"Khi chúng tôi muốn tăng cường mối quan hệ tại Việt Nam, việc đầu tư vào cộng đồng vô cùng quan trọng" bà Alisha Johnson Wilder, Giám đốc cấp cao về Môi trường, Chính sách và Sáng kiến xã hội của Apple, nói trong chuyến thăm Việt Nam ngày 8/12. Theo bà, Việt Nam là khu vực trọng yếu với sự hiện diện của nhiều nhà cung cấp lớn. Do đó, các sáng kiến môi trường tại đây không chỉ là hoạt động thiện nguyện đơn lẻ, mà là một phần trong bức tranh tổng thể của mục tiêu Apple 2030, cam kết trung hòa carbon trên toàn bộ chuỗi giá trị của công ty vào cuối thập kỷ.
Trao đổi với VnExpress, bà Alisha xác nhận Apple đã có những khoản ủng hộ trực tiếp cho các khu vực bị ảnh hưởng bởi lũ lụt tại Việt Nam thời gian qua. Ngoài những hỗ trợ nhân đạo lập tức, công ty cũng mong muốn đồng hành với Việt Nam trong việc nghiên cứu tác động dài hạn của biến đổi khí hậu sau khi chứng kiến hậu quả của các cơn bão ngày càng tồi tệ hơn.
Cô Cổ Thị Ngọc Nữ, quyền Hiệu trưởng THCS Long Hòa. Ảnh: Apple
Có mặt tại THCS Long Hòa, Cần Giờ (TP HCM) trong buổi sáng đầu tuần, bà Alisha cho biết đã chứng kiến các em học sinh uống nước trực tiếp từ hệ thống cung cấp nước sạch qua xử lý từ nước mưa do Apple hợp tác với tổ chức Gravity Water lắp đặt. Đây là một trong 16 điểm trường thuộc dự án cung cấp nước sạch giai đoạn 2025-2026 do Apple tài trợ tại khu vực Mekong Delta và TP HCM vốn bị ảnh hưởng nhiều về nguồn nước do tình trạng ngập mặn. Trước đó, công ty cũng có dự án nước sạch cho 131 trường học tại Hòa Bình.
Theo bà, giáo dục và môi trường là hai giá trị cốt lõi và Apple luôn cố gắng lồng ghép chúng vào mọi hoạt động. "Khi cộng đồng được tiếp cận với giáo dục, điều đó thực sự có thể thay đổi các kết quả tương lai", bà nói lý do công ty tập trung nhiều vào các dự án cộng đồng liên quan đến giáo dục tại Việt Nam.
Tại trường THCS Long Hòa, tình trạng thiếu nước sạch từng là nỗi ám ảnh dai dẳng. Cô Cổ Thị Ngọc Nữ, quyền Hiệu trưởng nhà trường cho biết trước đây học sinh phải tự mang nước từ nhà hoặc mua nước đóng chai không rõ nguồn gốc. Nhà trường từng tận dụng nước mưa nhưng chưa qua xử lý nên chỉ dùng để tưới cây hoặc vệ sinh.
Cô chia sẻ, hệ thống lọc nước trước đây bị hư hỏng sau một năm và không thể sửa chữa, nên việc có một nguồn nước uống tại chỗ an toàn không chỉ đảm bảo sức khỏe cho các em mà còn giúp phụ huynh bớt đi một nỗi lo về chi phí và sự an toàn. Ngoài tình trạng ngập lụt, khu vực này còn bị xâm nhập mặn do nước biển dâng. Nhiều người dân phải chịu những tác động lớn như xâm nhập mặn vào nội đồng, ảnh hưởng đến nước sinh hoạt, nước uống. Nhiều gia đình phải mua nước sinh hoạt, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.
"Đây là thực trạng chung tại nhiều khu vực ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), nơi đối mặt với cuộc khủng hoảng kép: lũ lụt và xâm nhập mặn", bà Tilden Mitchell, Giám đốc Chương trình Quốc tế của Gravity Water nhận định. Theo bà, ngay cả khi người dân đun sôi nước theo cách truyền thống, lượng muối tồn dư do xâm nhập mặn vẫn gây ảnh hưởng sức khỏe lâu dài.
Bà Alisha Johnson Wilder và bà Tilden Mitchell (phải) uống thử nước từ hệ thống lọc nước mưa trực tiếp cùng các em học sinh ở THCS Long Hòa, Cần Giờ (TP HCM). Ảnh: Apple
Để giải quyết bài toán, Apple bắt tay cùng tổ chức Gravity Water triển khai dự án lắp đặt hệ thống thu nước mưa quy mô lớn. Khác với bể chứa truyền thống, hệ thống tích hợp công nghệ lọc và lưu trữ tự động. Theo bà Mitchell, mỗi hệ thống được thiết kế để cung cấp 1,5 lít nước sạch mỗi ngày cho một học sinh, với khả năng dự trữ đủ dùng trong hơn 75 ngày mùa khô. Trong trường hợp nước mưa không đủ cung cấp cho nhu cầu, hệ thống có thể bổ trợ bởi nước máy nhưng vẫn sẽ qua hệ thống lọc để đảm bảo nước tinh khiết có thể uống.
Hệ thống mới được lắp đặt tại trường THCS Long Hòa có đồng hồ thông minh kết nối với trung tâm điều hành từ xa. Đội ngũ kỹ thuật có thể giám sát hiệu quả vận hành và lập tức triển khai bảo trì khi phát hiện sự cố hoặc phát hiện sớm các vấn đề nhằm tìm cách khắc phục.
Một phần của hệ thống lọc, cung cấp nước sạch từ nước mưa tại trường THCS Long Hòa, Cần Giờ (TP HCM). Ảnh: Tuấn Hưng
Bà Chu Thanh Hòa, Giám đốc quốc gia Gravity Water Việt Nam, cho biết chiến lược dài hạn của tổ chức là mở rộng mô hình này tới 1.000 trường học, tập trung vào các vùng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Trong 2025, với mục tiêu 16 trường được lắp đặt, dự án kỳ vọng có thể hỗ trợ nguồn nước uống trực tiếp cho 10.000 học sinh.
Trần Minh Khải, học sinh lớp 9/1 của trường THCS Long Hòa, cho biết trước đây em thường phải mang nước đi học, có ngày ba chai mới đủ nhu cầu nếu có các tiết học thể dục. Với hệ thống cấp nước tại trường, em có thể uống đủ lượng nước, chỉ cần mang theo một bình để tái sử dụng, thuận tiện trong sinh hoạt hàng ngày.
"Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu của Apple, việc hỗ trợ cộng đồng địa phương thích ứng với biến đổi khí hậu cũng là một phần không thể tách rời. Nước sạch là nền tảng để cộng đồng phát triển và giáo dục tương lai," bà Alicia chia sẻ lý do Apple đầu tư vào dự án. Theo bà, cộng đồng địa phương mới là những người nắm rõ những thách thức mà họ đang phải đối mặt, cách để giải quyết chúng và điều công ty có thể làm là tham gia và mang đến sự hỗ trợ bao gồm cả công nghệ để giúp nhân rộng các giải pháp.