Saddam Hussein khi về thăm thị trấn Dujail năm 1982. Ảnh: BBC. |
Dujail (hay Ad Dujayl) là một thị trấn nhỏ của các tín đồ Hồi giáo Shiite ở phía bắc Iraq, cách thủ đô Baghdad hơn 100 km, với dân số khoảng 10.000 người. Đây là một "thành trì" của những thành viên đảng Daawa của người Shiite có quan điểm chống Saddam và cuộc chiến với Iran.
Thị trấn Dujail nổi tiếng sau sự kiện nơi này chứng kiến một âm mưu ám sát nhằm vào Saddam Hussein, giữa thời kỳ ông này đang là tổng thống "hét ra lửa" của đất nước Iraq thuộc vào hàng hùng mạnh nhất nhì ở khu vực Trung Đông.
Vụ ám sát táo tợn
Ngày 8/7/982, Saddam tới thăm Dujail để đọc bài phát biểu tán dương những binh sĩ tham gia cuộc chiến chống lại nước láng giềng Iran do ông phát động 18 tháng trước đó. Chuyến thăm được chuẩn bị rình rang có cả các những người quay phim chuyên trách đi theo phục vụ.
Theo những đoạn phim còn lưu giữ, Saddam đã vào thăm một gia đình người dân ở Dujail, gặp gỡ người dân trên đường phố và phát biểu trước đám đông ủng hộ bên ngoài trụ sở đảng Baath ở địa phương. Tại đây tổng thống Iraq cảm ơn những người con của Dujail vì tinh thần dũng cảm của họ trong cuộc chiến với Iran.
Khi đoàn xe chở Saddam đang đi giữa trung tâm Dujail để trở về thủ đô Baghdad thì thình lình xảy ra một vụ phục kích. Một nhóm các tay súng ẩn trong khu rừng cọ cạnh đó nổ súng dữ dội. Mọi việc diễn ra rất nhanh và có người trong đoàn tùy tùng còn nghĩ rằng đó là tiếng súng chỉ thiên chào mừng tổng thống.
Nhưng các vệ sĩ chuyên nghiệp của Saddam nhanh chóng hiểu chuyện gì đang xảy ra và phản ứng cũng rất chuyên nghiệp. Nhóm ám sát không thể gây thương tích gì cho Saddam và bị các nhân viên an ninh tiêu diệt gần như toàn bộ. Những tay súng mưu sát này được cho là thành viên của đảng Daawa của người Shiite.
Đòn thù đẫm máu
Tổng thống xuất thân từ quân ngũ Saddam Hussein đã có một phản ứng không thể ngờ tới trước vụ ám sát này. Thay vì cho đoàn xe tăng tốc trở về Baghdad bảo toàn tính mạng, ông này ra lệnh lập tức quay lại Dujail. Saddam có một bài phát biểu khác tại đây trong đó tuyên bố sẽ "nhổ tận gốc một nhóm nhỏ" những kẻ phản bội trong thị trấn.
Saddam Hussein gọi những kẻ mưu sát mình là "điệp viên của nước ngoài", ám chỉ Iran lúc đó đang là kẻ thù chính của Baghdad. Sau đó vài ngày, thị trấn nhỏ bé Dujail đã chịu rất nhiều vụ bắt bớ và truy lùng trong một chiến dịch quân sự quy mô lớn với sự tham gia của cả xe tăng và máy bay.
Saddam Hussein (trái) và Phó tổng thống Taha Yassin Ramadan (phải) khi còn cầm quyền năm 1999. Ảnh: Reuters. |
Các thuộc hạ thân tín đã thực thi mệnh lệnh "nhổ cỏ" của Saddam Hussein một cách rất tận tâm. Tổng cộng có 148 người đàn ông, chủ yếu là tín đồ Hồi giáo dòng Shiite, ở Dujail bị sát hại trong các vụ tấn công hoặc hành quyết, gồm cả một số trẻ vị thành niên mới 13 tuổi.
Ngoài ra còn có 1.500 người khác bị tống giam và chịu cảnh tra tấn. Bên cạnh đó là rất nhiều người gồm phụ nữ và trẻ em bị đưa đi cải tạo ở những trại nằm giữa sa mạc khắc nghiệt. Chính quyền Saddam Hussein gần như san bằng Dujail rồi cho tái thiết thị trấn ngay sau đó.
Không những con người bị trừng phạt mà đất đai và mùa màng ở Dujail cũng hứng chịu cơn thịnh nộ của Saddam. Khoảng 1.000 km vuông đất canh tác xung quanh thị trấn bị phá hủy và công việc trồng cấy chỉ được phép thực hiện trở lại 10 năm sau vụ mưu sát bất thành.
Sự kiện ở Dujail chìm trong bóng tối suốt nhiều năm thời kỳ Saddam Hussein cầm quyền tại Iraq. Nhưng ngay khi chế độ của ông này sụp đổ trong cuộc chiến năm 2003 và đặc biệt là vụ Saddam bị bắt sau nhiều ngày lẩn trốn lực lượng liên quân, vụ thảm sát Dujail được xới lại lần đầu tiên.
Saddam Hussein cùng 7 bị cáo khác bị đem ra xét xử vì vụ Dujail. Ngày 5/11/2006, tòa án Iraq tuyên Saddam án tử hình bằng hình thức treo cổ. Cùng chung mức án này còn có hai người là cựu giám đốc cơ quan tình báo Iraq Barzan Ibrahim al-Tikriti, anh em cùng cha khác mẹ với Saddam và cựu chánh án tòa cách mạng Iraq Awad Hamed al-Bander.
Cựu phó tổng thống Iraq Taha Yassin Ramadan lĩnh án tù chung thân và 3 bị cáo là cựu thành viên cao cấp của đảng Baath cùng lĩnh bản án 15 năm tù. Chỉ có một người duy nhất trong 8 bị cáo là Mohammed Azawi Ali, cựu thành viên đảng Baath, được tha bổng vì tòa không có bằng chứng buộc tội.
Đình Chính (theo Wikipedia, BBC)