Hải quân và các nghị sĩ Philippines cắm quốc kỳ trên một mỏm đá nhỏ thuộc bãi cạn tranh chấp với Trung Quốc Scarborough/Hoàng Nham năm 1997. Ảnh: AFP
Trong một bản tuyên cáo lập trường, Trung Quốc vạch ra lập luận của mình với thẩm quyền của Tòa án Trọng tài Thường trực tại The Hague, Hà Lan về vụ kiện của Philippines hồi năm ngoái, liên quan đến tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông.
Theo Reuters, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng "mục tiêu cơ bản của Philippines không phải là tìm kiếm giải pháp hòa bình cho vấn đề Biển Đông, mà thay vào đó là dùng đến trọng tài để gây áp lực chính trị đối với Trung Quốc". Bắc Kinh cũng cho rằng Philippines muốn phủ nhận quyền của Trung Quốc ở Biển Đông thông qua việc thực hiện Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật biển năm 1982.
Trung Quốc cho đến nay từ chối tham gia vụ kiện, khẳng định rằng nước này sẽ giải quyết vấn đề bằng biện pháp song phương. Tòa án hồi tháng 6 yêu cầu Bắc Kinh đưa ra phản biện, muộn nhất là vào ngày 15/12.
Xu Hong, Vụ trưởng Vụ Hiệp ước và Luật của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết thời gian đưa ra tuyên cáo không liên quan đến hạn chót nói trên, và khẳng định cơ quan này đã chuẩn bị các lập luận để giải thích lý do tại sao Trung Quốc không tham gia vào vụ kiện.
Ông cáo buộc Philippines "nói dối" khi Manila cho biết nước này đã thảo luận về vụ kiện với Trung Quốc, đồng thời cáo buộc Manila không phản hồi đề nghị của Bắc Kinh trong các cuộc đàm phán.
"Philippines nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của việc giải quyết các vấn đề thông qua đàm phán hòa bình. Nhưng nước này vẫn đơn phương tiến hành một thủ tục giải quyết tranh chấp bắt buộc. Tất nhiên Trung Quốc không thể chấp nhận điều này", ông nói.
Quá trình xét xử vụ kiện của Philippines vẫn có thể diễn ra dù Trung Quốc từ chối tham gia, vì nhiệm vụ của tòa án không phải là giải quyết tranh chấp mà là đánh giá tính hợp lệ của "đường chín đoạn" mà Trung Quốc ngang nhiên đưa ra, cũng như đánh giá một số mặt khác theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển mà Bắc Kinh đã ký kết.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với gần như toàn bộ Biển Đông, nơi được cho là có trữ lượng dầu khí và nguồn lợi thủy sản phong phú. Nước này ngày càng gia tăng những hành động quyết liệt nhằm hiện thực hóa yêu sách chủ quyền ở vùng biển này, bất chấp sự phản đối của các nước láng giềng có tuyên bố chủ quyền chồng lấn, trong đó có Philippines và Việt Nam. Nếu tòa án phán quyết rằng tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông là bất hợp pháp thì đây sẽ là một đòn ngoại giao lớn đối với cường quốc này.
Phương Vũ