Ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump. Ảnh: Reuters
Khi chiến lược gia đảng Cộng hòa Brian Walsh theo dõi tin tức trên truyền hình tại văn phòng hôm 5/7, ông nghĩ ông đang thấy những điều chỉ có trong mơ.
Một tuần sau khi cựu tổng thống Bill Clinton làm dấy lên cơn bão chính trị bằng cuộc gặp riêng với Bộ trưởng Tư pháp Loretta E. Lynch, giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) thông báo rằng họ sẽ không truy tố việc bà Hillary Clinton sử dụng email cá nhân để giải quyết công việc thời kỳ giữ chức ngoại trưởng Mỹ. Ba giờ sau đó, Tổng thống Obama và bà Clinton cùng nhau xuống chiếc chuyên cơ Air Force One tại North Carolina để tham gia cuộc gặp mặt cử tri.
Theo Washington Post, ai cũng nghĩ rằng trước bê bối email cá nhân của bà Clinton, các quan chức hành pháp và an ninh quốc gia đảng Cộng hòa phải ngay lập tức tóm lấy cơ hội, xuất hiện tràn ngập trên sóng truyền hình để đặt câu hỏi và công kích bà Clinton, hay làm những video đăng trên mạng xã hội để phản đối kết luận không truy tố của FBI. Thế nhưng, tất cả những điều này không hề diễn ra. Các nghị sĩ hàng đầu đảng Cộng hòa thậm chí còn không hề được tư vấn những đòn công kích hiệu quả nhất chống lại bà Clinton, vào thời điểm bà đang ở tâm bão dư luận.
"Thay vào đó, chúng tôi dựa vào một người viết trên Twitter với những dấu chấm than", ông Walsh nói, đề cập đến phản ứng ban đầu của ông Donald Trump về cuộc họp báo của FBI.
"Hệ thống này có gian lận", ông Trump viết trên Twitter sau khi FBI công bố kết quả điều tra. "Rất rất không công bằng! Vẫn như thường lệ, một phán quyết tồi tệ".
Washington Post bình luận rằng phản ứng tùy hứng của ông Trump cho thấy thiếu sót trong chiến dịch tranh cử của tỷ phú. Ông cũng không có các lãnh đạo đảng Cộng hòa cấp cao giàu kinh nghiệm ngoại giao lên tiếng thay cho mình.
Đối với nhiều người trong đảng, đây cũng là lời nhắc nhở đau đớn, làm họ tiếc nuối nghĩ rằng mọi việc nhẽ ra có thể đã khác đi, nếu một ứng viên tiêu chuẩn khác, chứ không phải ông Trump, trở thành đại diện của đảng. Họ cho rằng người khác có thể tận dụng một trong những ngày khó khăn nhất của bà Clinton để tấn công bà thật thuyết phục.
"Hãy tưởng tượng Jeb Bush với gương mặt thất vọng nói về tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định và tầm quan trọng của xã hội pháp trị với một chính phủ cần phải chịu trách nhiệm", Kori Schake, một nhà nghiên cứu tại viện Hoover Stanford và từng là phụ tá an ninh quốc gia trong chính phủ George W. Bush, nói. "Đây là thời điểm thực sự tuyệt vời cho ứng viên đảng Cộng hòa. Thế nhưng, Donald Trump không tận dụng được nó".
Thật ra, ông Trump đã đưa ra một tuyên bố dài hơn, ngoài đánh giá ban đầu là "rất rất không công bằng!". Tỷ phú cũng sử dụng buổi vận động tranh cử hôm 5/7 tại North Carolina nhằm công kích đối thủ. "Chúng ta đang nói về sự an toàn của người dân", ông nói với một đám đông ở Raleigh. "Luật định rất rõ ràng. Ngu dốt không phải là lý do bạn vô tội".
Tuy nhiên, nhiều người trong đảng của ông vẫn lo ngại sâu sắc về nguy cơ họ sẽ thua trong cuộc tổng tuyển cử. "Ông ấy làm cho một người nhẽ ra phải ngồi tù lại giống như lựa chọn tỉnh táo cho vị trí tổng thống", John Noonan, một cựu sĩ quan không quân Mỹ từng là cố vấn an ninh cho Mitt Romney năm 2012, nhận định. "Đây rõ ràng là thời cơ tốt. Nhưng đảng Cộng hòa luôn bỏ lỡ cơ hội".
Điều làm nhiều người trong đảng bực tức là các sự kiện trong tháng qua rõ ràng là những cơ hội tốt nhất cho ông Trump. Vụ thảm sát tại hộp đêm ở Orlando, việc người Anh chọn rời khỏi Liên minh châu Âu (EU) đều có thể cho ông những khoảnh khắc chính trị "rực rỡ" nhất. Thế nhưng, ông lại đưa bản thân mình vào những câu chuyện đó một cách không cần thiết và mức ủng hộ ông không được cải thiện, theo kết quả từ các cuộc thăm dò.
"Chúa ơi, ông ấy ở trên sân golf và nói rằng sự sụp đổ của đồng bảng Anh tốt cho tài khoản của mình", Walsh phàn nàn. Một số đảng viên Cộng hòa lo ngại ông Trump phung phí cơ hội, khi thay vì tập trung hoàn toàn vào cuộc điều tra của FBI, ông lại sử dụng bài phát biểu để khen ngợi Saddam Hussein.
Ông Walsh ngạc nhiên rằng đảng của ông có một ứng viên mà chiến lược chính trị dường như thường bắt đầu và kết thúc bằng những dòng tweet.
"Tại sao ông ấy lại vội vã phản ứng qua Twitter?", ông Walsh tự hỏi. "Ông ấy chỉ chứng tỏ rằng ông ấy không thể hoặc không muốn thể hiện phong thái tổng thống ở những tình huống như thế".
Xem thêm: Bà Clinton hứng bão dư luận vì cuộc gặp riêng của chồng
FBI phát hiện gì trong 30.000 email của Hillary Clinton
Phương Vũ