Ngay cả việc ước lượng tổng số nhà của thành phố để hoạch định các chiến lược phát triển trong từng giai đoạn cũng không chính xác, có sự chênh lệch khá lớn so với thực tế. Số nhà được cấp giấy chứng nhận mới chiếm tỷ lệ khoảng 20% trên tổng số nhà của thành phố.
Trong cuộc họp với UBND thành phố hôm qua, một bức xúc lớn được đại diện UBND các quận nêu ra là: ở những khu vực ven ngoại thành, những khu vực đang trong quá trình đô thị hóa mạnh tại quận Tân Bình, quận 10, 12, Thủ Đức, Bình Tân... có khá đông dân tỉnh khác đến lập nghiệp. Đa số chỉ có hộ khẩu tạm trú nhưng mua đất xây nhà trái phép, gây khó khăn cho khâu quản lý về nhà đất cũng như an ninh trật tự. Đồng thời, người dân vì không có khẩu thường trú, vì mua đất trái phép cũng chịu nhiều thiệt thòi.
Điển hình như quận 12 có hơn 10.000 trường hợp chỉ có hộ khẩu tạm trú dài hạn nhưng đã có nhà, đất. Đặc biệt, phường 10, quận Tân Bình có tới 50% hộ thuộc đối tượng này. Thực tế đã có không ít trường hợp mua nhà, đất khi bán lại phải chịu lỗ vì không có chủ quyền hoặc mua vào đúng khu vực quy hoạch, khi giải tỏa coi như mất trắng.
Theo ông Đua, tuyệt đại bộ phận nhân dân mong muốn có giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, nhưng họ còn ngán ngại 2 vấn đề chính là thủ tục rườm rà và nghĩa vụ tài chính. Vì vậy, thời gian qua, các cấp ngành thành phố đã khá linh động trong công tác này. Về trình tự thủ tục, người dân được lập hồ sơ ngay tại khu phố, tổ dân cư, không phải tự chạy tới các đơn vị chức năng như trước đây. Cơ quan nhà nước đảm nhiệm thực hiện những khâu luân chuyển cần thiết tới khi có giấy chứng nhận. Nhờ đó, việc cấp giấy đã tiết kiệm đáng kể thời gian và những phiền hà không đáng có cho dân.
Về nghĩa vụ tài chính, ngoài những trường hợp được ghi nợ theo quy định của Chính phủ và Bộ Tài chính, thành phố cũng cho các trường hợp khác chưa có điều kiện nộp nhận giấy chứng nhận trước, đồng thời ghi chú "chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính" lên giấy chứng nhận.
Chỉ riêng đợt cấp giấy chứng nhận theo quyết định mới đây, trong vòng 1,5 năm, số giấy chứng nhận được cấp đã tăng gấp 4 lần so với cùng thời gian các đợt năm 1999 và 2000. Đến nay, thành phố đã cấp được trên 371.000 giấy chứng nhận đối với nhà chưa có chứng từ hợp lệ và những người mua nhà thuộc sở hữu nhà nước. Về cơ bản, thành phố đã hoàn thành công tác cấp giấy chứng nhận như quy định Chính phủ đề ra.
Hiện toàn địa bàn vẫn còn hơn 173.000 nhà chưa đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận theo quy định cũ. Ngoài ra, theo phản ánh của UBND các quận, số lượng nhà, đất phát sinh từ sau đợt kê khai đăng ký năm 1999 khá nhiều nhưng từng cấp chưa có thống kê chính xác. Bên cạnh đó, thành phố cũng chưa thực sự kiểm soát hết tình trạng sang nhượng đất trái phép, xây dựng nhà bất hợp pháp.
Theo kế hoạch, thành phố sẽ phải hoàn thành công tác cấp giấy chứng nhận cho toàn bộ nhà ở trên địa bàn vào cuối quý III/2005. Đối tượng là tất cả các trường hợp nhà chưa có và đã có chứng từ hợp lệ, đủ điều kiện và người dân có đăng ký cấp giấy chứng nhận.
"Vì khối lượng công việc rất lớn nhưng phải hoàn thành trong một thời gian tương đối ngắn nên các quận huyện phải thường xuyên kiểm tra, đôn đốc quá trình thực hiện và phải chịu trách nhiệm trước thành phố về công tác này" - ông Đua nói.
Lương Nga