Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc hôm 19/9. Ảnh: AP. |
Khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra bài phát biểu sôi nổi trong buổi mít tinh tối 22/9 ở thành phố Huntsville, bang Alabama, ông đã khiến đám đông tán thưởng cuồng nhiệt khi gọi nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong là "người tên lửa bé nhỏ", theo New York Times.
Tuy nhiên, phản ứng từ các nhà ngoại giao, chuyên gia an ninh quốc gia Mỹ lại hoàn toàn trái ngược. Kể từ thời điểm ông Trump tuyên bố trên mạng xã hội Twitter rằng lãnh đạo Triều Tiên và Ngoại trưởng Triều Tiên "sẽ không thể trụ được lâu" nếu tiếp tục chống lại Mỹ, phản ứng dần chuyển từ hoài nghi lo lắng sang hoảng loạn.
Họ không biết những phát ngôn mà Tổng thống Mỹ truyền đi đơn thuần chỉ là dọa nạt hay ông thực sự muốn làm điều đó. Ông chủ Nhà Trắng cũng không khẳng định chắc chắn điều gì. Sự mơ hồ này có thể mang tính chiến lược, nhằm đe dọa đối thủ Kim Jong-un, khiến nhà lãnh đạo Triều Tiên luôn phải bất an, suy đoán tình hình. Hoặc nó cũng có thể phản ánh tâm lý nôn nóng ở một nhà lãnh đạo còn thiếu kinh nghiệm về chính sách ngoại giao, đang cố gắng thu phục người ủng hộ và giải tỏa cơn giận dữ, giới quan sát đánh giá.
Hoang mang
Trump cảnh báo Mỹ có thể phải 'hủy diệt hoàn toàn' Triều Tiên
Chánh văn phòng mới cùng đội ngũ an ninh quốc gia bên cạnh Tổng thống Mỹ đã giảm dần các nỗ lực nhằm kiềm chế những hành vi khiêu khích của ông, lo sợ rằng chúng sẽ bị phản tác dụng bởi một thực tế là Trump luôn có xu hướng làm trái lại những người muốn "ghìm cương" mình. Câu hỏi đặt ra lúc này là liệu trong tương lai họ có quyết định lên tiếng ngăn chặn Tổng thống Mỹ không nếu ông thật sự muốn tung đòn "hủy diệt hoàn toàn" Triều Tiên như từng cảnh báo.
Các chuyên gia và nhà ngoại giao giàu kinh nghiệm quan ngại việc Tổng thống Trump ngày càng cứng rắn trong các tuyên bố về Triều Tiên kết hợp với những lời nhạo báng công khai của ông dành cho nhà lãnh đạo Kim Jong-un tiềm ẩn nguy cơ đẩy Mỹ vào một cuộc xung đột hạt nhân được kích động bởi hận thù cá nhân.
"Bạn không bao giờ muốn rơi vào tình cảnh mà ở đó Triều Tiên về cơ bản tính toán nhầm rằng một cuộc tấn công từ kẻ thù đang tới", Sue Mi Terry, cựu nhân viên tình báo, chuyên gia tại Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, bình luận. "Nó có thể khiến chúng ta vấp vào một cuộc chiến chẳng ai mong muốn".
Mặt khác, dù những "quả bom" ngôn từ từ Tổng thống Mỹ khiến những người ủng hộ ông phấn khích, có bằng chứng cho thấy đại đa số công chúng Mỹ hiện không tin tưởng nhà lãnh đạo của mình trong việc xử lý cuộc khủng hoảng Triều Tiên. Họ đồng thời phản đối kịch liệt những biện pháp quân sự nhằm vào Bình Nhưỡng.
Một cuộc khảo sát do Washington Post-ABC News thực hiện cho thấy 37% người trưởng thành Mỹ tin Trump đang xử lý tốt căng thẳng với Triều Tiên, 42% không đặt niềm tin vào ông. Trái lại, 72% tin vào các nhà lãnh đạo quân sự, những người phần lớn né tránh phát ngôn hiếu chiến về Triều Tiên dù họ công khai tuyên bố rằng phương án quân sự vẫn còn trên bàn thảo luận.
2/3 người tham gia khảo sát phản đối phương án tấn công phủ đầu Triều Tiên, trong khi 1/4 ủng hộ việc áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn lên Bình Nhưỡng nhằm gia tăng áp lực, buộc họ phải từ bỏ chương trình hạt nhân, tên lửa.
Một số quan chức chính phủ Mỹ giấu tên cũng thừa nhận những phát ngôn mạnh miệng của Tổng thống Trump về Triều Tiên không đem lại lợi ích.
Ba tiếng nói chủ chốt đang cố vấn cho ông Trump, gồm Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis, Cố vấn An ninh Quốc gia H. R. McMaster và chánh văn phòng Nhà Trắng John F. Kelly cùng Ngoại trưởng Rex W. Tillerson đều rất cẩn thận khi lựa chọn ngôn từ về Triều Tiên, đề cao vai trò của ngoại giao cũng như lưu ý tới những hệ quả nghiêm trọng có thể xảy ra nếu xung đột quân sự bùng phát.
"Cả ba người họ đều nhận thức được rõ ràng hậu quả khủng khiếp bắt nguồn từ một cuộc chiến tranh trên bán đảo Triều Tiên", James G. Stavridis, cựu quan chức Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), hiệu trưởng Trường Fletcher về Luật và Ngoại giao thuộc Đại học Tufts, nhận xét.
Theo Stavridis, đội ngũ bên cạnh Tổng thống Trump đang kỹ lưỡng cân nhắc hành động để đối phó với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. "Tuy nhiên, kiềm chế Tổng thống dường như là điều vô cùng khó khăn", ông nhấn mạnh.
Christopher R. Hill, cựu đại sứ Mỹ tại Hàn Quốc, nhận định những bình luận từ Tổng thống Trump có thể ảnh hưởng tồi tệ tới nỗ lực tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho căng thẳng, đồng thời trao vào tay nhà lãnh đạo Kim Jong-un bằng chứng tuyệt vời cho thấy Mỹ là một quốc gia hiếu chiến, đang cố tìm mọi cách để hủy diệt Triều Tiên.
Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đáp trả trực tiếp bài phát biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump trước Liên Hợp Quốc. Ảnh: KCNA. |
"Những bình luận ấy tạo ra cảm giác rằng ông Trump đang ngày càng thiếu kiểm soát và không đáng tin", ông Hill, hiện là hiệu trưởng Trường Josef Korbel về Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Denver, bình luận.
Các quan chức cấp cao Mỹ cho hay họ tin chắc Tổng thống Trump vẫn sẽ tiếp tục tung ra những phát ngôn cứng rắn, gây leo thang căng thẳng, dù các cố vấn cho ông nói hay làm gì.
Một nguồn tin chính phủ am hiểu vấn đề tiết lộ lúc này, không ai đủ khả năng can thiệp chuyện Tổng thống đăng gì trên mạng xã hội, kể cả chánh văn phòng Nhà Trắng Kelly.
Theo Terry, Tổng thống Trump "đang tự giới hạn những lựa chọn của mình" khi hành xử và phát ngôn hiếu chiến về Triều Tiên. "Giờ đây, chúng ta phải hành động, điều không ai dám nghĩ tới, hoặc sẽ trông giống như một con hổ giấy vì chúng ta không thể làm gì", bà nhấn mạnh. "Tổng thống Trump đã đẩy ông Kim Jong-un vào thế không thể thoái lui. Thật liều lĩnh".
Tuy nhiên, nhiều đồng minh của Trump lại lập luận rằng ông có lẽ muốn hướng tới một mục tiêu chiến lược khi hành xử như vậy. Theo họ, Trump đang khẳng định với Triều Tiên rằng nước Mỹ dưới thời ông sẽ cứng rắn hơn bao giờ hết. Hành động này có thể khiến nhà lãnh đạo Triều Tiên run sợ.
Vũ Hoàng