Diogo Costa lần lượt đánh bại Josip Ilicic, Jure Balkovec và Benjamin Verbic, để giúp Bồ Đào Nha thắng Slovenia 3-0 ở loạt luân lưu ngày 1/7, qua đó giành vé vào tứ kết Euro 2024. Cả ba pha cản phá đều đến sau những lần bay người hết cỡ và dùng hai tay cản phá, dù đối phương sút không tệ, thậm chí là căng và cố gắng đưa bóng đến sát cột dọc nhất có thể.
Matt Pyzdrowski, một cựu thủ môn, HLV và giờ là chuyên gia phân tích thủ môn, nói với báo Mỹ The Athletic rằng, bí quyết cản phá cú sút 11m của Diogo Costa nằm ở "sự kiên nhẫn, đúng thời điểm và khả năng bùng nổ".
Thủ môn Bồ Đào Nha thực hiện hoàn hảo việc chờ đợi đối phương tạo ra điểm chạm với quả bóng, rồi ngay lập tức thực hiện động tác đổ người. "Điều đặc biệt là Costa vẫn có thể che chắn các góc của khung thành bằng cả hai tay", Pyzdrowski cho hay. "Không phải thủ môn nào cũng làm được vì phụ thuộc vào tố chất thể thao và sức bùng nổ".
Khả năng phán đoán hướng sút chuẩn xác 100% của Diogo Costa cũng là điều hiếm thấy, ở cấp độ cao như Euro. Điều này phụ thuộc vào năng lực giữ bình tĩnh. HLV thủ môn người Mỹ nói: "Costa không có động tác làm xao nhãng hay kỹ thuật đánh lạc hướng nào trước khi đối phương sút. Anh ấy chỉ kiên nhẫn chờ đợi trong khung thành và tập trung vào việc căn thời gian chính xác cho những cú bay người".
Trong thời gian thi đấu chính thức và hiệp phụ, Costa gần như dành phần lớn thời gian để theo dõi đồng nghiệp Jan Oblak làm việc ở phía sân đối diện. Thử thách duy nhất đến ở phút 115, khi Pepe để mất bóng khiến Costa phải đối mặt tiền đạo Benjamin Sesko. Thủ môn sinh năm 1999 một lần nữa cho thấy sự bình tĩnh, khả năng căn thời gian chuẩn xác để xoạc chân trái cản phá cú đá tầm thấp, ngăn bàn thua mười mươi cho Bồ Đào Nha. Pha bóng này cũng được cho là kích thích thêm sự tự tin để Costa bước vào loạt luân lưu.
Màn toả sáng giúp Diogo Costa nhận giải cầu thủ hay nhất trận đấu. Thủ môn 25 tuổi cho biết đã được phân tích cách đá phạt đền của cầu thủ Slovenia. Nhưng đối thủ cũng thay người và đổi cách đá. "Tôi đã chọn đi theo trực giác cá nhân", anh cho biết.
Sau trận, HLV Roberto Martinez ca ngợi học trò là thủ môn tuyệt vời, và xem anh là bí mật được giữ kín của đội tuyển. "Đây là một trong những thủ môn giỏi nhất tôi từng được làm việc cùng", ông nhấn mạnh, và thêm rằng sự trưởng thành của Costa, là nhờ thua Arsenal ở vòng 1/8 UEFA Champions League 2023-2024. Khi ấy, Porto thua 2-4 ở loạt luân lưu và Costa không cản phá được cú đá nào.
Tuy nhiên, ở mùa trước đó, anh đã tạo kỷ lục thủ môn đầu tiên cản phá ba quả phạt đền trong một mùa Champions League. Theo The Athletic, Costa đã cản phá 13 trong 42 quả phạt đền ở sự nghiệp, tương đương tỷ lệ 30,95%. Trong khi đó, tỷ lệ cản phá 11m trung bình của một thủ môn là khoảng 10%.
Costa trưởng thành từ lò đào tạo trẻ Porto và được xem là một trong những thủ môn trẻ hay nhất châu Âu. Anh từng lọt vào đội hình tiêu biểu giải U17, U19, U21 châu Âu, rồi Giải vô địch Quốc gia Bồ Đào Nha mùa 2021-2022 và 2022-2023. Tại World Cup 2022, Costa chiếm suất bắt chính từ đàn anh Rui Patricio, nhưng lại mắc lỗi chọn vị trí dẫn đến bàn thua trước Morocco khiến Bồ Đào Nha bị loại ở tứ kết.
Trước đó, tại kỳ 2004 trên sân nhà, thủ môn Ricardo có khoảnh khắc tháo găng để dùng tay trần, rồi cản phá cú sút của Darius Vassell, giúp Bồ Đào Nha thắng luân lưu Anh 8-7 ở tứ kết.
Sau đó, Bồ Đào Nha có thêm hai lần đá luân lưu, thua 2-4 Tây Ban Nha ở tứ kết 2012 và thắng Ba Lan 5-3 ở vòng 1/8 năm 2016. Thủ môn Rui Patricio góp mặt và cản phá thành công một cú sút ở mỗi loạt. Và bây giờ, đến lượt Costa giúp Bồ Đào Nha tạo thêm màn cản phá luân lưu có tính biểu tượng ở Euro.
Hiếu Lương