Nhà tôi có hai con nhỏ, cháu lớn lớp sáu, cháu bé lớp một. Nhà cách cơ quan, trường học 6 km. Buổi sáng, phải vào lớp từ 7h15, bố mẹ cũng phải có mặt ở cơ quan từ 7h30. Cả nhà phải dậy từ 5h45, tất tả đánh răng rửa mặt, thay quần áo và rời nhà vào lúc 6h30. Di chuyển từ nhà đến khu vực trường học, cơ quan nhanh cũng mất hơn 20 phút.
Trên đường đi, các con cũng chỉ vội vội vàng vàng ăn tạm được đĩa bánh cuốn, bát mỳ hoặc bánh ngọt. Đấy là con tôi còn ăn nhanh thì mới kịp. Ai cũng biết bữa sáng là vô cùng quan trọng. Vậy nhưng chúng ta có đủ thời gian để cho con trẻ có bữa ăn sáng đàng hoàng không? Sự thật là nếu để con trẻ có được bữa ăn sáng tử tế, chắc là cả nhà phải dậy vào lúc 5h mới kịp được. Mà nếu dậy sớm quá thì lại ảnh hưởng đến thời lượng ngủ của trẻ.
Chắc sẽ có nhiều người nói rằng sao không cho trẻ ngủ sớm để dậy sớm. Xin hỏi rằng, trẻ có được đi ngủ sớm không? Xin thưa là không. Tại sao trẻ lại không ngủ sớm được? Vì các cháu học nhiều quá. Các quy định hiện nay nói rằng giáo viên không được giao bài tập về nhà cho học sinh. Nhưng thực sự có thực hiện được như vậy không?
Vì sao lùn thì đã có nhiều người nói rồi: gen, chế độ ăn uống, ngủ nghỉ, tập luyện. Về gen: có nhiều dân tộc trên thế giới cũng đã từng lùn, thậm chí lùn hơn chúng ta. Nhưng họ đã cao lớn lên rất nhiều nhờ việc ăn uống, tập luyện, nghỉ ngơi khoa học. Do vậy có thể nói là gen chỉ là một phần nhỏ, hoàn toàn có thể cải thiện được nhờ các yếu tố khác.
>> Người Việt lùn vì gen hay vì thiếu dinh dưỡng?
>> Sáng cà phê, chiều nhậu, tối lướt Facebook - còn đâu thời gian tập thể dục
Về chế độ ăn uống, luyện tập, nghỉ ngơi: đây là những yếu tố quyết định đến sự phát triển thể chất của con người. Việc có một chế độ ăn uống, luyện tập nghỉ ngơi phù hợp là vô cùng cần thiết.
Ngày nay, kinh tế đã có phần phát triển hơn, điều kiện ăn uống cũng không phải là thiếu thốn nữa, dinh dưỡng không phải là yếu tố kìm hãm sự phát triển chiều cao của chúng ta. Vậy vấn đề là gì? Hàng năm chúng ta tốn hàng tỷ đôla tiền sữa mà con trẻ vẫn không cao lên được, tại sao? Chính là chế độ luyện tập và nghỉ ngơi.
Lứa tuổi học sinh chính lứa tuổi để phát triển chiều cao, nhưng học sinh của chúng ta có được tập luyện và nghỉ ngơi khoa học chưa? Khẳng định là chưa.
Vì thành tích có ảnh hưởng đến cơm áo gạo tiền của nhà trường, thầy cô nên ai cũng muốn học sinh của mình giỏi nhất. Làm thế nào học sinh có thành tích tốt nhất? Không có cách nào khác, thầy cô phải bắt học sinh học thật nhiều, bằng cách này hay cách khác.
Con gái tôi học lớp một. Tối nào cũng đến hơn 10h mới có thể hoàn thành bài tập. Bố mẹ bắt đi ngủ con cũng không dám. Nào là tập viết, tập làm toán, tập đọc... không những bắt học sinh phải học thuộc bài ngày hôm nay mà còn phải chuẩn bị trước bài ngày mai. Như vậy hỏi làm sao các cháu ngủ sớm được?
Như vậy có thể thấy việc sắp xếp thời gian không hợp lý và khối lượng bài tập nhiều là nguyên nhân dẫn đến việc trẻ em không thể có đủ thời gian tập luyện và nghỉ ngơi, một yếu tố vô cùng quan trọng ảnh hướng đến sự phát triển thể chất của trẻ em.
Giải pháp là gì? Thay đổi giờ làm việc, giờ học của cả xã hội. Hãy nhìn Hàn Quốc, Nhật Bản. Lịch làm việc thường là sáng từ 9h đến 12h, nghỉ một tiếng để ăn trưa, thư giãn; chiều từ 13h đến 18h. Ngày làm việc vẫn đủ 8 tiếng. Nếu như vậy sẽ có đủ thời gian cho cả người lớn và trẻ em có thời gian tập thể dục buổi sáng và có một bữa sáng thực sự đầy đủ.
Thay vì cứng nhắc cấm dạy thêm học thêm, hãy bố trí các môn ngoại khóa, thể chất, năng khiếu vào buổi chiều và coi đó là thời khóa biểu bắt buộc. Làm như vậy sẽ có vô cùng nhiều lợi ích. Bố mẹ không phải tất tả đưa đón con vào buổi trưa (chỉ tính riêng tiền xăng cũng sẽ tiết kiệm cho xã hội hàng ngàn tỷ đồng), không phải lo tìm người trông con vào buổi chiều, không phải bắt các cháu phải chạy sô ở các lớp học thêm, các cháu sẽ được vận động thể chất và phát triển các môn năng khiếu...
>> Tôi học từ 7h đến 23h vẫn có một tiếng rưỡi đá bóng, chạy bộ
>> 'Người Việt lùn vì nhậu nhẹt nhiều hơn thể dục'
Triệt để xóa bỏ bệnh thành tích trong giáo dục. Không lấy thành tích của học sinh làm tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo viên. Giáo viên tốt chỉ cần là người tận tâm với sự nghiệp trồng người. Các giáo viên trước hết phải là tấm gương tốt về đạo đức cho học sinh noi theo. Các nhà trường cần có hệ thống chấm điểm đối với giáo viên dành cho phụ huynh học sinh.
Thành tích của giáo viên chỉ nên dựa trên sự phán ảnh (chấm điểm) của phụ huynh học sinh và quyết định của lãnh đạo nhà trường. Có người phản biện rằng việc thay đổi giờ làm là không phù hợp với tình hình công chức Việt Nam, chỉ phù hợp với các nước phát triển... Nhưng chỉ cần hy sinh một chút đi, chịu khó vất vả một chút đi để cho thế hệ tiếp theo của chúng ta không bị còi cọc, lùn so với thế giới.
Các giải pháp trên không chỉ có một mục đích là tạo điều kiện về thời gian cho con trẻ có thể nghỉ ngơi và luyện tập mà còn là để cho cả người lớn có thời gian tái tạo sức lao động. Làm tốt các giải pháp trên, tôi tin chắc rằng thế hệ tiếp theo của chúng ta sẽ không còn bị coi là còi cọc nữa.
>> Chia sẻ bài viết của bạn cho trang Ý kiến tại đây.