|
Trên thực tế, quan niệm cho rằng Lee Harvey Oswald không hành động một mình trong việc ám sát tổng thống đã trở thành "giả thuyết âm mưu", bởi đó là điều hầu hết người Mỹ tin tưởng. Một cuộc khảo sát do CBS News tiến hành năm 1998 cho thấy chỉ có 10% số người được hỏi cho rằng Oswald hành động một mình. 74% tin rằng đã có sự che đậy các tình tiết quanh vụ việc. Những cuộc thăm dò dư luận gần đây cũng cho kết quả tương tự.
Phỏng đoán về "cái thực sự đã diễn ra" ở Dallas ngày 22/11/1963 là một nỗi ám ảnh. Hàng trăm cuốn sách, phim, phóng sự truyền hình và website đăng tải đủ các chi tiết, giả thuyết về vụ ám sát. Các lý thuyết gia đưa ra vô số nghi phạm chủ mưu, từ mafia tới Cuba, từ CIA tới Lyndon Johnson và Cục Dự trữ liên bang.
Trong hồi ký của trợ lý thân cận của cựu tổng thống Bill Clinton Webster Hubbell, ông này cho biết Bill từng nói với một đồng minh thân thiết ở Bộ Tư pháp rằng có hai điều ông muốn biết: UFO (đĩa bay) có thực hay không, và ai đã giết JFK.
James Fetzer, giáo sư triết học Đại học Minnesota, người ngả theo giả thuyết vụ ám sát là một âm mưu, nhận xét rằng vụ giết người vẫn khiến dân chúng Mỹ quan tâm bởi ánh hào quang và sự bí ẩn vây quanh tổng thống và đệ nhất phu nhân. Một lý do nữa, quan trọng hơn, là báo cáo của Uỷ ban Warren (điều tra vụ ám sát, thuộc chính phủ) có quá nhiều lỗ hổng.
"Tôi nghĩ người dân nghi ngờ những gì chính phủ nói. Nếu một tổng thống Mỹ bị giết chết ngay giữa ban ngày, người Mỹ có thể tin những gì chính phủ nói với họ hay không?"
Sự hoài nghi "giả thuyết sát thủ đơn độc" xuất hiện gần như ngay lập tức sau cái chết của Kennedy. Điều đó khiến báo cáo của Uỷ ban Warren năm 1964 phải kết luận rằng không có bằng chứng về "bất kỳ âm mưu, trong nước hay ngoài nước, nào nhằm ám sát Tổng thống Kennedy".
"Có dư luận cho rằng Oswald nhận sự trợ giúp từ một hay nhiều cá nhân hoặc các tổ chức chính trị", báo cáo viết, "từ cực hữu đến cực tả, hoặc từ một chính phủ nước ngoài, có thể là Cuba hay Liên Xô".
15 năm sau, một uỷ ban của Hạ viện Mỹ kết luận "dựa trên những bằng chứng có được, rằng tổng thống John F. Kennedy có thể đã bị ám sát vì một âm mưu định trước".
Điểm khác biệt chính giữa hai giả thuyết là trong khi Uỷ ban Warren cho rằng tổng thống bị bắn chết vì những phát đạn của Oswald, còn uỷ ban Hạ viện ngờ rằng có hai tay súng liên quan, dựa trên "nhiều nghiên cứu khoa học". Tuy nhiên, uỷ ban của các nhà lập pháp "không thể xác định tay súng kia hay động cơ" ám sát.
Uỷ ban khẳng định chính phủ Liên Xô không dính dáng, Cuba không liên quan, Cơ quan đặc vụ, CIA và FBI đều không có lỗi. Uỷ ban cũng cho rằng các nhóm chống Castro và mafia không đứng đằng sau vụ giết người, nhưng các bằng chứng cho thấy chắn hẳn có những người nào đó đã nhúng tay.
Số lượng giả thuyết cũng là một trong những yếu tố khiến vụ JFK trở nên thu hút. John McAdams, giáo sư chính trị Đại học Marquette và là người hoài nghi giả thuyết âm mưu, bình luận rằng ai cũng có thể bàn luận về vụ ám sát: những người theo cánh tả đổ lỗi cho CIA, còn người cánh hữu nghi ngờ cộng sản.
Lịch sử nước Mỹ cũng từng có kẻ tâm thần ám hại tổng thống, nhưng trong vụ Kennedy, ý tưởng cho rằng "một gã điên" có thể giết nhân vật quyền lực nhất thế giới có vẻ không ổn. "Người ta thường nghĩ những điều xảy ra trên thế giới phải có lý do nào đó", McAdams nói. "Không ai muốn tin rằng một sự tình cờ có thể thay đổi lịch sử. Thật dễ bị thuyết phục rằng những sự kiện lớn có căn nguyên lớn".
Nếu cuộc khảo sát 1998 của CBS nói lên một điều gì, thì đó là người Mỹ chưa tin chắc giả thuyết nào. 77% người được hỏi cho biết họ tin rằng sự thật về vụ ám sát Kennedy sẽ mãi mãi là điều bí ẩn.
Chìa khóa mở cánh cửa bí mật này một ngày nào đó sẽ xuất hiện chỉ là một mối hy vọng mỏng manh, ông McAdams nhận xét. Hầu hết các tài liệu của chính phủ về vụ việc đã được công bố trong thập kỷ 90. Nhiều kỹ thuật pháp y mới đã ra đời, nhưng khó có khả năng được áp dụng vào các bằng chứng đã có.
"Vì nhiều lý do, bằng chứng mà chúng ta có sẽ chỉ là bằng chứng tồn tại mãi về sau", McAdams nói. Và cũng như thế, bí mật về những gì đã thực sự xảy ra ở Dallas cách đây đúng 40 năm sẽ vẫn là bí mật.
(Theo CBS)