Tài khoản Twitter mang tên của trùm ma túy Joaquin “El Chapo” Guzman. Ảnh: Twitter
Hôm 12/7, vài giờ sau khi trùm ma túy Joaquin “El Chapo” Guzman tẩu thoát khỏi nhà tù nghiêm ngặt bậc nhất Mexico thông qua một đường hầm dài 1,5 km, một Twitter mang tên y đã lên tiếng đe dọa tỷ phú, ứng viên tổng thống Mỹ Donald Trump bằng những lời lẽ tục tĩu.
Điều này rất dễ hiểu khi ông Trump gần đây khiến nhiều người giận dữ với những phát ngôn về người nhập cư Mexico. Tweet đe dọa trên sau đó được chia sẻ lại hơn 20.000 lần và thu hút hơn 21.000 lượt yêu thích. Nó cũng trở thành tâm điểm trên báo chí khắp thế giới và khiến tỷ phú bất động sản phải yêu cầu Cục Điều tra Liên bang (FBI) vào cuộc.
Tuy nhiên, không ai biết rõ liệu tài khoản mang tên @ElChap0Guzman có thực sự liên quan đến ông trùm Guzman hay không.
Bằng chứng mong manh
@ElChap0Guzman lần đầu tiên tweet vào năm 2012 và đến nay đã viết hơn 600 tweet. Các dòng tweet này thường là những triết lý hay vài câu bông đùa.
Một tweet chia sẻ bức ảnh ghép mặt của hai ngôi sao Justin Bieber và Miley Cyrus để cho thấy nét giống nhau của hai người. "Không thể nhịn được cười", chủ tài khoản viết.
Chỉ trong một thời gian ngắn, tài khoản này đã trở nên nổi tiếng với hơn 400.000 người theo dõi và nhiều thông điệp tích cực gửi đến đây. Tài khoản này tự mô tả là "chính thức" và trong 18 tài khoản mà nó theo dõi có các thành viên của gia đình Guzman và một tài khoản mang tên Tổ chức Sinaloa mà Guzman cầm đầu.
FBI từ chối bình luận về tính xác thực của tài khoản trong khi các chuyên gia bày tỏ nhiều ý kiến trái ngược.
"Điều này không làm tôi ngạc nhiên", Howard Campbell, một giáo sư nhân chủng học tại trường đại học Texas, nghiên cứu về thói quen của thành viên trong tổ chức tội phạm khét tiếng Mexico, nói. "Trước đây, các thành viên trong nhóm rất hay dùng mạng xã hội".
"Chắc chắn 99.999999999999% đó không phải là tài khoản của Chapo", Alejandro Hope, một chuyên gia về các mạng lưới tội phạm nhận định. "Suốt nhiều tháng, tôi đã nghi ngờ y sẽ sử dụng bất kỳ thứ gì phức tạp hơn là bút bi và bút chì, hoặc có thể là ám hiệu khói thuốc".
Mạng xã hội vốn tiềm ẩn nhiều nguy cơ và một số người cho rằng Guzman sẽ không sử dụng nó với tư cách cá nhân. David Shirk, một trợ lý giáo sư tại đại học San Diego và giám đốc của dự án Công lý ở Mexico, chỉ ra rằng thật "ngu xuẩn" nếu một thủ lĩnh cấp cao của tổ chức tội phạm chia sẻ trên mạng xã hội theo tư cách cá nhân, và nhìn chung chỉ "những cá nhân trẻ, ít kinh nghiệm" mới dùng các trang mạng như Twitter một cách công khai như thế.
Thế hệ trẻ
Có hai thành viên trẻ và tiếng tăm của Sinaloa có thể sử dụng tài khoản trên thay cho Guzman đó là hai con trai của y Ivan và Alfredo.
Guzman được cho là có vài đứa con nhưng Ivan và Alfredo nổi tiếng nhất nhờ vai trò trong băng nhóm. Các tài khoản Twitter mang tên hai thanh niên này đã hoạt động nhiều năm nay, chia sẻ nhiều hình ảnh về đời sống của các thành viên trẻ trong tổ chức.
Tuy nhiên, chúng chỉ gây chú ý trở lại vào tuần trước. Vài ngày trước khi Guzman vượt ngục, một tài khoản mang tên Ivan đã bật mí: "May mắn đến với những ai biết chờ đợi".
Tài khoản được cho là của con trai Guzman, Alfredo. Ảnh: Twitter
Tuy nhiên, cũng có nhiều tài khoản khác mang tên Ivan và Alfredo, trong đó có những tài khoản thu hút hàng chục nghìn người theo dõi. Có tài khoản thi thoảng đề cập đến @ElChap0Guzman hoặc một tài khoản tương tự ít phổ biến hơn là @ElChap0guzman. Tài khoản này cũng được gắn mác là chính thức và cũng đưa ra lời đe dọa với Donald Trump.
Một số chuyên gia tin rằng việc Ivan sử dụng mạng xã hội là hoàn toàn bình thường nhưng cũng có những người nêu ý kiến ngược lại. Mạng xã hội từng gây rắc rối cho các tổ chức tội phạm.
Jose Rodrigo Arechiga Gamboa, một thành viên hàng đầu của Sinaloa, đã bị bắt ở Amsterdam vào năm 2013 sau khi cảnh sát dùng Instagram của y để buộc tội y về hoạt động trong tổ chức. Cùng năm đó, Serafin Zambada, con trai của một lãnh đạo hàng đầu trong Sinaloa, cũng bị bắt sau khi chia sẻ ảnh lên Twitter.
Giáo sư Campbell nhận định rằng sau những vụ việc trên và những "sai sót ngớ ngẩn" khác, các mạng lưới tội phạm đã trở nên cẩn trọng hơn trên mạng xã hội. Tuy nhiên, gia đình Guzman có thể vẫn thích thể hiện. Sau khi y bỏ trốn, một người nào đó đã gửi đến trang web El Blog Del Narco những bức ảnh chụp ông trùm đang uống bia và ngồi trên máy bay.
Những người ủng hộ
Có thể những người không có quan hệ gì với Sinaloa đã tạo ra tài khoản trên cho Guzman. "Việc các fan của những tội phạm khét tiếng lập tài khoản trên mạng xã hội cho họ là rất phổ biến", ông Antoine Nouvet, một nhà nghiên cứu của Quỹ SecDev Canada, cho biết. "Nhiều khả năng đó là một số thanh niên quá thừa thời gian".
Tất nhiên, việc dính líu đến các tổ chức tội phạm có thể dẫn đến một số nguy cơ. Một trong những tài khoản của Alfredo từng đăng ảnh một thanh niên đã chết và tuyên bố người này mạo danh Ivan trên Twitter.
Tuy nhiên nhìn chung, các trang web do người ủng hộ lập ra thường được dung thứ. Nouvet cho hay ông từng nói chuyện với một người dùng Facebook lập trang web cho thành viên đã chết của Sinaloa là Manuel Torres Félix.
"Ông ta là một người tốt", người này nhã nhặn giải thích với Nouvet. Việc các thủ lĩnh tội phạm được tưởng nhớ trên mạng cũng giống như những lăng mộ xa hoa ở ngoài đời thực của một số kẻ buôn lậu ma túy đã chết.
Hơn một chục bài hát đã được viết và đăng tải trên mạng để tôn vinh Guzman kể từ khi y vượt ngục. Những video quay cảnh bạo lực và sự hào nhoáng trong tổ chức Sinaloa xuất hiện trên các trang web được những người ủng hộ đón đợi. Các băng nhóm cũng dùng mạng xã hội để de dọa những người hoài nghi về tính xác thực của tài khoản hay báo cáo sai phạm.
Ông Trump tất nhiên không có gì phải sợ tài khoản @ElChap0Guzman nhưng việc tài khoản Twitter này thu hút hàng trăm nghìn người theo dõi và nhận được sự ủng hộ lớn có thể là điều đáng sợ.
Anh Ngọc (theo Washington Post)