Cảnh xử lý lái xe như thế này luôn là hình ảnh quen thuộc trên khắp các tuyến đường. |
Đã 14 năm hành nghề vận tải, tôi rất hiểu nỗi bức xúc của các doanh nghiệp vận tải và các chủ xe. Có thể nói, kiểu kiểm tra “bới lông tìm vết” của thanh tra giao thông và cảnh sát giao thông thì cánh vận tải chúng tôi coi như khó có đất sống. Cụ thể là chiếc xe chở container của chúng tôi vừa đến tỉnh Ninh Bình, gặp đội đặc nhiệm cảnh sát giao thông kiểm tra 15 phút, mới phát hiện một lỗi duy nhất là lốp xe bị mẻ một miếng cao su. Mặc dù chúng tôi đã trình bày rằng lốp xe còn rất tốt, chẳng may đang chạy trên đường sửa chữa nâng cấp gặp đá nhọn chém và xin được thay lốp khác, thế nhưng chiếc xe vẫn bị lập biên bản vi phạm, bị phạt 2 triệu đồng và bấm lỗ giấy phép lái xe.
Chủ nghiệp đoàn xe vận tải Nguyễn Lư Bắc khẳng định: "Doanh nghiệp tôi có gần 20 tài xế kinh nghiệm, hoạt động trên 10 năm, nhưng đến nay đã giảm mất 1/3 tài xế giỏi. Chuyện mất tài xế trở thành cơm bữa bởi vì có tài xế bị bấm bằng lái hai lỗ đã không chấp nhận chạy những tuyến đường gặp quá nhiều vấn nạn. Có nơi công an giao thông, thanh tra giao thông, kể cả dân phòng cũng ra thổi xe vào đòi chung chi (nếu không dẫn xe đến công an). Hàng bị hủy hợp đồng, trễ hạn hợp đồng, bồi thường cho chủ hàng tăng nhanh trong thời gian nửa năm lại đây, lý do thiếu hụt tài xế". |
Có trường hợp cảnh sát giao thông tỉnh Nghệ An kiểm tra không phát hiện xe vi phạm giao thông lại yêu cầu lái xe xuất trình giấy tờ hàng hóa xuất nhập khẩu vì container còn niêm chì của hãng tàu và hải quan. Rồi không hiểu sao cảnh sát giao thông lại bàn giao xe cho ngành lâm sản địa phương kiểm tra, vì container chở đồ gỗ gia công xuất khẩu. Chúng tôi mất 6 ngày bị giam xe rất vô lý vì ngành lâm sản yêu cầu trình các giấy tờ bằng văn bản chính chứ không chấp nhận bản photocopy hoặc fax từ TP HCM gửi ra.
Mặc dù Bộ Giao thông vận tải đã bỏ giấy phép lưu hành đặc biệt trên các tuyến quốc lộ, nhưng xe đi về tất cả các địa phương đều gặp khó vì phải xin giấy phép con vào tỉnh lộ, hương lộ. Chẳng hạn, muốn vào các khu công nghiệp ở Đồng Nai chúng tôi phải xin giấy phép nếu không là xe bị cảnh sát giao thông và thanh tra giao thông xử phạt.
Hầu như các xe vào cảng Cát Lái ở TP HCM cũng sợ bị phạt mặc dù đường không treo bảng cấm xe tải, các nhân viên cảnh sát giao thông nói Bộ Giao thông vận tải bỏ giấy phép lưu hành đặc biệt trên quốc lộ, còn đường các địa phương là đường nhỏ phải có loại giấy phép này. Chúng tôi xin giấy phép lưu hành thì cảnh sát giao thông chỉ qua Phòng Quản lý giao thông đô thị quận 2, quận 9 (TP HCM), nhưng những nơi này lại nói chưa có lệnh của cấp trên, cuối cùng mỗi lần xe đi là phải “biết điều” với cảnh sát giao thông.
Và trên thực tế có rất nhiều kiểu “biết điều”. Đa phần cảnh sát giao thông và thanh tra giao thông đều có những cách gây khó cho cánh lái xe.. Chẳng hạn, lái xe trình tờ thông báo của Công an TP HCM trong đó có ghi công điện của Bộ Công an chỉ đạo không xử phạt xe rơmoóc và xơmi rơmoóc chưa có biển số, nhưng cảnh sát giao thông ngã ba Phú Tài (Phú Yên), cảnh sát căn cứ 4 Bình Thuận, cảnh sát Bình Định nói rằng chưa nhận được chỉ đạo của công an tỉnh.
Tương tự, thanh tra giao thông Đồng Nai nói Bộ Giao thông vận tải chưa chỉ đạo không xử phạt loại xe này, gần đây Sở Giao thông vận tải tỉnh Đồng Nai mới chỉ thị tạm ngưng chưa xử phạt. Nhiều văn bản ban hành có hiệu lực, nhưng các nhân viên kiểm tra giả vờ không hay, không biết để cánh nhà xe phải “biết điều”.
Từ cầu Đồng Nai đến Khu công nghiệp Nhơn Trạch (Đồng Nai), cánh lái xe thuộc lòng bài học “luật bất thành văn” khi thấy chiếc xe Jeep đậu là lập tức dừng xe “trình diện” vì cách đó 150 m là một đội môtô sẵn sàng thỏi còi chặn xe nếu dám vượt trạm. Vào Khu công nghiệp Nhơn Trạch lại gặp một tốp thanh tra giao thông và công an Nhơn Trạch kiểm tra giấy phép con, không có giấy phép con thì lái xe phải “biết điều”, nếu không thì bị xử phạt rất nặng.
Oái ăm nhất là một số cảnh sát giao thông ở Khu công nghiệp Bình Dương đi rảo quanh khu công nghiệp này để chặn bắt và thổi phạt xe đến nỗi nhiều lái xe rất ngán chở hàng về đây. Một số trạm cảnh sát giao thông không thổi còi hoặc không ra hiệu dừng xe, nhưng khi xe chạy qua mặt mới lấy môtô hoặc xe Jeep đuổi theo buộc xe dừng lại. Tại một số tỉnh, cảnh sát giao thông sử dụng súng bắn tốc độ chỉ ghi tốc độ xe chạy mà không thể hiện bảng số xe (có hai loại súng bắn tốc độ, có loại ghi hình và loại không ghi hình bảng số xe).
Chúng tôi nhận hợp đồng một xe chở container từ TP HCM ra Hà Nội giá 17 triệu đồng, trong đó chi phí “biết điều” cho các đơn vị kiểm tra là 900.000 đồng/chuyến (chưa tính những phát sinh tiêu cực xảy ra trên đường). Còn đến Khu công nghiệp Nhơn Trạch (Đồng Nai) nhận chở hàng một chuyến 1,5 triệu đồng mà chi phí “biết điều” mất hết 400.000 đồng/chuyến.
Có những văn bản quy định của Nhà nước mới ban hành trong năm 2003 này đã làm chúng tôi rất khốn khổ. Cụ thể là quy định bấm lỗ giấy phép lái xe có mức phạt từ 200.000 đồng trở lên, được nhiều cảnh sát giao thông vận dụng khung mức phạt 140.000-300.000 đồng để quyết định bấm lỗ hay không bấm lỗ giấy phép lái xe. Rõ ràng, muốn không bị bấm lỗ giấy phép lái xe thì lái xe phải “biết điều”.
Việc Bộ Công an ban hành thông tư về biển số xe rơmoóc và xơmi rơmoóc từ tháng 1/2003, nhưng mãi đến tháng 10/2003 Bộ Giao thông vận tải mới có quy định lập hồ sơ kỹ thuật cho các xe này được cấp biển số. Điều này cho thấy các bộ, ngành không phối hợp với nhau trước khi ban hành quy định. Thế là trong suốt 10 tháng nhiều cảnh sát giao thông và nhân viên giao thông công chính triệt để xử phạt, cánh lái xe đã phải “chung chi bồi dưỡng” với mức nặng.
Bộ Giao thông vận tải đã ra quyết định bãi bỏ một số trạm cân, thế nhưng tình trạng tiêu cực ở các trạm cân vẫn diễn ra với mức độ ngày càng tinh vi. Cần xem xét lại với việc duy trì các trạm cân hàng trên quốc lộ, tại sao không đưa các trạm cân về các cảng vì chiếm đến 70% xe chở hàng nặng xuất phát từ cảng?
Nghề vận tải và các doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh có chung một “mạch máu” của nền kinh tế. Vì vậy, chúng tôi rất muốn Hiệp hội Vận tải hàng hóa TP HCM được Chính phủ cho phép dự cuộc họp đầu năm của Thủ tướng với các doanh nghiệp. Có thể đó là cơ hội để chúng tôi - những người hành nghề lái xe có tiếng nói.
(Theo Tuổi Trẻ)