Bộ trưởng Phạm Quang Nghị. Ảnh: Anh Tuấn |
- Với cương vị người đứng đầu ngành Văn hoá, Bộ trưởng nghĩ gì khi hoạt động lễ hội đang bị thương mại hóa quá đáng?
- Đây đúng là một thực tế, ai đi lễ hội cũng thấy. Tình trạng thương mại hoá, theo tôi, xuất phát từ động cơ không lành mạnh của cả người đi lễ hội, lẫn người hoạt động dịch vụ lễ hội. Nếu người đi lễ hội thực sự thành tâm thì không cần lễ nhiều, thắp hương nhiều để cầu được điều mình mong muốn. Một danh nhân đã từng nói, nếu chỉ có những người mâm cao, cỗ đầy mới được thánh thần phù hộ thì những người nghèo chắc đã chết hết từ lâu.
- Ngoài tình trạng thương mại hoá, nhiều lễ hội đầu năm còn xảy ra tình trạng lộn xộn, cờ bạc. Để xảy ra tình trạng này, trách nhiệm thuộc về ai?
- Tôi cho rằng, trách nhiệm trước hết thuộc về lãnh đạo các địa phương, sau đó là ý thức của người dân. Vừa qua, nhiều lễ hội do các cơ sở tôn giáo, ví dụ như các nhà sư, trực tiếp đứng ra điều hành, rất trật tự. Chính quyền địa phương có đủ các lực lượng trong tay nhưng buông lỏng quản lý nên đã xảy ra tình trạng lộn xộn.
Chỉ nói đơn giản là việc thắp hương. Nếu tại các điểm tham quan, lễ hội chúng ta đưa ra quy định du khách không được thắp hương, không cho những người bán hương hoa chèo kéo khách, thì khách tham quan chỉ làm lễ, nếu có tâm thì bỏ tiền vào hòm công đức, việc thắp hương sẽ do nhà chùa lo. Tôi nghĩ chỉ cần làm được như vậy thì sẽ tránh được tình trạng tự phát. Nhiều chùa khách thập phương vừa cắm một bó hương to, thì ngay sau đó một ông thủ từ đã phải vội nhổ ra ngay, nhúng vào nước.
- Là cơ quan quản lý chuyên ngành, Bộ Văn hoá Thông tin sẽ có những biện pháp gì hạn chế tiêu cực trong mùa lễ hội ?
- Bộ Văn hoá Thông tin đã ban hành quy chế hoạt động lễ hội, song nhiều địa phương chưa thực sự quan tâm quan tâm thực hiện. Vừa qua, ngành văn hoá đã có văn bản yêu cầu các địa phương tập trung tổ chức, quản lý tốt hoạt động lễ hội. Trong đó, đặc biệt quan tâm ngăn chặn các biểu hiện tiêu cực như mê tín dị đoan, thương mại hoá lễ hội, đánh bạc trá hình... Bộ cũng đã tổ chức nhiều đoàn kiểm tra, góp ý cho các địa phương. Nhưng tôi thấy mức độ chuyển biến rất chậm.
Ngoài nguyên nhân buông lỏng quản lý, cũng có vấn đề ý thức, cách hành xử của những người đi lễ hội. Mặc dù đã quy định rõ không được đốt hương trong nội cung nhưng người dân vẫn cố tình đem vào cắm, hoặc tham gia các hoạt động mê tín dị đoan, đánh bạc trá hình.
- Qua đợt kiểm tra vừa qua, Bộ Văn hoá Thông tin có biện pháp xử lý các địa phương vi phạm thế nào?
- Với các vi phạm trong lễ hội, có nhiều mức xử lý khác nhau. Ví dụ thấy bán các sách mê tín dị đoan, cơ quan chức năng tịch thu, tiêu huỷ. Với hoạt động cờ bạc sẽ xử lý nghiêm theo pháp luật. Tuy nhiên, vấn đề cốt yếu là UBND địa phương phải chủ động, kiên trì trong công tác tuyên truyền, giáo dục những người tham gia lễ hội.
Ngay từ những ngày mở hội, ban tổ chức địa phương phải có quy định, hướng dẫn chặt chẽ. Còn anh đã buông lỏng từ đầu rồi thì có lẽ phải đến mùa lễ hội năm sau mới có thể chấn chỉnh. Ví dụ như địa phương hoàn toàn có thể biết những người chuyên ra các lễ hội để bói toán, cờ bạc. Lẽ ra, chính quyền phải giáo dục, ngăn chặn ngay từ đầu.
Việt Anh thực hiện