Gặp khó khăn trong việc xóa tên những công ty chứng khoán vi phạm, Ủy ban chứng khoán phải áp dụng theo cách đi "đường vòng" như rút nghiệp vụ môi giới.
Ngày 23/4, lần đầu tiên Ủy ban chứng khoán đặt 6 công ty chứng khoán gồm: Cao Su, Vina, Hà Nội, Trường Sơn, Đà Nẵng và Mê Kông vào diện kiểm soát đặc biệt. Theo quy định tại Thông tư số 226/2010/TT-BTC về chỉ tiêu an toàn tài chính của các công ty chứng khoán, chỉ còn chưa đầy một tháng nữa, nếu các công ty chứng khoán này không khắc phục được tình trạng kiểm soát đặc biệt và có lỗ gộp vượt mức 50% trở lên vốn điều lệ, thì sẽ bị đình chỉ hoạt động.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc “xóa” tên công ty chứng khoán không dễ, bởi theo quy định của Luật chứng khoán, giấy phép thành lập và hoạt động của công ty chứng khoán đồng thời là giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Do đó, nếu rút giấy phép thành lập và hoạt động, thì pháp nhân là công ty chứng khoán không còn tồn tại. Khi đó, việc trả nợ của công ty chứng khoán cho các bên liên quan sẽ rất phức tạp. Điều này có khiến việc đình chỉ hoạt động của công ty chứng khoán nếu vi phạm quy định về an toàn tài chính theo Thông tư 226 rơi vào bế tắc?
Lãnh đạo Ủy ban chứng khoán thừa nhận, với thực tế hiện tại, trước mắt chưa thể “xóa” tên công ty chứng khoán theo kiểu trực diện, mà chỉ có thể làm theo “đường vòng”. Cách làm này đã được áp dụng, khi Ủy ban chứng khoán rút nghiệp vụ môi giới của 4 công ty chứng khoán gồm: Hà Nội, Trường Sơn, Đông Dương và SME. Ngoài ra, có công ty chứng khoán Hamico và Công ty trách nhiệm hữu hạn tư vấn đầu tư chứng khoán tài chính Capital Việt Nam không có nghiệp vụ môi giới. Có 3-4 công ty chứng khoán đã nộp đơn xin rút nghiệp vụ môi giới lên Ủy ban chứng khoán. Cơ quan quản lý khuyến khích các công ty chứng khoán tự nguyện rút nghiệp vụ môi giới, nên nếu nhận được hồ sơ đầy đủ, Ủy ban chứng khoán sẽ chấp thuận sớm. Khi hoàn tất rút nghiệp vụ môi giới số công ty chứng khoán này, thì tổng cộng có khoảng 10 công ty chứng khoán “trắng” nghiệp vụ môi giới.
“Nghiệp vụ môi giới là ‘linh hồn’ của công ty chứng khoán. Bởi vậy, sau khi rút nghiệp vụ này, công ty chứng khoán chỉ còn tồn tại tên gọi, chứ thực tế gần như không hoạt động, không giao dịch với nhà đầu tư. Là nghiệp vụ gây rủi ro nhất cho an toàn thị trường và nhà đầu tư, nên khi các công ty chứng khoán bị rút nghiệp vụ môi giới, đồng thời không còn là thành viên của các Sở giao dịch chứng khoán, Trung tâm lưu ký, thì không có khả năng gây rủi ro mất an toàn hệ thống”, lãnh đạo Ủy ban chứng khoán nói.
Theo Ủy ban chứng khoán, với đặc thù văn hóa kinh doanh của người Việt, khi gặp thất bại trong hoạt động, họ không dễ trực diện công khai ý định đóng cửa công ty chứng khoán, mà tìm cách thoái lui khéo léo. Bởi vậy, ở một góc độ nhất định, những công ty chứng khoán không còn nghiệp vụ môi giới được coi như là đã bị “xóa” tên, dẫu rằng cách xóa tên ở cấp độ này chưa hoàn chỉnh.
Từ thực tế trên, để việc “xóa” tên công ty chứng khoán trực diện hơn, trong dự thảo sửa đổi Thông tư 226 trình Bộ Tài chính ký ban hành, ban soạn thảo đề xuất giao quyền cho Ủy ban chứng khoán đình chỉ hoạt động nghiệp vụ của công ty chứng khoán. Với những công ty chứng khoán không nộp báo cáo, hoặc báo cáo sai sự thật dẫn đến vi phạm các quy định về tỷ lệ an toàn tài chính, thì sẽ bị Ủy ban chứng khoán đặt vào diện kiểm soát đặc biệt ngay.
Một số công ty chứng khoán cho rằng, việc trói chặt hoạt động của họ với 4 nghiệp vụ: môi giới, tự doanh, bảo lãnh và tư vấn đầu tư, khiến công ty chứng khoán gặp nhiều khó khăn trong hoạt động, nhất là trong bối cảnh thị trường chứng khoán khó khăn kéo dài. Bởi vậy, có ý kiến đề nghị, cơ quan quản lý nên cho phép công ty chứng khoán linh hoạt trong triển khai các hoạt động kinh doanh ngoài 4 nghiệp vụ chính, hoặc nới lỏng điều kiện triển khai các nghiệp vụ này.
Tuy nhiên, lãnh đạo Ủy ban chứng khoán khẳng định, trước mắt, sẽ không chấp nhận kiến nghị trên, mà cơ quan quản lý còn đang triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm quản lý chặt hơn các công ty chứng khoán. Qua đó, sẽ giảm dần số lượng và tăng năng lực hoạt động cho các công ty chứng khoán như mục tiêu mà đề án tái cơ cấu công ty chứng khoán đề ra.
Chứng khoán là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện, nên những đối tượng tham gia hoạt động trong lĩnh vực này phải chịu những ràng buộc khắt khe hơn về nhiều mặt so với các lĩnh vực kinh doanh khác. Điều này có nghĩa là khi tham gia cung cấp dịch vụ chứng khoán, công ty chứng khoán phải chấp nhận hoạt động trong khuôn khổ của pháp luật cho phép, mà không có sự lựa chọn nào khác. Nếu cảm thấy quy định pháp lý “chật chội”, công ty chứng khoán nên tự nguyện giải thể, phá sản, để chuyển sang lĩnh vực kinh doanh khác.
Theo Đầu tư chứng khoán