Năm 2013, chị Phạm Phương Thảo quyết định bán căn hộ đầu tiên của mình để mua 2 ha đất đầy lau sậy ở Đồng Nai. Nung nấu từ năm 2011, chị quyết định tự canh tác nông sản hữu cơ sau khi mở một cửa hàng thực phẩm hữu cơ, với sản phẩm được lấy từ nhiều nguồn khác nhau.

Đến tháng 10/2015, sản phẩm của Organica mà nay chị là tổng giám đốc đã đạt chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn của Mỹ và châu Âu. "Hiện ngày càng nhiều bạn trẻ dấn thân vào khởi nghiệp nông nghiệp. Điều này làm tôi cảm thấy không đơn lẻ trên con đường khởi nghiệp của mình", chị Thảo chia sẻ tại buổi tọa đàm do Câu lạc bộ Hỗ trợ Khởi nghiệp Saigon Times tổ chức mới đây.

Đồng quan điểm trào lưu khởi nghiệp nông nghiệp đang phát triển nhưng ông Nguyễn Việt Đức - CEO Innovation Capital Management cho rằng, các dự án hấp dẫn, thu hút nhà đầu tư chưa nhiều. 

Theo ông, nhiều dự án khởi nghiệp nông nghiệp của giới trẻ vẫn còn làm theo thói quen nhứ chưa theo nhu cầu thị trường. Các công nghệ về AI, IoT chưa được áp dụng rộng rãi. Do đó, nguồn tiền mà quỹ này chi ra cho mảng startup nông nghiệp còn ít.

"Qua báo cáo hoạt động đầu tư của quỹ thì đầu tư vào nông nghiệp còn rất ít, chỉ mới 10%", ông Đức tiết lộ.

Ông Hoàng Minh Ngọc Hải, - Tổng giám đốc Value Commerce Hub cũng chia sẻ tình hình tương tự. Thời gian qua, đơn vị này đã giới thiệu với các nhà đầu tư Nhật Bản một số startup nhưng họ yêu cầu các startup có nhiều người đồng sáng lập, sản lượng ổn định và người đồng sáng lập phải quyết tâm đi đến cùng. "Chúng ta chưa có thật nhiều startup đáp ứng đủ các yếu tố đó", ông Hải thừa nhận.

Lý giải việc có ít dự án thành công, ông Trần Bằng Việt - Tổng giám đốc Dong A Solutions cho rằng khởi nghiệp nông nghiệp là rất khó so với các ngành khác.

"Khởi nghiệp nông nghiệp là khó nhất, dài hơi nhất, đắt nhất và phức tạp nhất. Mà đau lòng nhất là sản phẩm đưa ra thị trường lại bị trộn lẫn cái tốt với cái không tốt, cái thật với cái không thật, hay chỉ gần như thật. Chi phí bỏ ra để thuyết phục người tiêu dùng vô cùng lớn", ông Việt nói. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng, cùng với giáo dục và y tế, nông nghiệp là mảng khởi nghiệp rất triển vọng nếu giải quyết được các vấn đề "nóng" của xã hội.

Ông Huỳnh Kim Tước - Tổng giám đốc Trung tâm Ứng dụng Khoa học và Công nghệ (Saigon Innovation Hub) lưu ý rằng, đôi khi có nhầm lẫn giữa kinh doanh vừa và nhỏ với khởi nghiệp. Nhà đầu tư thì đang tìm các giải pháp mới.

"So sánh giữa các ngành, tôi thấy nông nghiệp vẫn là ưu thế của chúng ta. Tuy nhiên các doanh nghiệp phải phân biệt việc kinh doanh của mình là vừa và nhỏ hay khởi nghiệp. Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phải tạo xu hướng, ví dụ tạo ra nền nông nghiệp hữu cơ bằng công nghệ mới thì mới là khởi nghiệp", ông Tước nói.

Tương tự các ngành khác, ông Nguyễn Việt Đức lưu ý 4 tiêu chí nhà đầu tư đánh giá một startup nông nghiệp gồm: giải pháp giải quyết vấn đề nào của thị trường, độ lớn của thị trường chấp nhận giải pháp đó, lợi thế cạnh tranh so với đội nhóm khác, cách thức tổ chức phân nhóm và vận hành.

"Nếu đưa một bông hoa hồng đến người tiêu dùng thì phải xác định xem hoa hồng đó có giá trị khác biệt gì. Chúng ta cần mang đến giá trị khác biệt. Bạn có thể tiếp tục trồng hoa hay không, nhưng phải xác định được giá trị mình đem đến, bạn phải trả lời cho câu hỏi tại sao hoa hồng của tôi là 6.000 đồng hay của anh là 60.000 đồng", ông Đức ví dụ cụ thể.

Ngoài ra, khởi nghiệp nông nghiệp muốn thành công thì các startup phải có sự liên kết, tạo thành một hệ sinh thái hay một chuỗi giá trị hàng hóa chặt chẽ. Đây là điểm khác biệt so với các lĩnh vực startup khác và cũng là điểm yếu cần cải thiện.

"Tại sao tôm thu tại nguồn giá 80.000 đồng mỗi kg nhưng bán lẻ lên tới 400.000 đồng? Vì phải qua 8 bước trung gian. Đại diện nông dân ở Sóc Trăng đã kết nối thành chuỗi, họ mang hàng hóa đến chuỗi siêu thị và tự định giá tôm đến tay người tiêu dùng chỉ còn 200.000 đồng mỗi kg", ông Tước kể lại.

Ông Hoàng Minh Ngọc Hải cho rằng, startup giờ không còn đơn độc như thời điểm đầu những năm 2000. "Các bạn có sẵn những nghiên cứu thị trường của người đi trước, đồng thời có thể hoạch định vốn, kêu gọi đầu tư từ thời điểm ban đầu", ông nói.

Viễn Thông