Nghe kém (khiếm thính) đang trở thành một vấn đề sức khỏe phổ biến. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính có khoảng 5% dân số, tương đương với 360 triệu người trên toàn thế giới bị nghe kém, trong đó có 32 triệu trẻ em dưới 15 tuổi. Số người bị suy giảm thính lực còn tăng lên do chịu ảnh hưởng của nhiều nguyên nhân khác nhau.
Theo bác sĩ Trần Thị Thúy Hằng, Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, nghe kém không phải là bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người trưởng thành, nhưng lại gây khó khăn trong giao tiếp ảnh hưởng chất lượng cuộc sống. Về lâu dài, bệnh không được chữa trị thì người giảm thính lực có nguy cơ bệnh trầm cảm do họ tự thu mình, ít giao tiếp. Riêng đối với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, nếu nghe kém không phát hiện kịp thời sẽ dẫn đến khiếm khuyết suốt đời trong ngôn ngữ, lời nói. Do đó, thăm khám kiểm tra thính lực tại bệnh viện rất quan trọng.
Triệu chứng của nghe kém
Nghe kém có nhiều triệu chứng để nhận biết nhưng điển hình là khó hiểu lời của người khác nói và yêu cầu họ nói lại, nói to hơn. Người bị mắc bệnh nghe kém sẽ có những triệu chứng như:
- Cảm nhận tiếng nói, âm thanh khác đều nhỏ lại
- Khó hiểu lời nói của người khác đặc biệt nơi đông đúc, ồn ào
- Nghe thông tin lẫn lộn, khó phân biệt âm thanh
- Tai có tiếng ù ù, è è.. hoặc những âm thanh không có thực
- Thường xuyên yêu cầu người khác nói lại, nói chậm hơn, nói rõ hơn
- Tăng âm lượng điện thoại, tivi, loa đài khiến người khác khó chịu vì quá to
- Không thể tiếp nhận kịp cuộc đàm thoại vì không hiểu người khác nói gì
Điều trị nghe kém
Những phương pháp lấy lại sức nghe cho bệnh nhân tùy thuộc vào nguyên nhân gây nên hiện tượng đó. Nếu người bình thường bỗng nghe kém có thể do nhiều ráy tai, chỉ cần loại bỏ ráy tai thì sức nghe được phục hồi. Người bị thủng màng nhĩ có thể phẫu thuật vá lại màng nhĩ. Nếu nghe kém do tổn thương tai trong, máy trợ thính sẽ phát huy hữu ích.
Tuy nhiên, theo bác sĩ Trần Thị Thúy Hằng, cũng có nhiều bệnh nhân thoái hóa cơ quan cảm nhận ở tai trong, cần chỉ định cấy ốc tai điện tử để lấy lại sức nghe. Không giống như máy trợ thính khuếch đại âm thanh và hướng nó vào ống tai, ốc tai điện tử giúp thay thế chức năng của các bộ phận bị hư hỏng và trực tiếp kích thích dây thần kinh thính giác. Phương pháp này ra đời từ những năm 70, tại Việt Nam được triển khai tại nhiều bệnh viện đầu những năm 2000.
Phòng ngừa, hạn chế tình trạng nghe kém
Tầm soát, kiểm tra chức năng nghe
Bác sĩ Trần Thị Thúy Hằng dẫn nghiên cứu cho thấy, sau 30 tuổi, sức nghe của tai sẽ bắt đầu suy giảm, sau đó cứ 10 năm sức nghe của tai lại giảm đi một bậc. Để hạn chế nguy cơ nghe kém, nguy cơ tai tổn thương dẫn đến nghe kém, người dân cần chủ động thăm khám, kiểm tra chức năng nghe thường xuyên.
Việt Nam nằm trong số các quốc gia có tần suất nghe kém cao nhưng phát hiện trễ do không được tầm soát phát hiện kịp thời. Với sự phát triển y học, hiện tại có thể đo chức năng tai kiểm tra bệnh nhân có mất thính lực hay không, mức độ nặng hay nhẹ, nghe kém do nguyên nhân gì.
Tầm soát nghe kém ở trẻ
Theo thống kê của WHO, năm 2020, trẻ em chiếm 9% số người trên thế giới bị nghe kém. Vì thế, phát hiện, tầm soát sớm có vai trò quan trọng trong kết quả của quá trình can thiệp nghe kém ở trẻ nhỏ.
- Trẻ sơ sinh: Trẻ sơ sinh chào đời cần sàng lọc thính lực trước khi rời bệnh viện. Nếu trẻ không vượt qua được kiểm tra sàng lọc, bố mẹ phải đưa trẻ khám chuyên khoa Tai Mũi Họng để kiểm tra thính giác.
- Trẻ lớn hơn và trẻ em: Trẻ xuất hiện các triệu chứng mất thính lực, phụ huynh nên đưa trẻ đến bệnh viện kiểm tra kịp thời. Trẻ có nguy cơ cao mất thính giác hoặc chậm phát triển nên cần được kiểm tra thính giác từ 2 đến 2,5 tuổi.
- Phòng ngừa khi mang thai: trước và trong quá trình mang thai cần tiêm ngừa đầy đủ, tránh nhiễm virus trong 3 tháng đầu thai kỳ gây ra các dị tật và điếc bẩm sinh.
Vệ sinh tai thường xuyên
Vệ sinh tai là cách tốt nhất để hạn chế tình trạng ráy tai bít ống tai. Tuy nhiên, phải biết vệ sinh tai đúng cách, không tự ý chọc ngoáy lấy ráy tai bằng các vật sắc nhọn vì có thể gây tổn thương cấu trúc của tai, thậm chí gây thủng màng nhĩ.
Bảo vệ tai
Học sinh, sinh viên, người làm việc văn phòng nên hạn chế đeo tai nghe mở nhạc mức độ lớn. Khi đeo tai nghe nên đeo ở mức độ vừa phải, cho tai nghỉ ngơi sau một thời gian đeo tai nghe. Khi sinh hoạt, làm việc ở các nơi quá ồn ào, âm thanh lớn có thể sử dụng nút bịt tai chống tiếng ồn.
Anh Ngọc