Nhà tù Guantanamo được thành lập năm 2002 tại một căn cứ hải quân Mỹ ở phía đông Cuba với chức năng chính là giam giữ các nghi phạm khủng bố. Nhà tù này nổi tiếng từ lâu bởi điều kiện giam cầm khắc nghiệt và quy trình pháp lý thiếu tính minh bạch. Nhiều tù nhân tại nhà tù Guantanamo còn tố cáo họ phải chịu nhiều biện pháp tra tấn khủng khiếp "ngoài sức tưởng tượng" từ các điều tra viên ở đây. Ảnh: AP
Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm qua trình bày kế hoạch đóng cửa nhà tù Guantanamo trước người dân. Ông cho rằng đây chính xác là thời điểm để cho ngừng hoạt động một nhà tù đi ngược lại lợi ích và giá trị của nước Mỹ. Ông Obama năm 2008 còn gọi nhà tù Guantanamo là một chương đau buồn trong lịch sử Mỹ.
Một quan chức chính phủ Mỹ cho biết chi phí di dời tù nhân và đóng cửa nhà tù Guantanamo có thể dao động trong khoảng từ 290 triệu USD đến 475 triệu USD. Ảnh: AP
Nhà tù Guantanamo chia làm ba phân khu chính, bao gồm Trại Delta, Trại Iguana, và Trại X-Ray. Nhà tù cũng vận hành một cơ sở đặc biệt được bố trí nhiều lớp an ninh cực kỳ nghiêm ngặt và cách ly hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Vì những đặc điểm kể trên mà Trại 7, hay còn gọi là Trại Platinum, được Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) chọn làm nơi giam giữ 14 "tù nhân quan trọng" với các cáo buộc tấn công khủng bố.
Đô đốc Patrick Walsh, cựu phó chỉ huy lực lượng hải quân Mỹ, năm 2009 còn ví Trại 7 với một "siêu nhà tù". Từ lúc trại đi vào hoạt động năm 2006 tới nay, số người được phép tiếp cận Trại 7 chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Trong ảnh, các binh sĩ Mỹ đang đứng gác tại Trại Delta. Ảnh: AP
Một binh sĩ quân đội Mỹ đứng quan sát trên chòi canh tại Trại Delta ngày 10/3/2010. Ảnh: AFP
Trại X-Ray thuộc nhà tù Guantanamo bị đóng cửa ngày 29/4/2002. Trại này ban đầu được sử dụng làm nơi giam giữ các tay súng al-Qaeda và Taliban bị bắt sau vụ khủng bố 11/9. Ảnh: AP
Một tù nhân Guantanamo với hai chân bị xích và gắn chặt xuống nền nhà.
Tháng 4/2011, nhà tù Guantanamo vướng vào một bê bối nghiêm trọng khi trang WikiLeaks tung ra hơn 700 tài liệu tuyệt mật về cơ sở này. Theo đó, trong 780 người từng bị bắt giữ tại đây từ tháng 2/2002 đến tháng 1/2009, 150 người đã được xác nhận là "vô tội". Những tài liệu kể trên cũng cho thấy các tù nhân bị tra tấn một cách dã man, bị xiềng xích, đánh đập, giam trong phòng kín tối tăm, không được phép ngủ, thậm chí bị xâm hại tình dục. Ảnh: AFP
Một buồng giam tù nhân. Ảnh: CNN
Cùm chân dành cho các tù nhân. Ảnh: Reuters
Gần 800 người đã được chuyển tới nhà tù Guantanamo từ khi nó mở cửa vào tháng 1/2002 tới nay. Hiện tại, nhà tù vẫn giữ 91 tù nhân. Những người này đa phần bị nghi ngờ là thành viên của các tổ chức khủng bố khét tiếng như al-Qaeda hay Nhà nước Hồi giáo (IS). Ảnh: US Navy
Gần một nửa trong 91 tù nhân đang bị giam tại nhà tù Guantanamo phải đối mặt với các cáo buộc hình sự, 35 người đủ điều kiện để chuyển giao cho các nước khác, 10 người được xác định là thành phần "không thể trao trả tự do". Ảnh: AFP
Khalid Shaikh Mohammed, công dân Pakistan, thành viên tổ chức khủng bố al-Qaeda, là một trong những tù nhân nguy hiểm nhất còn lại tại nhà tù Guantanamo. Mohammed bị buộc tội chủ mưu lên kế hoạch thực hiện vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001 tại Mỹ.
Nhà chức trách chuyển Mohammed tới Guantanamo từ năm 2006. Sau vài tháng bị giam giữ tại đây, tên này thú nhận hắn không những là kẻ vạch đường đi nước bước cho vụ tấn công 11/9 mà còn tham gia cả vụ đánh bom Trung tâm Thương mại Thế giới năm 1993. Ảnh: AP
Người biểu tình ngày 24/3/2013 hóa trang thành những tù nhân Guantanamo kêu gọi chính quyền đóng cửa cơ sở này.
Giới quan sát đánh giá Tổng thống Obama cũng muốn hoàn thành việc đóng cửa nhà tù Guantanamo trước khi ông rời nhiệm sở như một di sản để lại sau hai nhiệm kỳ cầm quyền. Ảnh: AFP
Vũ Hoàng (tổng hợp)