Vụ cháy nổ ở nhà ông “Phương khói lửa” thật kinh hoàng: 10 người bị đè dưới đống đổ nát và 4 căn nhà bị sập. Dư luận rất xúc động trước cái chết thảm thương của những người tử nạn, trong đó có cả gia đình ông "Phương khói lửa”. Ông Phương đã xem thường hiểm họa của những chất gây cháy nổ để liên lụy đến người thân và láng giềng.
Dư luận cũng không khỏi quan ngại đến cách quản lý và sử dụng chất gây cháy nổ, bàng hoàng trước việc sử dụng, tàng trữ chất nổ bừa bãi trong khu dân cư và cách quản lý lỏng lẻo chất nổ. Báo chí, các đồng nghiệp trong phim trường cho biết ông Phương có sử dụng TNT và một số hóa chất gây nổ để làm đạo cụ tạo cảnh khói lửa ngay trong nhà.
Được biết TNT (2,4,6-Trinitrotoluen) là chất nổ để chế tạo mìn, ngư lôi được quân đội quản lý rất chặt. Vậy tại sao ông Phương tàng trữ và sử dụng chất nổ (ông có kinh nghiệm 6,7 năm tạo cảnh khói lửa) trong khu dân cư mà công an không biết?
Hiểm họa này liệu có xảy ra nữa hay không? Thật quá vô cảm nếu cho rằng đây chỉ là “tai nạn nghề nghiệp” của một người có 6-7 năm kinh nghiệm.
Vụ nổ kinh hoàng làm 10 người chết có thể do một chất nổ cực mạnh trên phim trường gây ra. Ảnh: Nguyen Vu Hoang Cuong |
Thật quá thương tâm cho những người đã nằm xuống, nhưng cũng phải có biện pháp để phòng ngừa hiểm họa xảy ra lần nữa. Đó là trách nhiệm của các cơ quan chức năng. Nhưng là một nhà nghiên cứu hóa học, tôi cũng cảm thấy có trách nhiệm phải cảnh báo.
Những chất nào có thể gây cháy nổ? Thường là chất oxy hóa cực mạnh và chất khử cực mạnh. Nguyên tắc để xảy ra sự cháy nổ là khi một chất oxy hóa cực mạnh tiếp xúc với một chất khử khá mạnh và ngược lại.
Nguy hiểm nhất là những chất oxy hóa- khử nội tại: mang cả nhóm oxy hóa và nhóm khử mạnh, có điện thế oxy hóa - khử gần bằng nhau. Những chất này có thể tự cháy nổ khi gặp điều kiện thuận lợi như: va đập, ma sát, bị khô lại, ẩm ướt, tiếp xúc với kim loại kiềm… Sự vận chuyển hoặc tàng trữ những chất này rất khó khăn, đòi hỏi một kiến thức sâu rộng và tính thận trọng tuyệt đối cao.
Những nguyên nhân nào có thể gây ra thảm họa nói trên? Trong một lần nói chuyện với bạn đồng môn hóa học, tôi tình cờ được biết phim trường có sử dụng chất gây cháy nổ là picric acid để tạo cảnh khói lửa. Tên hóa học là 2,4,6-trinitrophénol. Đây là một chất gây cháy nổ có tầm sát thương cao hơn TNT (7650m/giây). Chất này gây cháy nổ ở điều kiện trên 300 độ C.
Đây là một chất oxy hóa - khử nội tại cực mạnh, nên cực kỳ khó trong vận chuyển và bảo quản. Acid picric rất dễ nổ khi va chạm, ma sát, gần lửa. Khi chứa trong vật dụng bằng kim loại, picric acid (p.a) có thể tạo thành picrat không bền và rất dễ nổ. Không được đựng chúng trong lọ bằng pha lê (có chì), mà chỉ trong lọ thủy tinh.
P.a phải được bảo quản trong nước (trên 30% nước). Khi để khô tự nhiên, p.a vẫn có thể phát nổ. Tai nạn này đã từng xảy ra với một phòng thí nghiệm danh tiếng ở nước ngoài. Như vậy, đủ thấy với những chuyên gia hóa học về chất gây nổ còn bị tai nạn nghề nghiệp.
Ở một số nước, đặc biệt là Canada, nhà nước liệt p.a vào bảng A các chất phản ứng nguy hiểm, theo tiêu chuẩn SIMDUT (Système d’information sur les matìeres dangereuses utilisées au travail).
Trong lúc mệt mỏi, có lẽ ông “Phương khói lửa” mất cảnh giác với những nguy hiểm lúc nào cũng rình rập.
Ngành công an và quân đội nên quản lý chặt chẽ hơn chất gây cháy nổ và nên tham khảo hệ thống SIMDUT, để đừng có những mất mát tương tự xảy ra nữa.
>>Xem thêm: Ảnh vụ nổ sập nhà làm chết 10 người ở TP HCM
ThS Lê Tấn Lam Anh
Chia sẻ những bài viết về kinh nghiệm phòng chống cháy nổ của bạn tại đây