Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn,
Vừa qua, Bộ Y tế đã phê duyệt mở rộng giới hạn tuổi tiêm vaccine Gardasil 9 cho người từ 9-45 tuổi thay vì 9-26 tuổi như trước đây. Các chuyên gia nhận định, đây là tin vui giúp người dân có thêm biện pháp phòng sùi mào gà và các bệnh ung thư do HPV gây ra như ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, dương vật, hậu môn, ung thư vùng đầu cổ. Bác sĩ sẽ dựa trên chỉ định tiêm ngừa mới này để tư vấn các câu hỏi của bạn:
Câu 1: Sở dĩ vaccine HPV được khuyến cáo tiêm sớm cho nhóm 9-14 tuổi vì đây là cơ hội phòng bệnh cho trẻ trước khi bước vào tuổi bắt đầu quan hệ tình dục. Nhiễm HPV có xu hướng ngày càng trẻ hóa do xu hướng quan hệ tình dục ngày càng nhỏ tuổi. Theo báo cáo khảo sát hành vi sức khỏe học sinh toàn cầu tại Việt Nam 2019, tỷ lệ học sinh THCS & THPT quan hệ tình dục lần đầu tiên trước 14 tuổi đã tăng gấp 2 lần, từ 1,48% (năm 2013) tăng lên 3,51%. Chỉ khoảng 20,7% trẻ sử dụng biện pháp phòng ngừa an toàn trong quan hệ tình dục lần đầu tiên.
Ngoài ra, HPV còn có thể lây nhiễm qua tiếp xúc chất tiết của người bệnh bám trên dụng cụ khám phụ khoa và các vật dụng cá nhân như khăn tắm, đồ lót… Đơn cử như nghiên cứu tại Tanzania (vùng nguy cơ dịch tễ cao ở Đông Phi) khảo sát sự xuất hiện HPV (năm 2013) cũng cho kết quả HPV được tìm thấy ở 45,5% bé gái trước khi có quan hệ tình dục lần đầu. Do đó, tiêm ngừa sớm, trẻ sẽ được bảo vệ sớm trước nguy cơ lây nhiễm và phát triển các bệnh do HPV. Ngoài ra, các nghiên cứu cho thấy vaccine giúp sinh miễn dịch tốt nhất ở lứa tuổi 9-14 tuổi, nồng độ kháng thể duy trì ở mức cao, không suy giảm theo thời gian sau khi tiêm ở độ tuổi này. Hiện vaccine phòng HPV Gardasil được phê duyệt đến nay gần 20 năm và các nghiên cứu cho thấy vaccine vẫn sinh miễn dịch tốt sau khoảng thời gian này, không cần tiêm nhắc.
Câu 2: Không riêng vaccine HPV, giới hạn tuổi tiêm, phác đồ tiêm của từng loại vaccine trước khi phổ biến tiêm chủng cho người dân đều phải thông qua quá trình phê duyệt nghiêm ngặt của Bộ Y tế. Tiêu chuẩn phê duyệt dựa trên rất nhiều yếu tố về tình hình dịch bệnh tại Việt Nam, tính an toàn, hiệu quả vaccine… Do đó, mỗi phác đồ tiêm được đưa ra đều đã được các cơ quan, bộ ngành xem xét kĩ lưỡng để mang lại hiệu quả phòng bệnh tốt nhất cho người dân. Vaccine Gardasil 9 hiện có nghiên cứu sinh miễn dịch tốt đến độ tuổi 45 và chưa có nghiên cứu ở độ tuổi lớn hơn nữa nên hiện vaccine chỉ được chỉ định đến 45 tuổi.
Người nhiễm HPV có khoảng 80% tự đào thải virus và 20% virus sẽ không được đào thải và phát triển sùi mào gà, các loại ung thư. Các trường hợp đã đào thải virus thì miễn dịch với HPV không bền vững, có thể tái nhiễm, do đó tiêm vaccine vẫn giúp bảo vệ trước nguy cơ tái nhiễm và nhiễm thêm các chủng HPV mới. Người tiêm phòng mắc HPV cũng gián tiếp bảo vệ bạn tình.
Câu 3: Trường hợp muốn chuyển đổi vaccine Gardasil 4 sang Gardasil 9 hoặc ngược lại, theo thông tin kê toa, bạn cần tiêm ngừa lại từ đầu phác đồ để vaccine phát huy tối đa khả năng bảo vệ các chủng HPV có trong vaccine.
Cảm ơn câu hỏi của bạn. Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC
Chào bạn,
Vừa qua, Bộ Y tế đã phê duyệt mở rộng giới hạn tuổi tiêm vaccine Gardasil 9 tiêm cho người từ 9-45 tuổi thay vì 9-26 tuổi như trước đây. Các chuyên gia nhận định, đây là cơ hội tốt, giúp nhóm 27-45 tuổi, đặc biệt là nhóm tuổi trung niên 40-45 tuổi phòng các bệnh do HPV gây ra.
HPV hiện là nguyên nhân hàng đầu gây các bệnh mụn cóc sinh dục (sùi mào gà) và các loại ung thư nguy hiểm như ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, ung thư dương vật, hậu môn, ung thư vùng đầu cổ. Vaccine có hiệu quả phòng các chủng nguy cơ cao gây các bệnh kể trên, có hiệu lực bảo vệ cao, trên 90%.
Vaccine HPV cũng đã được phê duyệt tiêm chủng cho người đến 45 tuổi tại hơn 100 quốc gia, trong đó có Mỹ, Úc, Brazil, Canada, Trung Quốc, Hàn Quốc. Các nghiên cứu cũng cho thấy sau khi tiêm chủng, người từ 27 - 45 tuổi tiêm vaccine HPV có đáp ứng sinh miễn dịch không thua kém so với người từ 16 - 26 tuổi. Nồng độ miễn dịch cũng được duy trì ở mức cao. Hiệu quả bảo vệ được nhìn thấy lên đến 20 năm.
Phác đồ tiêm HPV được phê duyệt cho người đến 45 tuổi, nghĩa là người trên 45 tuổi, đến trước sinh nhật thứ 46 tuổi vẫn được tiêm. Trường hợp của bạn, 44 tuổi vẫn được tiêm ngừa HPV và áp dụng theo phác đồ tiêm 3 mũi vào 0-2-6 tháng so với mũi đầu tiên.
Bên cạnh đó, để phòng các bệnh do HPV, bạn cũng cần chú ý áp dụng thêm các biện pháp khác như giữ vệ sinh cá nhân, quan hệ tình dục an toàn, nữ giới cần kết hợp thêm thăm khám phụ khoa, xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ.
Cảm ơn câu hỏi của bạn. Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn,
Mèo cũng có nguy cơ lây bệnh dại tương tự chó. Nghiên cứu của de Lima và cộng sự năm 2023 cho thấy độc tính virus dại của mèo cao hơn chó. Tỷ lệ lây nhiễm bệnh dại ở mèo cao gấp 10 lần so với chó. Bệnh viện Johns Hopkins, Mỹ cảnh báo dại có thể truyền qua vết cào xước của mèo con. Mèo thường có thói quen liếm móng vuốt, do đó nguy cơ lây truyền bệnh dại từ vết cào cũng cao hơn so với động vật khác.
Hiện chưa có nghiên cứu nào chứng minh chó, mèo đã tiêm phòng không lây truyền bệnh dại. Hiệu quả miễn dịch ở động vật sau khi tiêm phòng dại phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chất lượng vaccine, kỹ thuật tiêm, thời điểm tiêm, phác đồ và số mũi tiêm nhắc. Thế giới đã có một số nghiên cứu phát hiện chó, mèo đã tiêm phòng vẫn bị bệnh dại, những người phát bệnh dại đều tử vong.
Vì vậy, trường hợp của bạn đã bị mèo nhà đã tiêm ngừa cào, không có vết thương hở, bạn ở Vũng Tàu thì có để đến các trung tâm tiêm chủng của VNVC để được các bác sĩ tư vấn, giải đáp miễn phí các thắc mắc.
Mặt khác, trường hợp người thường xuyên chăm sóc các động vật vẫn có thể tiêm vaccine dự phòng trước khi bị cắn, cào, lịch tiêm gồm 3 mũi, mỗi lần bị cào, cắn sau chỉ cần tiêm thêm 2 mũi và không cần sử dụng huyết thanh.
Cảm ơn câu hỏi của bạn. Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC
Chào bạn,
Tiêm phòng vaccine uốn ván là rất cần thiết đối với mọi người, nhất là những đối tượng có nguy cơ cao như người có vết thương hở dính đất cát, phụ nữ có thai, nông dân, người làm việc trong các trang trại, công nhân làm việc tại công trường xây dựng… Hiệu quả phòng bệnh của vaccine có thể đến đến 95% nếu tiêm đủ liều, đúng lịch.
Vaccine uốn ván cũng như hầu hết mọi vaccine phòng bệnh khác, sau khi tiêm sẽ gặp một số tác dụng phụ nhẹ cho thấy cơ thể đang phản ứng để xây dựng khả năng miễn dịch chống lại căn bệnh này. Một số tác dụng phụ thông thường của vaccine uốn ván bao gồm đau nhức, đỏ hoặc sưng tại chỗ tiêm, sốt, mệt mỏi, buồn nôn, nôn. Hầu hết những tác dụng phụ này đều phổ biến đối với tất cả các loại vaccine uốn ván.
Với trường hợp của bạn nóng và rát xuất hiện vào ngày thứ 7 sau tiêm vaccine không phải là triệu chứng cảnh báo phản ứng bất thường, không cần điều trị đặc biệt. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn, bạn cần quay lại các trung tâm tiêm chủng để được bác sĩ tư vấn và thăm khám.
Cảm ơn câu hỏi của bạn. Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn,
Thời gian ủ bệnh dại ở người thông thường từ 1-3 tháng sau phơi nhiễm. Tuy nhiên cũng có những trường hợp thời gian ủ bệnh kéo dài tới một vài năm. Virus sau khi đi vào cơ thể sẽ di chuyển lên não để gây tổn thương hệ thần kinh trung ương.
Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng, nhẹ và vị trí của vết cắn. Vết cắn càng nặng và gần cơ quan thần kinh trung ương như vùng chi trên, đầu mặt cổ thì càng nhanh phát bệnh. Ngược lại, những vết cắn nhẹ và ở xa thần kinh trung ương như vùng chi dưới thì thời gian ủ bệnh lâu hơn. Ví dụ, tháng 10/2021, cô gái 18 tuổi ở Cao Bằng tử vong do phát bệnh dại sau hai năm bị chó cắn mà không tiêm phòng dại.
Khi triệu chứng bệnh dại bệnh dại xuất hiện, bệnh có thể gây tử vong rất nhanh chóng trong đau đớn và hoảng loạn. Bất cứ ai có thể đã tiếp xúc với virus dại nên được tiêm phòng trước khi các triệu chứng xuất hiện. Tiêm vaccine là việc rất quan trọng, giúp tạo miễn dịch chủ động phòng bệnh dại và tử vong do dại.
Vì vậy trong trường hợp này, dù đã bị chó cắn 1 năm, bạn vẫn nên đi tiêm vaccine phòng dại để dự phòng. Bạn cần sớm đến gặp các bác sĩ tiêm chủng để được tư vấn cụ thể về phác đồ tiêm vaccine dại hiệu quả.
Cảm ơn câu hỏi của bạn. Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC
Chào bạn,
Tại Việt Nam, vaccine HPV được tiêm cho nam và nữ giới trong độ tuổi 9-26, vaccine vẫn có hiệu quả tốt ở cả những người đã quan hệ tình dục. Những người đã có gia đình hoặc đã từng quan hệ tình dục vẫn nên tiêm vaccine phòng HPV bởi 3 lý do.
- Thứ nhất, người đã từng quan hệ tình dục nhưng chưa chắc đã bị nhiễm HPV, do vậy việc tiêm vaccine vẫn hoàn toàn có thể bảo vệ được phụ nữ khỏi các bệnh gây ra do 4 tuýp HPV.
- Thứ hai, người đã quan hệ tình dục có thể mắc 1 hoặc 2 chủng, không phải mắc tất cả các chủng HPV nên việc tiêm ngừa sẽ giúp phòng chống các chủng HPV khác mà phụ nữ chưa mắc phải.
- Thứ ba, HPV rất dễ lây và tái nhiễm. Miễn dịch của cơ thể sau khi bị nhiễm trùng tự nhiên không đủ để phòng tránh nguy cơ tái nhiễm, nhưng vaccine lại có thể làm được điều này.
Do đó, bạn và chồng bạn rất cần tiêm chủng vaccine để phòng HPV, đồng thời chuẩn bị sức khỏe tiền hôn nhân thật tốt để có thai kỳ khỏe mạnh và an toàn.
Cảm ơn câu hỏi của bạn. Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn,
Viêm gan B có thể lây truyền qua đường tình dục, đường máu và từ mẹ sang con. Theo các nghiên cứu, viêm gan B lây lan nhanh hơn HIV từ 50-100 lần. Viêm gan B được tìm thấy trong dịch tiết âm đạo, nước bọt và tinh dịch. Trong trường hợp chồng bạn nhiễm bệnh viêm gan B, người vợ có nguy cơ rất cao nhiễm bệnh. Trường hợp của bạn may mắn khi chưa nhiễm virus. Do đó để phòng mắc bệnh, bạn cần tiêm đầy đủ 3 mũi vaccine viêm gan B để tạo kháng thể bảo vệ. Ngoài ra, bạn cần xét nghiệm để kiểm tra lượng kháng thể sinh ra sau tiêm vaccine và xét nghiệm định kỳ để tiêm bổ sung nếu kháng thể xuống thấp. Mặt khác, chồng bạn cũng cần điều trị để kiểm soát nồng độ virus viêm gan B trong máu, giảm nguy cơ lây bệnh cho vợ.
Viêm gan B được coi là căn bệnh "thầm lặng" do có thể âm thầm tấn công gan và đôi khi không biểu hiện triệu chứng. Nhiều người không biết đã mắc bệnh, đến khi phát hiện thì viêm gan đã chuyển giai đoạn nặng, chớm xơ gan.
Ngoài tiêm vaccine, bạn nên kiểm tra sức khỏe và làm các xét nghiệm định kỳ 6 tháng một lần để kiểm tra tình trạng bệnh.
Cảm ơn câu hỏi của bạn. Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn,
Tại Việt Nam, vaccine HPV được cho nam và nữ giới trong độ tuổi 9-26, vaccine vẫn có hiệu quả tốt ở cả những người đã quan hệ tình dục. Những người đã có gia đình hoặc đã từng quan hệ tình dục vẫn nên tiêm vaccine phòng HPV bởi 3 lý do:
- Thứ nhất, người đã từng quan hệ tình dục nhưng chưa chắc đã bị nhiễm HPV, do vậy việc tiêm vaccine vẫn hoàn toàn có thể bảo vệ được phụ nữ khỏi các bệnh gây ra do 4 tuýp HPV.
- Thứ hai, người đã quan hệ tình dục có thể mắc 1 hoặc 2 chủng, không phải mắc tất cả các chủng HPV nên việc tiêm ngừa sẽ giúp phòng chống các chủng HPV khác mà phụ nữ chưa mắc phải.
- Thứ ba, HPV rất dễ lây và tái nhiễm. Miễn dịch của cơ thể sau khi bị nhiễm trùng tự nhiên không đủ để phòng tránh nguy cơ tái nhiễm, nhưng vaccine lại có thể làm được điều này.
Về phác đồ HPV, bạn cần tiêm đủ 3 mũi trong 6 tháng. Trước khi tiêm chủng, bạn không cần khai báo về yếu tố quan hệ tình dục, chỉ cần thông báo về việc có chậm kinh hay không, thời gian dự định có thai hoặc kiểm tra để biết có đang mang thai hay không. Phụ nữ cũng cần khám phụ khoa, tầm soát ung thư để đảm bảo vaccine có hiệu quả tốt nhất; không cần xét nghiệm HPV trước tiêm. Nếu dự định mang thai, phụ nữ nên tiêm chủng trước khi mang bầu một tháng.
Cảm ơn câu hỏi của bạn. Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC
Chào bạn,
Nhân viên văn phòng, công nhân thường phải làm việc trong một không gian chung. Không gian này đông người, khép kín, nhiệt độ thấp, sử dụng máy lạnh, do đó dễ mắc bệnh tái đi tái lại, lây nhiễm chéo khi có người mang mầm bệnh.
Người làm trong công sở, văn phòng, công nhân như bạn nên chủ động tiêm vaccine bảo vệ sức khỏe. Các loại vaccine được khuyến cáo gồm cúm, phế cầu, sởi - quai bị - rubella, thủy đậu, bạch hầu - ho gà - uốn ván. Đây là các bệnh thường gặp, khả năng lây nhiễm cao, dễ biến chứng ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi. Ví dụ phế cầu khuẩn thường trú ở vùng hầu họng, tấn công khi miễn dịch suy giảm gây bệnh viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết... Cúm gây viêm phổi, viêm phổi, và các biến chứng nguy hiểm khác. Thủy đậu là bệnh lành tính, nhưng có thể gây biến chứng nặng nề ở người lớn.
Mặt khác, bạn đang ở độ tuổi lao động chính trong gia đình, chủ động phòng bệnh giúp bạn bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình, đảm bảo hiệu quả công việc và kinh tế gia đình. Bạn có thể liên hệ đến các cơ sở y tế để được tư vấn.
Cảm ơn câu hỏi của bạn. Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn,
Theo thống kê, phần lớn các ca tử vong do cúm, viêm phổi phế cầu hàng năm chiếm tỷ lệ lớn ở người lớn, người trên 50 tuổi. Tuổi càng cao sẽ kéo theo sự lão hoá của các cơ quan trong cơ thể, từ hệ cơ xương khớp cho đến các cơ quan quan trọng như phổi, tim, hệ thống mạch máu.
Nhiều người cho rằng việc tiêm chủng vaccine chỉ dành cho trẻ em, các bậc phụ huynh luôn có ý thức chủ động tiêm ngừa vaccine cho trẻ nhỏ nhưng lại lơ là với chính sức khỏe của mình. Thực tế thì bệnh truyền nhiễm không chừa một ai, đa số người lớn thường hay quên hoặc bỏ sót lịch tiêm nhắc theo khuyến cáo do sự quan tâm chưa đúng mức hoặc thiếu thông tin về tầm quan trọng của vaccine.
Hiện Việt Nam lưu hành hơn 40 loại vaccine phòng gần 50 bệnh truyền nhiễm. Trong đó người lớn cần tiêm ngừa gần 15 loại vaccine phòng nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt các vaccine như: cúm mùa, phế cầu khuẩn, não mô cầu khuẩn, ho gà - bạch hầu - uốn ván, thủy đậu, sởi - quai bị - rubella, viêm gan A+B,... để phòng bệnh cho chính mình, giảm rủi ro bệnh tật, tiết kiệm chi phí và phòng bệnh cho tất cả thành viên khác trong nhà, đặc biệt là trẻ nhỏ. Trong đó, có số vaccine sẽ giới hạn độ tuổi, ví dụ vaccine phòng não mô cầu nhóm BC chỉ được tiêm đến 45 tuổi và B được tiêm đến 50 tuổi, do đó bạn 50 tuổi trở lên chỉ tiêm được vaccine phòng nhóm ACYW--135 có giới hạn đến 55 tuổi.
Bạn nên đến trung tâm tiêm chủng để bác sĩ khai thác lịch sử tiêm ngừa, bệnh sử và đưa ra chỉ định tiêm loại vaccine phù hợp.
Cảm ơn câu hỏi của bạn. Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe.
Bạn đã được chuyển sang trang đăng ký của VNVC, đối tác VnExpress
