Doanh nhân Hong Kong Xu Zengping. Ảnh: South China Morning Post.
Doanh nhân Hong Kong Xu Zengping, 65 tuổi, lâu nay vẫn tự nhận mình là tiếng nói chủ chốt làm nên thành công của thương vụ Trung Quốc mua lại tàu sân bay Varyag dang dở từ Ukraine năm 1998. Bắc Kinh sau đó cải hoán nó thành chiếc tàu sân bay đầu tiên trong biên chế mang tên Liêu Ninh, đi vào hoạt động năm 2012.
Ban đầu, kế hoạch được công khai là Xu mua tàu Varyag để biến nó thành một sòng bạc nổi. Nhưng trước đó, ông còn chi 220 triệu đô la Hong Kong (28,1 triệu USD) tậu một căn biệt thự siêu sang rộng hơn 2.000 mét vuông trên núi Thái Bình, Hong Kong. Xu cho biết ông làm vậy nhằm cho người ngoài thấy rằng ông hoàn toàn đủ tiềm lực tài chính biến một con tàu sân bay thành sòng bài. Xu thêm rằng sở dĩ ông tiết lộ điều này là để trả lời cho các cáo buộc gần đây trên mạng xã hội rằng ông "biển thủ tiền mua tàu sân bay" để mua biệt thự, theo South China Morning Post.
"Giờ đây, ai cũng biết sòng bạc nổi chỉ là vỏ bọc cho các hoạt động ngầm phía sau nó. Đấy không phải vì bản thân tôi mà là cho đất nước", ông Xu nói. "Nhưng lúc mới bắt tay vào thực hiện, tôi phải làm tất cả các cách để mọi người tin rằng thương vụ ấy hoàn toàn chỉ mang danh nghĩa đầu tư cá nhân".
Che mắt thiên hạ
Ông Xu và vợ trong căn biệt thự sang trọng hồi năm 1999. Ảnh: SCMP.
Liên Xô bắt đầu chế tạo tàu sân bay lớp Kuznetsov mang tên Varyag vào năm 1985. Tàu không kịp hoàn thành khi Liên Xô tan rã vào năm 1991, buộc Ukraine phải bán nó với giá 20 triệu USD để bù đắp cho các khoản thua lỗ.
Rất quan tâm tới thương vụ mua tàu Varyag, nhưng lúc này Xu, một cầu thủ bóng rổ sau chuyển thành doanh nhân hợp tác với quân đội Trung Quốc, chỉ có khoảng 30 triệu đô la Hong Kong (khoảng 3,8 triệu USD) tiền mặt vào thời điểm nhận nhiệm vụ mua tàu Ukraine năm 1997.
"Cách đơn giản nhất là mua ngôi biệt thự sang trọng nhất trong thành phố bởi các nước phương Tây chắc chắn không tin Bắc Kinh sẽ chi tiền cho tôi mua biệt thự", Xu cho hay, nhắc tới "chiêu" mà ông dùng để che giấu thương vụ.
Thương vụ mua biệt thự, được thực hiện ngay sau cuộc khủng hoảng tài chính châu Á, đã đưa Xu Zengping trở thành cái tên nổi tiếng, xuất hiện trên tất cả các mặt báo Hong Kong.
Để có tiền mua biệt thự, Xu cho biết ông đã bán 80% cổ phần của mình tại Công ty Agencia Turistica e Diversoes Chong Lot cho một công ty con trực thuộc Công ty Chứng khoán Trung ương Trung Quốc với giá 230 triệu tệ (27,7 triệu USD theo tỷ giá thời đó).
"Tất cả các giao dịch đều diễn ra tại một công ty kế toán ở Bắc Kinh, không phải Hong Kong hay Macau, vì chúng tôi không thể để bên ngoài biết có một công ty nhà nước liên quan đến thương vụ", Xu nhấn mạnh.
Công ty Chứng khoán Trung ương Trung Quốc không bình luận về thông tin mà ông Xu cung cấp.
Để tiến hành thương vụ suôn sẻ, Xu cùng đội ngũ của mình cũng loan tin động cơ, hệ thống điện và vũ khí của tàu Varyag đã được tháo dỡ và bỏ lại tại xưởng đóng tàu Nam Nikolayev ở Ukraine, bên bờ Biển Đen.
"Hợp đồng mua biệt thự hay thông tin tháo rời động cơ chỉ là những câu chuyện che mắt nhằm đánh lừa các nước phương Tây cũng như những đối thủ cạnh tranh muốn mua lại con tàu", Xu quả quyết.
Quang cảnh bên ngoài căn biệt thự của ông Xu trên núi Thái Bình. Ảnh: SCMP.
"Ngày nay, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ủng hộ mục tiêu phát triển tàu sân bay. Nhưng vào những năm 1990, chủ tịch Trung Quốc khi đó, ông Giang Trạch Dân kịch liệt phản đối việc mua tàu Varyag", Xu kể và nói thêm rằng tất cả những người tham gia vào thương vụ này đều phải chịu "rủi ro chính trị rất lớn".
Tuy nhiên, ông Giang Trạch Dân đã thay đổi suy nghĩ sau vụ việc không quân Mỹ ném bom nhầm vào đại sứ quán Trung Quốc tại thủ đô Belgrade, Serbia, ngày 7/5/1999, khiến ba nhà báo Trung Quốc thiệt mạng.
Chưa đầy hai năm sau, vụ va chạm giữa các máy bay do thám US-EP3 Mỹ và chiến đấu cơ J-8 Trung Quốc gần đảo Hải Nam tiếp tục thúc đẩy tham vọng tàu sân bay của Bắc Kinh.
Phải mất hai năm tàu Varyag mới được kéo từ Biển Đen về đến cảng Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc. Quá trình hoán cải, nâng cấp tàu bắt đầu từ năm 2005 sau khi các nhà sản xuất Trung Quốc tìm ra cách chế tạo những tấm thép đặc biệt cần dùng cho tàu. Sau 7 năm sửa chữa, hoàn thiện, Trung Quốc đổi tên tàu Varyag thành Liêu Ninh và chính thức biên chế nó cho hải quân vào tháng 9/2012.
Vũ Hoàng