Tại phiên họp chiều 20/5, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường thay mặt Chính phủ trình bày dự án Bộ luật hình sự (sửa đổi). Bộ trưởng Cường cho biết, đề xuất giảm hình phạt tử hình nhận được sự đồng thuận tuyệt đối của các cơ quan, tổ chức ở trung ương và địa phương trong quá trình xây dựng dự án luật.
Theo đó hình phạt tử hình chỉ được áp dụng đối với một số đối tượng phạm một số loại tội đặc biệt nghiêm trọng; mở rộng diện đối tượng không áp dụng hình phạt tử hình; mở rộng trường hợp không thi hành án tử hình và chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân không giảm án nhằm góp phần hạn chế hình phạt tử hình trên thực tế...
Bộ trưởng Hà Hùng Cường.
Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Tư pháp, các phương án đề xuất bỏ hình phạt tử hình đối với các tội danh cụ thể thì còn có ý kiến trái chiều. Cụ thể, loại ý kiến thứ nhất nhất trí đề xuất bỏ hình phạt tử hình đối với 7 trong số 22 tội danh có quy định hình phạt tử hình trong luật hiện hành. Đó là các tội: cướp tài sản; phá huỷ công trình, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia; chống mệnh lệnh; đầu hàng địch; phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược; chống loài người, tội phạm chiến tranh và tội vận chuyển trái phép chất ma túy.
Loại ý kiến thứ hai thì ngoài 7 tội danh nêu trên, cần bỏ hình phạt tử hình đối với 3 tội danh: sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; tham ô tài sản; nhận hối lộ. Những người theo ý kiến này lập luận suy cho cùng các tội phạm này mang tính chất kinh tế, người thực hiện hành vi phạm tội nhằm thu lợi. Ngoài ra, có ý kiến cho rằng, chưa nên bỏ tử hình đối với tội phá huỷ công trình, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia.
Theo người đứng đầu Bộ Tư pháp, với những ý kiến trên, Chính phủ thấy rằng hiện nay cần nỗ lực đấu tranh không khoan nhượng với tệ nạn tham nhũng. Nhiều biện pháp đã được ban hành nhưng chưa có hiệu quả. Việc đặt vấn đề bỏ hình phạt tử hình đối với tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ - hai tội phạm tham nhũng đặc trưng nhất, nghiêm trọng nhất là chưa phù hợp, sẽ dẫn đến cách hiểu là pháp luật nương tay với các quan chức tham nhũng...
Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho biết, dự thảo bộ luật cũng bổ sung quy định về việc áp dụng tù chung thân không giảm án đối với trường hợp người bị kết án tử hình được Chủ tịch nước ân giảm xuống tù chung thân nhằm bảo đảm rằng những người này được giữ lại mạng sống, nhưng bị cách ly hoàn toàn và vĩnh viễn ra khỏi đời sống xã hội.
Trình bày báo cáo thẩm tra về dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện cho biết, Ủy ban tán thành với định hướng tiếp tục hạn chế hình phạt tử hình ở cả 3 phương diện: giảm bớt số tội danh có hình phạt tử hình; quy định điều kiện chặt chẽ nhằm hạn chế trường hợp áp dụng hình phạt tử hình và mở rộng hơn đối tượng bị kết án tử hình, nhưng không phải thi hành án tử hình nhằm thể hiện rõ sự khoan hồng, nhân đạo của Nhà nước.
Ông Nguyễn Văn Hiện cho hay, về giảm bớt số tội danh có hình phạt tử hình, hiện còn ý kiến. Đa số ý kiến Ủy ban tán thành việc bỏ 7/22 tội danh có hình phạt tử hình, gồm: cướp tài sản; phá huỷ công trình, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia; chống mệnh lệnh; đầu hàng địch; phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược; chống loài người; tội phạm chiến tranh.
Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng chưa nên bỏ hình phạt tử hình đối với các tội: phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược, chống loài người, tội phạm chiến tranh, vì đây là loại tội nghiêm trọng nhất trong các tội đặc biệt nghiêm trọng và xét về ý nghĩa chính trị, chừng nào còn duy trì hình phạt tử hình thì không nên bỏ hình phạt tử hình ở các tội danh này.
Theo chương trình kỳ họp, dự án Bộ luật hình sự (sửa đổi) sẽ được thảo luận tại tổ ngày 28/5, thảo luận tại hội trường ngày 16/6 và tiếp tục trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp sau.
Võ Hải