Thẩm phán hạt Cook Tracie Porter ngày 28/2 cho rằng Mục 3, Tu chính án thứ 14 của hiến pháp Mỹ có thể áp dụng với ứng viên tranh cử tổng thống. Tu chính án được thông qua năm 1868, quy định không ai được đảm nhiệm chức vụ trong chính quyền nếu họ từng tham gia "nổi dậy hoặc nổi loạn".
"Tòa án cũng xác định tầm quan trọng của phán quyết và tác động đến cuộc bầu cử sơ bộ sắp tới ở Illinois", bà Porter viết. "Ủy ban bầu cử bang Illinois nên loại tên Donald J. Trump khỏi phiếu bầu khi tổ chức bầu cử sơ bộ vào ngày 19/3 hoặc loại bỏ mọi phiếu bầu cho ông ấy".
Thẩm phán Tracie Porter. Ảnh: Cook County Democratic Party
Phán quyết đưa ra liên quan vụ kiện của nhóm Free Speech for People (FSFP). FSFP, đại diện cho 5 cử tri Illinois, ngày 4/1 cho rằng ủy ban bầu cử bang cần loại ông Trump khỏi phiếu bầu sơ bộ, do cựu tổng thống không đủ tiêu chuẩn tranh cử theo Tu chính án thứ 14. Ủy ban bầu cử bang Illinois ngày 30/1 quyết định để ông Trump tiếp tục tham gia bầu cử sơ bộ do họ không đủ thẩm quyền để xác định tư cách tranh cử của cựu tổng thống.
FSFP mô tả phán quyết của bà Porter là "chiến thắng mang tính lịch sử". Người phát ngôn chiến dịch tranh cử của ông Trump gọi đây là "hành động vi hiến" và sẽ kháng cáo ngay lập tức.
Bà Porter tạm hoãn thi hành phán quyết, ông Trump vẫn có thể kháng cáo lên tòa phúc thẩm bang Illinois và Tòa án Tối cao Mỹ.
Cựu tổng thống Donald Trump tại tòa hình sự Manhattan, New York, ngày 15/2. Ảnh: AFP
Illinois là bang thứ ba phán quyết loại ông Trump khỏi phiếu bầu sơ bộ, sau Colorado và Maine.
Tòa Tối cao Colorado ngày 19/12/2023 cho rằng ông Trump không đủ tư cách để tranh cử theo Tu chính án thứ 14, sau khi nhận đơn kiện cho rằng ông Trump đã tham gia vào cuộc bạo loạn tại Đồi Capitol hồi tháng 1/2021. Tòa án Tối cao Mỹ đã thụ lý kháng cáo từ cựu tổng thống và chưa ra quyết định cuối cùng.
Tổng thư ký Maine tháng 12/2023 cũng quyết định loại ông Trump khỏi phiếu bầu. Tòa thượng thẩm Maine hồi tháng 1 thông báo không xem xét kháng cáo từ ông Trump cho đến khi Tòa án Tối cao ra phán quyết với bang Colorado và hoãn thực hiện quyết định của tổng thư ký bang.
Như Tâm (Theo CNN, Reuters)