa sạch rồi để nguyên con chế biến theo cách hấp hoặc nướng, cầu kỳ hơn có thể xào me hay rang muối. Thịt cua ngọt, chắc và thơm. Mỗi kg cua đá giá khoảng 1 triệu đồng.
Ốc vú nàng
Ốc vú vàng có hình chóp lệch, có một núm nhỏ ở trên đỉnh, dễ liên tưởng đến bầu ngực phụ nữ, nên được gọi là ốc vú nàng. Ốc vú nàng được xem là đặc sản quý hiếm ở Cù Lao Chàm. Ốc có quanh năm nhưng thường nhiều vào những ngày trăng tròn. Khi nước triều rút, loài này sẽ dần lộ ra dưới ghềnh đá. Sau khoảng thời gian đó, ốc ẩn mình, chờ đến mùa trăng tiếp theo mới xuất hiện nhiều. Ốc có thịt chắc, giòn sần sật, vị ngọt và béo. Có thể chế biến thành nhiều món, nhưng ngon nhất là nướng mọi và hấp.
Các loại hải sản khác
Tôm hùm hay mực một nắng ở Cù Lao Chàm cũng là những món ăn ngon. Thịt tôm hùm ở Cù Lao Chàm chắc, ngọt. Có rất nhiều cách chế biến như hấp bia, xào bơ tỏi, nướng, mỗi cách chế biến lại cho ra hương vị khác nhau. Tương tự, mực một nắng tại đây là món ăn được rất nhiều du khách ưa chuộng tìm mang về làm quà.
Rau rừng chấm mắm nêm
Cù Lao Chàm có biển, núi và rừng nên ngoài hải sản, rau rừng chính là đặc sản. Đầu tháng 3 là thời điểm thu hoạch rau rừng, thường có trên 10 loại khác nhau. Món ăn đặc sản Cù Lao Chàm này thường được luộc và chấm cùng mắm nêm (hoặc mắm cái làm từ cá cơm) để có thể cảm nhận rõ được vì giòn, ngọt và thanh mát.
Không nên sử dụng các vật dụng từ nilon khi đến Cù Lao Chàm. Đảo đang phát động nói "không" với ống hút nhựa và tiến tới giảm các vật dụng nhựa khác.
Bảo vệ hệ sinh thái biển khi lặn ngắm san hô.
Lưu ý sức khỏe khi tham gia lặn biển, nếu mắc một số bệnh về tim mạch, huyết áp cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước.
Đồ ăn ở chợ Tân Hiệp sẽ có giá tốt hơn ở bãi Làng và bãi Ông.
Tâm Anh
