Mỹ phẩm giả do Công ty TNHH ôtô Đô Thành đóng gói bị quản lý thị trường thành phố phát hiện tại kho hàng số 210 Nguyễn Thị Minh Khai (quận 1). Ảnh: T.V. |
Ông Nguyễn Văn Tuấn, Phó trưởng phòng hành chính - tổng hợp, Chi cục quản lý thị trường TP HCM, cho biết, từ đầu năm đến nay, quản lý thị trường thành phố đã phát hiện và xử phạt 262 vụ vi phạm về sở hữu trí tuệ, quy chế ghi nhãn hàng hóa và đo lường chất lượng, tăng gần 100 vụ so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo Chi cục quản lý thị trường, hàng giả tràn vào thị trường thành phố ngày một tăng nhưng chất lượng đa dạng hơn trước gấp nhiều lần. Ngoài các loại hàng lậu, hàng giả như: mỹ phẩm, nước hoa, thực phẩm, rượu bia... như trước đây, còn xuất hiện các vụ vi phạm quyền sở hữu trí tuệ ở nhiều mặt hàng khác là phụ tùng xe máy, niêm van bình gas, võng xếp, thiết bị viễn thông... Hàng lậu tràn vào thành phố từ các tỉnh biên giới Tây Nam, miền Tây và Đông Nam, chủ yếu đi bằng đường bộ với nhiều loại phương tiện khác nhau. Sản phẩm gồm có thuốc lá ngoại, đông - tân dược, điện thoại di động, vải giả da... Từ các tỉnh biên giới miền Trung giáp Lào, miền Bắc giáp Trung Quốc là hàng vải, linh kiện điện tử, phụ tùng xe máy, quần áo may sẵn. Thực trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ hiện nay diễn biến phức tạp vì sự mô phỏng kiểu dáng, cải biên nhãn hiệu... ngày càng trở nên tinh vi.
Mới đây, qua đơn của Công ty Phạm và Liên danh là đại diện sở hữu công nghiệp cho Công ty Duy Lợi, đội 3A quản lý thị trường thành phố đã phát hiện tại xưởng sản xuất số 107/3, đường Kha Vạn Cân, phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức của Công ty TNHH Trường Thọ (có trụ sở tại phường 10, quận 3, TP HCM) sản xuất võng xếp giả kiểu dáng. Kết quả, đội thu giữ tại xưởng gần 450 cái võng xếp bán thành phẩm và 50 cái bán thành phẩm chưa sơn, gắn mắc nhưng có kiểu dáng tương tự võng xếp Duy Lợi. Đặc biệt hơn, hàng giả được bày bán tràn lan ở các cửa tiệm tại chợ Bến Thành - nơi được công nhận là chợ văn minh thương nghiệp và mua sắm của khách du lịch quốc tế. Hơn 20 cửa hàng, sạp trong khu vực chợ kinh doanh trưng bày hàng giả, nhái sản phẩm quần áo, giày dép, dụng cụ thể dục thể thao... của nhãn hiệu Nike đã bị Hiệp hội chống hàng giả và bảo vệ thương hiệu VN phát hiện.
Bà Trần Thị Bích Dương, đội phó đội quản lý thị trường chuyên chống hàng giả 3A, cho biết, hàng giả tập trung nhiều nhất ở các chợ trên địa bàn. Trong đó, nổi cộm là khu vực chợ Bình Tây, Kim Biên và An Đông (quận 5, 6). Hàng hóa đa phần có nguồn gốc từ Trung Quốc, Malaysia... cùng với nhiều sản phẩm làm nhái kiểu dáng, mẫu mã. Sản phẩm được bày bán tại nơi đây rất tinh vi và đa dạng. Khách hàng khó có thể nhận biết được đâu là hàng thật - hàng giả, nhái kiểu dáng hoặc hàng nhập lậu... Lý do, các sản phẩm được đóng gói bằng bao bì, dán nhãn thật nhưng chất liệu bên trong toàn là đồ rởm. Nhất là đối với mặt hàng mỹ phẩm, kể cả những người am hiểu về lĩnh vực này cũng có khi bị mua nhầm.
Lực lượng quản lý thị trường thành phố đã thường xuyên theo dõi diễn biến tình hình buôn bán, đồng thời đấu tranh chống gian lận thương mại, buôn bán hàng giả. Tại các quận trên địa bàn đều có quản lý thị trường riêng của từng khu vực để đáp ứng kịp thời khi có tin báo từ người dân về các hành vi vi phạm. Đặc biệt, chợ là khu vực được cơ quan kiểm tra thị trường chú trọng nhiều nhất. Tình hình buôn bán hàng giả diễn ra ở chợ tuy không lớn nhưng rất phức tạp. Một phần, các đối tượng bán hàng lậu, hàng giả thường phân bán sản phẩm ra nhiều bao bì nhỏ lẻ. Quản lý thị trường phải phối hợp với Ban quản lý các chợ để theo sát tình hình kinh doanh của các tiểu thương. Tuy nhiên, do lực lượng kiểm tra quá mỏng, tổng cộng chỉ hơn 450 người so với lượng dân số ở thành phố là trên 10 triệu dân nên nhiều khi cũng đành bó tay trước tình trạng gian lận tinh vi của kẻ làm giả. Mặt khác, nếu chỉ phát hiện nơi bán hàng giả với số lượng nhỏ lẻ vẫn không giải quyết được tận gốc vấn đề. Việc truy tìm nơi sản xuất lại đòi hỏi thời gian, công sức, tư cách pháp lý.
Theo ông Huỳnh Tấn Phong, Chi cục trưởng Cục quản lý thị trường thành phố, cái khó nhất hiện nay là văn bản quy phạm pháp luật chưa đồng bộ và thay đổi liên tục. Một số quy định trong văn bản còn thiếu tính khả thi. Điển hình như thủ tục, trình tự kiểm tra nơi chứa tang vật vi phạm hành chính, đồng thời là nơi ở của các đối tượng. "Trước khi cơ quan kiểm tra khám xét phải có sự đồng ý của UBND quận, huyện trên địa bàn. Đây là quy định đúng đắn. Tuy nhiên, trên thực tế đã gây nhiều khó khăn cho các đơn vị thi hành trong việc quản lý tình hình thị trường. Trong khi đó, các đối tượng kinh doanh hàng giả, buôn lậu, gian lận thương mại... lại lợi dụng khe hở này để nhởn nhơ kiếm lợi", ông Phong nói.
Lãnh đạo Cục quản lý thị trường cũng cho rằng, mặt hàng gây khó khăn nhất cho việc kiểm tra hiện nay vẫn là vải ngoại nhập. Theo đánh giá của giới chuyên môn kinh doanh vải, số vải đang kiểm tra chính là hàng ngoại nhưng với thủ đoạn tinh vi, chủ cửa hàng đã cắt, tháo gỡ hết nhãn mác gắn trên từng cây vải. Đường biên trên các cây vải đã bị cắt bỏ hoặc trên đường biên không xuất hiện xuất xứ nên không có căn cứ chính xác để kết luận là vải lậu, vải giả. Đặc biệt, cơ quan giám định cũng không biết là vải nội hay vải ngoại mà chỉ xác định được tỷ lệ % cotton và polyester. Ngoài ra, kinh phí cũng như thủ tục pháp lý để giám định, chứng minh hàng thật, hàng giả là một vấn đề không đơn giản đối với không ít doanh nghiệp và cơ quan chức năng. "Điều này đã làm cho nhiều người dân phải chịu thiệt, bởi có cảnh giác cao độ cũng khó có thể tránh được các mánh khóe gian lận tinh vi của những người bán hàng. Tình trạng này sẽ diễn biến phức tạp hơn trong thời gian từ nay đến hết Tết Nguyên Đán", ông Phong nhấn mạnh.
Minh Tâm