Theo Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam nằm trong nhóm những nước có tốc độ già hóa nhanh nhất, đi liền với điều này là những thay đổi về kinh tế, xã hội khiến nhiều người trung niên khó bắt nhịp cuộc sống mới. Các chuyên gia cho rằng, chỉ khi chuẩn bị từ sớm và lên kế hoạch cụ thể, con người mới đạt được sự tự do sau cột mốc 50.
Độc lập về tài chính
Độc lập tài chính không có nghĩa là sở hữu một khối tài sản lớn, mà là một khoản tiền đủ để chăm lo cho bản thân, theo đuổi những sở thích và phòng bị cho những lúc bất trắc. Thực tế, không ít người khi về hưu ngại đi khám bệnh định kỳ, hạn chế tiêu tiền cho các sở thích cá nhân như du lịch, giải trí, ăn uống...
Tiến sĩ Đinh Thị Thanh Vân, quyền Trưởng khoa Tài chính Ngân hàng, ĐH Kinh tế (ĐH Quốc gia Hà Nội), cho rằng, nếu hình dung được cuộc sống khi về hưu, mỗi người cần ước lượng tài chính cho cuộc sống đó, có thể bao gồm chi phí sinh hoạt, chăm sóc sức khỏe, chi phí cho các mối quan hệ. "50 tuổi tự do tài chính theo tôi không phải là sớm. Hiện nay, giới trẻ ở các nước phát triển có trào lưu FIRE - độc lập tài chính và nghỉ hưu sớm - đã tích lũy từ độ tuổi 30-40", Tiến sĩ Vân cho biết thêm.
Cải thiện sức khỏe tinh thần
Một số người sau tuổi 50 dần mất đi những động lực trong cuộc sống. Họ giảm dần hứng thú với các hoạt động hàng ngày, ngay cả những việc từng yêu thích. Một vài người thậm chí muốn buông xuôi hoặc chạy trốn thực tại.
Để vượt qua những cảm giác tiêu cực này, các chuyên gia tâm lý khuyên mỗi người nên dành thời gian tham gia hoạt động thể dục, thể thao, vui chơi giải trí lành mạnh. Đơn cử như theo đuổi các đam mê, sở thích từ trước đó hay chinh phục một vài lĩnh vực mới...
Tự do tinh thần là tự do theo đuổi phong cách sống, làm những điều bản thân luôn mong muốn. Đó có thể là vẽ tranh, đi thăm thú nhiều vùng đất mới, thưởng thức các loại đặc sản hay đơn giản là học may vá, cắm hoa, viết thơ... Những điều tưởng chừng giản đơn này sẽ phần nào giúp giảm tải các mối bận tâm không đáng có trong cuộc sống.
Nhiều người chọn chinh phục các vùng đất mới sau khi về hưu. Ảnh: Shutterstock
Duy trì sức khỏe thể chất
Bước sang tuổi 50, thể trạng của hầu hết mọi người sẽ giảm sút. Ở phụ nữ, tình trạng về cân nặng và các hệ lụy từ việc sinh nở sẽ rõ ràng hơn, nhất là sau khi suy giảm nội tiết tố vì mãn kinh. Ở nam giới, những thói quen không tốt được duy trì nhiều năm đi làm như lạm dụng rượu, bia, thuốc lá khiến các bệnh liên quan đến tim, gan, phổi, thận... xuất hiện nhiều hơn.
Những năm gần đây, Bộ Y tế thường xuyên ra khuyến cáo những người sau 50 nên giảm các loại chất béo từ động vật gây tăng cholesterol và nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Thay vào đó, mọi người nên chú ý bổ sung đủ chất xơ và vitamin. Ngoài ra, nạp đủ nước, khoảng 1,5-2 lít mỗi ngày, giúp cơ thể năng động và khỏe khoắn hơn.
Việc giữ được sức khỏe, giúp những người bước sang tuổi 50 tự do và tự tin hơn trong giao tiếp xã hội. Không chỉ riêng phụ nữ cần ngoại hình đẹp. Ngày nay, những người đàn ông cũng cần chú trọng đến vẻ bề ngoài. Nhiều nghiên cứu chứng minh rằng hoạt động thể chất và sự tự tin có mối liên quan trực tiếp đến sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần.
Rèn luyện thể chất giúp mỗi người thêm tự tin. Ảnh: Shutterstock
Cân bằng các mối quan hệ
Tuổi ngũ tuần cũng là lúc con cái phần lớn đã trưởng thành, lập gia đình riêng. Bất hòa giữa cha mẹ và con cái khó tránh khỏi do suy nghĩ và quan niệm sống có phần khác nhau.
Theo các chuyên gia xã hội học, thay vì xem con cái là trên hết, ở tuổi trung niên mỗi người cần chăm lo cho bản thân nhiều hơn. Nhà báo Trần Thu Hà, một người khá nổi tiếng trong việc nuôi dạy con độc lập chia sẻ: "Dạy con độc lập cũng là cách giúp bản thân mình tự do".
Ngoài ra, mỗi người cũng nên duy trì và tạo lập các mối quan hệ xã hội, tham gia các hội nhóm cùng sở thích, các tổ chức hoạt động thiện nguyện nhằm giúp cải thiện cảm xúc.
Có một bộ phim Hàn Quốc nói rằng, cha mẹ thường nghĩ chỉ cần không phụ thuộc vào con cái là tốt nhất nhưng thực ra, cha mẹ chỉ cần sống thật khỏe mạnh, hạnh phúc mới là điều các con mong muốn hơn cả.
Nhiều người cho rằng, chỉ cần dành dụm được nhiều tiền thì cuộc sống về già mới tự do và sung túc được lại quên rằng, nếu không có sức khỏe thì đồng tiền cũng trở nên vô nghĩa. Một cuộc sống tự do sau tuổi 50 không đơn thuần đòi hỏi sự chuẩn bị tốt về tài chính, mà còn là sự cân bằng về sức khỏe, tinh thần và các mối quan hệ xung quanh.
Hoàng Anh
"Tự do tuổi 50" là dự án được Prudential Việt Nam thực hiện nhằm khơi gợi sự chuẩn bị về tài chính, sức khỏe thể chất, tinh thần và gắn kết xã hội cho cộng đồng, đặc biệt nhóm tuổi từ 30-45, hướng đến cuộc sống tuổi già độc lập.
Độc giả có thể chia sẻ những câu chuyện chuẩn bị tự do cho tuổi 50 của mình tại đây.