Độc giả gửi câu hỏi tại đây
Trong tháng 6, Đăk Nông ghi nhận ba ổ dịch bạch hầu tại xã Quảng Hòa, xã Đăk R’măng, huyện Đăk Glong; xã Đăk Sôr, huyện Krông Nô với 12 ca bệnh, trong đó một bé gái 9 tuổi tử vong do bạch hầu biến chứng tim, một bé trai 13 tuổi nguy kịch đang được hồi sức tích cực. Nhà chức trách đã cách ly hơn 660 người tại các ổ dịch, hơn 1.200 người được điều trị dự phòng.
Ông Hà Văn Hùng, Phó Giám đốc Sở Y tế Đăk Nông cho biết hiện không tìm được nguồn lây ban đầu F0, nguyên nhân gây bệnh bạch hầu vẫn đang tồn tại trong cộng đồng. Ở ba ổ dịch đã được ghi nhận thì dân cư có tỷ lệ tiêm chủng thấp, chỉ 52-65%.
TP HCM là địa phương thứ hai vừa ghi nhận bệnh bạch hầu với một bệnh nhân 20 tuổi. 16 người tiếp xúc gần với bệnh nhân được cách ly, xét nghiệm âm tính.
Không chỉ trong năm nay, khoảng 5 năm qua, các ca bệnh bạch hầu cũng xuất hiện rải rác ở khu vực Tây Nguyên, Quảng Nam...
Theo bác sĩ Bạch Thị Chính - Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC, bạch hầu không phải là bệnh mới, nguyên nhân khiến bạch hầu tái xuất mạnh là do tỷ lệ tiêm chủng trong cộng đồng thấp. Từ rải rác vài trường hợp, bệnh bùng mạnh tại Đăk Nông và lây lan cho hàng chục bệnh nhân, đe dọa sức khỏe, tính mạng của cộng đồng.
Bác sĩ Chính cho biết thêm, do khó khăn trong công tác tiêm chủng, chủ quan không tiêm vaccine, tiêm vaccine không đúng lịch, tiêm không đủ mũi theo phác đồ, lo ngại tác dụng phụ của vaccine, tâm lý sợ trẻ nóng sốt sau tiêm, làn sóng "tẩy chay" vaccine có thể làm tăng yếu tố nguy cơ mắc bạch hầu và nhiều bệnh truyền nhiễm khác. Bên cạnh đó, yếu tố vệ sinh không đảm bảo, mật độ dân số cao... là môi trường thuận lợi để bệnh bùng phát.
Bạch hầu lây lan dễ dàng qua các chất tiết đường hô hấp chứa vi khuẩn hoặc qua các chất dịch ở sang thương ngoài da. Bất cứ người nào nếu chưa có miễn dịch tiếp xúc với nguồn lây đều dễ bị nhiễm bệnh, nhất là những người có sức đề kháng kém như trẻ nhỏ, người cao tuổi, người mắc các bệnh mạn tính, phụ nữ mang thai...
Người mắc bệnh sẽ có các triệu chứng như sốt, ho, viêm họng, viêm mũi, nuốt đau, xuất hiện màng giả màu trắng ở vùng hầu họng. Biểu hiện ban đầu như sốt, ho, viêm họng... của bệnh bạch hầu có thể dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh khác, khiến cho việc chẩn đoán khó khăn.
Bệnh nguy hiểm do diễn tiến cấp tính và có biến chứng đến tim, viêm cơ tim nếu độc tố ngấm vào máu; ngoài ra còn có các biến chứng khác như viêm tai giữa, viêm phổi do liệt cơ hoành, liệt tay, liệt chân... Khi mắc bạch hầu, bệnh nhân cần điều trị kịp thời, trường hợp biến chứng tim rất khó chữa trị, có thể tử vong.
Theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Hiền Minh - Phó giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC, cách phòng bệnh bạch hầu đơn giản và hiệu quả nhất là tiêm vaccine. Trẻ em, người lớn nên tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch để phòng bệnh, nhất là khi có dịch xảy ra như hiện nay. Ngoài bạch hầu, tiêm vaccine còn giúp người dân phòng tránh nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác. Khi được tiêm vaccine, hệ miễn dịch có cơ hội "tập luyện" để nhận diện, kích thích hệ thống miễn dịch sản sinh ra kháng thể ứng phó và tiêu diệt "kẻ lạ". Những lần sau, nếu virus, vi khuẩn thực thụ xâm nhập, hệ miễn dịch sẽ dễ dàng nhận ra và nhanh chóng chống lại tác nhân gây bệnh hiệu quả hơn.
Hiện Việt Nam có nhiều loại vaccine phòng bệnh bạch hầu, phối hợp phòng nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác, phù hợp cho cả trẻ em và người lớn. Các vaccine này đang có sẵn tại Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC trên toàn quốc. Bác sĩ sẽ căn cứ vào từng trường hợp cụ thể để chỉ định phác đồ phù hợp.
Vaccine phòng bệnh bạch hầu có thể tiêm ở nhiều độ tuổi khác nhau, khi trẻ 2, 3, 4 tháng tuổi, khi trẻ 16-18 tháng tuổi, trẻ 4-6 tuổi, người lớn. Ngoài ra còn có các loại vaccine phòng bạch hầu cho nhóm người lớn có nguy cơ cao, chỉ được sử dụng trong chiến dịch khi có dịch bệnh chứ không tiêm phổ cập.
"Miễn dịch sau tiêm đủ mũi vaccine theo phác đồ có hiệu quả bảo vệ lên đến 97% nhưng sẽ giảm dần theo thời gian. Do đó, việc tiêm nhắc lại sẽ giúp củng cố hệ miễn dịch để phòng bệnh hiệu quả hơn", bác sĩ Hiền Minh nói.
Bên cạnh việc tiêm chủng, người dân cần hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh, giữ vệ sinh môi trường sống và cơ thể như thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, không đưa tay lên mắt, mũi, miệng; che miệng khi ho, hắt hơi...
Để tìm hiểu rõ hơn về bệnh bạch hầu, độc giả có thể theo dõi buổi tọa đàm được phát trực tiếp trên VnExpress, fanpage VnExpress, fanpage Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC lúc 20h ngày 28/6 với phần chia sẻ của bác sĩ Bạch Thị Chính - Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC và Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Hiền Minh - Phó giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.
Ngọc An