Chiều 15/5, Tỉnh ủy Hà Tĩnh đã họp báo khẩn để thông tin về vụ xô xát tối qua tại khu kinh tế Vũng Áng (huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh).
Theo Tỉnh ủy Hà Tĩnh, khoảng 6h ngày 14/5, chừng 40 người mặc quần áo công nhân, đội mũ bảo hiểm màu xanh đi trên 20 xe máy từ hướng xã Kỳ Long tiến đến cổng chính dự án Formosa tại khu công nghiệp Vũng Áng, Kỳ Anh, Hà Tĩnh. Họ giơ 2 băng rôn có in ảnh Hồ Chủ tịch với nội dung: "Tôi yêu Việt Nam", "Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam" và cầm cờ Tổ quốc.
Đến cổng Formosa, đoàn này dừng lại, hô các khẩu hiệu: "Việt Nam muôn năm". "Trung Quốc phải rút giàn khoan khỏi thềm lục địa Việt Nam"... Sau khoảng 20 phút, họ phóng xe máy đi dọc quốc lộ 1A, một số thấy vậy gia nhập tạo thành đoàn khoảng 60 người.
10h30, nhóm người trên quay lại khu vực cổng chính, tiến vào khu hành chính của Formosa, tiếp tục hô các khẩu hiệu phản đối Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Họ cho chính quyền biết đến đây để thể hiện lòng yêu nước, phản đối Trung Quốc đặt giàn khoan. Nhóm này sau đó được thuyết phục đã giải tán.
Tuy nhiên, 13h30, khoảng 200 người bất ngờ xuất hiện tại cổng trước Formosa và hô khẩu hiệu. Đám đông hùng hổ tiến vào công trường dù các lực lượng chức năng đã ngăn cản. Tại cổng kiểm soát của dự án, một số người được cho là có hành vi quá khích, lôi kéo các công nhân tham gia. Khi ôtô chở đoàn chuyên gia, lao động qua đây, một số công nhân hô hào đuổi đánh người Trung Quốc. Công an và biên phòng kịp thời can thiệp nên không có xô xát.
Cùng thời điểm, tại cổng chính, số người tụ tập hô khẩu hiệu đã tăng lên khoảng 500. Từ 16h30, tại công trường xây dựng lò cao xảy ra xô xát giữa công nhân người Trung Quốc và Việt Nam.
Lúc này tại cổng chính Formosa, một số người đã kích động, nói "trong công trường có người Việt Nam bị đánh chết". Đám đông người Việt Nam bỗng lớn dần lên, ước chừng tới 5.000 người và gây gổ với 1.000 người Trung Quốc. Cuộc xô xát với quy mô lớn xảy ra. Một số nhà tạm phục vụ công nhân và quản lý tại công trường đã bị đốt. Trong lúc lộn xộn, nhiều sắt thép, dây điện, máy điều hòa, máy vi tính... tại công trường đã bị đánh cắp.
Nhà chức trách cho hay, khoảng 150 người bị xây xát và một người chết trên đường đi cấp cứu.
Trả lời câu hỏi về việc cơ quan chức năng có bị động khi xô xát xảy ra, Trung tá Nguyễn Thanh Liêm - Phó giám đốc Công an Hà Tĩnh cho hay công an tỉnh, huyện phối hợp với cơ quan chức năng đã có mặt kịp thời, ổn định tình hình, tuyên truyền vận động người dân không mắc mưu kẻ xấu. "Vụ xô xát là tự phát, chưa xác định được có tổ chức, cá nhân nào đứng sau vụ việc này", Phó giám đốc Công an Hà Tĩnh nói. Ông Liêm cho hay, chưa xác định được danh tính người chết vì thời điểm tử vong nạn nhân không có giấy tờ tùy thân.
Giám đốc Sở Y tế Lê Ngọc Châu cho biết, Sở đã chỉ đạo hai bệnh viện đa khoa tỉnh và thành phố huy động lực lượng và phương tiện tối đa để tiếp nhận cứu chữa nạn nhân. Tổng cộng đã có 149 người đã phải cấp cứu trong chiều tối qua. Hiện sức khỏe của các nạn nhân đã dần ổn định, cơ quan y tế đang phân loại nhóm các bệnh nhân để chữa trị, đồng thời cung cấp đầy đủ nhu yếu phẩm cho người nằm viện.
Ông Lê Thành Long, Phó bí thư tỉnh ủy Hà Tĩnh gửi lời chia buồn sâu sắc tới gia đình người bị nạn trong vụ việc vừa qua. Ông khẳng định, Hà Tĩnh không chấp nhận hành động của Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 ở thềm lục địa của Việt Nam. Phó bí thư tỉnh ủy Hà Tĩnh cho rằng sự việc xảy ra tại Vũng Áng là hết sức nghiêm trọng và cấp bách. Lãnh đạo của tỉnh đã có mặt tại hiện trường, chỉ đạo trực tiếp việc xử lý. Tỉnh hoãn tất cả các cuộc họp quan trọng để tập trung toàn lực giải quyết vụ việc.
Trước mắt là ưu tiên con người, chăm sóc những người bị thương đang điều trị tại bệnh viện. Tiếp tục ổn định tình hình, thực hiện các biện pháp để phân loại các đối tượng đang bị tạm giữ. Đồng thời làm việc với Formosa, hỗ trợ giúp đỡ công nhân của tất cả các quốc gia khác sớm ổn định tình hình, không gây ảnh hưởng uy tín trong việc thu hút các nhà đầu tư nước ngoài.
Hiện vẫn chưa có thống kê về thiệt hại tài sản sau vụ việc.
Buồn bã vì sau một đêm bỗng dưng mất việc, anh Nguyễn Hữu Tần cho biết, dù một số đồng nghiệp đã về quê nhưng anh và nhiều người sẽ ở lại để bảo vệ tài sản của khu công nghiệp. Anh bảo: "Chiều qua Vũng Áng hỗn loạn, tình trạng hôi của diễn ra khá nhiều". Anh cùng nhiều công nhân đang bị nhà thầu nợ lương đã 2 tháng, giờ tình cảnh thế này khó đòi lại được tiền.
Anh kể, ban đầu đoàn người biểu tình trong trạng thái ôn hòa, tuy nhiên vài giờ sau tình hình hỗn loạn. Nhóm người đầu tiên xông vào các nhà máy, cầm cờ đi quanh khu công nghiệp để kích động, quậy phá, theo anh không phải là công nhân tại đây.
Như anh Tần, công nhân tên Nam cho hay: "Mình cố gắng bám trụ lại, chờ tình hình ổn định xem thế nào rồi tính tiếp".
Hiện, nhà chức trách đã khởi tố vụ án Gây rối trật tự công cộng, hủy hoại tài sản, chống người thi hành công vụ. 76 người liên quan đã bị bắt. Hà Tĩnh kêu gọi người dân và người lao động kiềm chế, giữ bình tình không để kẻ xấu lợi dụng.
Dự án Formosa tại khu kinh tế Vũng Áng có gần 30.500 lao động, trong đó hơn 4.000 là người nước ngoài.
Văn Hải - Đức Hiệp