Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye (trái), Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe (giữa) và bà Hoa Xuân Doanh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc. Ảnh: AP, Kyodo, Xinhua
Trong cuộc họp báo năm mới tại tỉnh Mie, miền nam Nhật Bản hôm qua, Thủ tướng Abe nói cánh cửa của ông vẫn mở để đối thoại và hối thúc lãnh đạo các nước láng giềng có lập trường tương tự. "Việc thảo luận với Trung Quốc và Hàn Quốc là cực kỳ quan trọng đối với hòa bình và ổn định trong khu vực. Không có triển vọng cho những cuộc gặp thượng đỉnh vào thời điểm này", ông Abe nói. "Khi có vấn đề khó khăn, việc các lãnh đạo khai thông và thảo luận mà không có điều kiện tiên quyết là điều cần thiết hơn".
Abe nói ông hy vọng gặp các lãnh đạo Trung Quốc và Hàn Quốc để trực tiếp giải thích với họ về ý định của chuyến thăm đền Yasukuni với bằng tất cả sự chân thật, cũng như suy nghĩ của ông về việc xét lại hiến pháp hòa bình của nước này, cùng kế hoạch thể hiện lập trường an ninh tích cực hơn.
Trung Quốc và Hàn Quốc đang cảnh giác trước việc ông Abe cố gắng sửa đổi hiến pháp Nhật, vốn quy định quân đội chỉ có thể hành động tự vệ và thậm chí còn bị cấm hỗ trợ đồng minh.
Trung Quốc tỏ phản ứng đầy nghi ngờ trước tuyên bố của ông Abe.
"Abe liên tục tuyên bố ông nhấn mạnh vào việc cải thiện quan hệ với Trung Quốc, nhưng điều ông nói là đạo đức giả. Chính ông mới là người đóng cánh cửa đối thoại. Người Trung Quốc không chào đón ông", China Daily dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Doanh hôm qua nói.
Tổng thống Hàn Quốc cũng đổ lỗi cho Nhật Bản vì làm mối quan hệ hai nước căng thẳng. "Tôi lấy làm tiếc khi môi trường hợp tác liên tục bị phá vỡ vào thời điểm hợp tác giữa hai nước đáng lẽ phải đang mở rộng", Bloomberg dẫn lời bà Park Geun-hye hôm qua cho biết trong cuộc họp báo đầu năm.
Tuy nhiên, bà không loại trừ khả năng gặp mặt ông Abe. "Vì một cuộc gặp thượng đỉnh giữa lãnh đạo Hàn Quốc và Nhật nên là một nhân tố tích cực cho sự phát triển quan hệ song phương, cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng", Asahi Shimbun dẫn lời bà Park nói. Nữ tổng thống Hàn và thủ tướng Nhật chưa có cuộc gặp mặt chính thức nào kể từ khi hai người lên nắm quyền cách đây một năm, một phần do lập trường của ông Abe về các vấn đề lịch sử.
Quan hệ Nhật - Trung và Nhật - Hàn đã căng thẳng do hai tranh chấp lãnh thổ riêng biệt từ trước khi ông Abe lên nắm quyền hồi tháng 12/2012. Chuyến thăm đền Yasukuni của ông hôm 26/12/2013 không chỉ kích động phản ứng giận dữ từ Trung Quốc và Hàn Quốc, mà còn gây "thất vọng" cho đồng minh Mỹ. Đền Yasukuni là nơi tưởng nhớ hàng triệu người chết trong thời chiến, trong đó có cả những tội phạm chiến tranh bị kết án.
Trọng Giáp