Một tay súng trẻ đứng cạnh xác Pol Pot trong lều (WTN). |
Một nhóm nhà báo phương tây được đưa đến chứng kiến xác của Pol Pot, tại một ngôi làng ở phía tây Campuchia. Họ được cho biết rằng ông ta chết vì một cơn đau tim.
Sau những hoài nghi ban đầu, hầu hết các phóng viên đều tin đó chính là Pol Pot. Một bó hoa màu trắng và hồng đặt phía trên đầu xác chết, còn hai lỗ mũi được bịt kín bằng bông.
Có vài tay súng trẻ măng lăm lăm khẩu AK-47 và đứng quanh xác Pol Pot. Căn lều chứa xác được gia cố bằng các tấm gỗ, bên trong nồng nặc mùi hoá chất. Địa điểm này nằm trong đất Campuchia và chỉ cách đường biên giới Thái Lan chưa đầy 300 mét.
Một người được giao canh chừng Pol Pot có tên Non Nou kể: "Vào lúc khoảng 12 giờ đêm, vợ của ông ta đến báo tin cho chúng tôi. Bà ấy phát hiện chồng mình đã chết khi đang mắc màn cho ông ta. Pol Pot tắt thở trong căn lều mà chúng tôi dựng cho ông ta sau khi bị hạ bệ".
Pol Pot được hoả táng bằng lốp xe cũ, bàn ghế hỏng và củi (Mindspiner). |
Ngay lập tức, những hình ảnh về xác Pol Pot trong căn lều dựng giữa rừng xuất hiện trên truyền hình khắp thế giới. Lúc còn sống ông ta không bao giờ tiết lộ chính xác sinh năm bao nhiêu, nhưng nhiều người tin rằng cựu độc tài này chết vào lúc khoảng 70 tuổi.
Tin tức về cái chết của Pol Pot xuất hiện chỉ vài giờ sau khi chỉ huy du kích Khmer Đỏ lúc đó là Ta Mok thông báo, ông ta đang chuẩn bị giao nộp cựu thủ lĩnh phong trào cho chính phủ, nhằm tìm cách chấm dứt cuộc xung đột với các binh sĩ Campuchia.
Tuy nhiên, cựu ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger, người tham gia rất sâu trong quyết định ném bom của Mỹ vào Campuchia trước đây, cho rằng, có thể chính Khmer Đỏ đã hạ sát Pol Pot để tránh áp lực từ bên ngoài.
Con đường tội ác
Pol Pot và phong trào Khmer Đỏ của ông ta đứng sau cái chết của xấp xỉ 1,7 triệu người Campuchia. Chúng thực hiện cuộc tàn sát có hệ thống này trên những "cánh đồng chết" rùng rợn vào cuối thập kỷ 70 của thế kỷ trước.
Pol Pot bắt đầu tham gia hoạt động chính trị từ năm 1962 khi đang theo học ở Paris. Đến năm 1975, ông ta cùng với du kích quân giành được quyền lực sau một cuộc chiến chống chính phủ Campuchia được Mỹ hậu thuẫn.
Một trung tâm lao động dưới thời Pol Pot (Fiscalstudy). |
Ngay lập tức, kẻ độc tài ráo riết cho thực hiện ảo mộng của ông ta về một xã hội không tưởng, xoá bỏ sự tồn tại của tiền tệ, sở hữu cá nhân và tôn giáo. Binh lính của Pol Pot lùa người dân rời khỏi các thành phố để thành lập trại lao động ở các vùng nông thôn. Hàng nghìn người đã bỏ mạng tại đây do bệnh tật và đói khát.
Bất cứ ai bị nghi ngờ là tầng lớp trí thức đều bị coi là kẻ thù của nhà nước mới. Do đó, hàng trăm nghìn người từng được đào tạo trong nước và nước ngoài bị tra tấn hay hành quyết bằng những cách thức dã man nhất. Dụng cụ diệt chủng của chế độ Pol Pot là cuốc, thuổng, chày...
Sau khi bị lật đổ năm 1979, Pol Pot và các thuộc hạ thân tín dẫn theo lực lượng tàn quân rút vào rừng núi phía bắc Campuchia hoạt động trong nhiều năm. Năm 1997, trước khi chết một năm, Pol Pot bị hất khỏi vai trò lãnh đạo nhóm tàn quân Khmer Đỏ. Một toà án đặc biệt của Khmer Đỏ cũng được dựng lên và kết án ông ta tù chung thân.
Sau khi Pol Pot chết được một tháng, tức tháng 5/1998, quân đội Campuchia chiếm nốt cứ điểm còn sót lại của phong trào Khmer Đỏ. Và đến tháng 3/1999, thì lãnh đạo cuối cùng của nhóm phiến quân này là Ta Mok cũng bị bắt.
Đình Chính (theo CNN, BBC)