Một thông điệp được các chuyên gia nhấn mạnh nhiều lần trong buổi tọa đàm chiều 19/3 về tình trạng khan hiếm văcxin dịch vụ do Cổng thông tin Điện tử Chính phủ tổ chức là văcxin miễn phí trong Chương trình Tiêm chủng không thua kém về chất lượng so với các loại tiêm dịch vụ.
Theo Tiến sĩ Trần Đắc Phu, Cục trưởng Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, việc cha mẹ có tâm lý cố chờ văcxin dịch vụ mà không tiêm loại miễn phí có nhiều lý do. Nhiều ý kiến cho rằng văcxin tiêm chủng mở rộng không tốt bằng loại tiêm dịch vụ. “Tôi cho rằng chúng ta cần thay đổi quan điểm này. Từ trước đến nay, chúng ta đạt được thành tựu về tiêm chủng là do tiêm chủng mở rộng”, ông Phú nói.
Trẻ được uống văcxin sau khi tiêm miễn phí văcxin Quinvaxem tại điểm tiêm dịch vụ. Ảnh: N.Phương.
Lãnh đạo Cục Y tế Dự phòng khẳng định, tất cả các điểm tiêm chủng dù là dịch vụ hay mở rộng đều phải đảm bảo điều kiện y tế. Tất cả các loại văcxin đều có phản ứng sau tiêm nhất định, miễn là khi lưu hành tỷ lệ này nằm trong giới hạn cho phép của Tổ chức Y tế Thế giới.
Hiện có 20 loại văcxin dịch vụ thì chỉ thiếu 2 loại là Infarix Hexa (6 trong 1) và Pentaxim (5 trong 1). Loại tương ứng trong Chương trình tiêm chủng mở rộng là văcxin 5 trong 1 Quinvaxem.
Theo ông, sự khác biệt là ở chỗ tỷ lệ gặp phản ứng phụ nhẹ (sốt dưới 38,5 độ C; sưng đau tại chỗ tiêm) của loại văcxin tiêm dịch vụ ít hơn loại tiêm chủng mở rộng. Lý do là vì văcxin dịch vụ có sử dụng thành phần ho gà vô bào - tinh chất hơn, trong khi Quinvaxem là toàn tế bào (trước kia là văcxin DPT). Chính điều này gây nên tâm lý lo ngại của các bậc cha mẹ, trong khi tỷ lệ phản ứng nặng của hai loại là giống nhau.
Tuy nhiên nếu xét về hiệu quả, đáp ứng miễn dịch thì văcxin tiêm chủng mở rộng với thành phần ho gà toàn tế bào tốt hơn. Hiện nay các nước sử dụng thành phần ho gà vô bào phải khuyến cáo tiêm nhắc lại.
Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Văn Cường, Phó trưởng ban Chủ nhiệm Chương trình tiêm chủng mở rộng lý giải thêm: “Suy nghĩ cứ văcxin đắt tiền tốt hơn là sai. Văcxin dịch vụ chỉ trả tiền cho một mũi thì giá đắt hơn, trong khi văcxin tiêm chủng mở rộng cũng không phải tự nhiên miễn phí, mà là Nhà nước trả tiền mua, tổ chức quốc tế hỗ trợ một phần, mua số lượng nhiều hơn nên rẻ hơn. Thế giới thậm chí khuyến cáo các nước đang dùng loại toàn tế bào không nên chuyển sang vô bào vì tác dụng phòng bệnh tốt hơn”.
Theo chuyên gia này, từ trước đến nay trẻ em Việt Nam vẫn được tiêm văcxin có thành phần ho toàn tế bào, chỉ gần đây mới có vô bào. Phản ứng nhẹ sau tiêm như sốt dưới 38,5; trẻ quấy khóc... là phản ứng thông thường của cơ thể khi đưa một kháng nguyên vào, tự hết sau 24 giờ.
Qua thống kê, trẻ được tiêm phòng dưới hình thức dịch vụ không lớn, hàng năm chiếm 8-10%. Phần lớn trẻ đang tham gia tiêm trong Chương trình tiêm chủng mở rộng - khoảng 1,5 triệu trẻ mỗi năm. Nguyên nhân chính thiếu 2 loại văcxin dịch vụ là do nhà sản xuất không đáp ứng đủ. Số lượng văcxin dịch vụ chiếm ít, không đặt hàng có tính chất quy mô như văcxin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng mà điều tiết theo cơ chế thị trường, không được sự quan tâm của nhà sản xuất.
“Tất cả các văcxin đều an toàn, hiệu quả, lựa chọn như thế nào là quyền của các bà mẹ. Chúng tôi chỉ khuyến cáo, cha mẹ không nên chờ đợi mà nên tiêm cho con đủ mũi, đúng lịch. Văcxin Quinvaxem cũng có mặt tốt của nó, đừng vì sốt nhẹ, đau tại chỗ tiêm mà coi nhẹ nó”, Cục trưởng Y tế Dự phòng Trần Đắc Phu nhấn mạnh.
Nam Phương