Phó thủ tướng Phạm Bình Minh trong lễ khai mạc Hội thảo Ấn Độ Dương ngày 27/8 tại Hà Nội. Ảnh: Thành Trung. |
Phó thủ tướng Việt Nam Phạm Bình Minh ngày 27/8 nhắc đến các sáng kiến và chiến lược hợp tác đa dạng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương được đưa ra gần đây như Chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương mở và tự do của Mỹ và Nhật Bản, chính sách Hành động hướng Đông của Ấn Độ, Vành đai và Con đường của Trung Quốc, Thoả thuận đối tác kinh tế khu vực toàn diện giữa ASEAN và sáu nước đối tác.
"Các sáng kiến hợp tác và kết nối cần được triển khai trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, tạo điều kiện xây dựng lòng tin và thúc đẩy các bên cùng có lợi", Phó thủ tướng phát biểu khai mạc Hội thảo Ấn Độ Dương lần thứ ba với chủ đề "Xây dựng cấu trúc khu vực" tại Hà Nội.
Ông cho rằng để có thể đem lại lợi ích lâu dài, các dự án trong khuôn khổ các sáng kiến và chiến lược đó cần được triển khai trên cơ sở đề cao tính tối thượng của luật pháp quốc tế và tính tự quyết của các quốc gia. Đây là một trong 4 thành tố của cấu trúc khu vực Ấn Độ Dương- Châu Á - Thái Bình Dương để đảm bảo hoà bình, an ninh và thịnh vượng.
Bên cạnh đó, cấu trúc khu vực phải dựa trên luật pháp quốc tế, bao gồm tự do hàng hải và dòng chảy thương mại liên tụ. Là một quốc gia ven biển và là thành viên UNCLOS, Việt Nam coi việc thực thi UNCLOS đầy đủ và có thiện chí của từng quốc gia thành viên là hòn đá tảng cho việc duy trì trật tự trên biển dựa trên pháp luật, bao gồm việc giải quyết các bất đồng, tranh chấp trên biển.
Cấu trúc khu vực cần có tính bao trùm. Trong bối cảnh toàn cầu hoá, lợi ích các quốc gia đan xen, phụ thuộc lẫn nhau, các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống cũng ngày càng đa dạng, phức tạp. Các thách thức chỉ có thể được giải quyết nếu có một cấu trúc khu vực được xây dựng trên nguyên tắc mở, bao trùm, hòa bình, hợp tác và phát triển.
Cuối cùng, Phó thủ tướng cho rằng trò trung tâm của ASEAN là điểm mấu chốt của bất kỳ cấu trúc khu vực nào. Trong 50 năm qua, ASEAN đã trở thành một tổ chức khu vực lớn mạnh, có vai trò và uy tín trên thế giới. Vào đầu tháng 8 này, các Ngoại trưởng ASEAN đã tái khẳng định duy trì vai trò trung tâm và đoàn kết ASEAN trong nỗ lực giải quyết các vấn đề của khu vực.
Theo Phó thủ tướng Phạm Bình Minh, khu vực Ấn Độ Dương - Châu Á -Thái Bình Dương đang ngày càng trở thành một thực thể thống nhất. Khu vực này đang gặp nhiều thách thức truyền thống và phi truyền thống, chủ nghĩa cường quyền, dân tộc cực đoan, xu thế bảo hộ, phản toàn cầu hoá là một vài ví dụ. Trước những thách thức nói trên, mong muốn về một khu vực Ấn Độ Dương-Châu Á-Thái Bình Dương hoà bình, ổn định và thịnh vượng ngày càng gia tăng.
"Tôi tin rằng liên kết và hội nhập sâu rộng hơn sẽ tiếp tục là động lực đưa quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các nước Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương lên những tầm cao mới", ông Minh nhấn mạnh.
Ngoại trưởng Ấn Độ Sushma Swaraj khẳng định kết nối giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương nói chung, Ấn Độ với ASEAN và Việt Nam nói riêng không chỉ là kết nối trên biển mà còn là sự chia sẻ về tầm nhìn, mong muốn về một cơ chế khu vực tạo điều kiện giải quyết các thách thức an ninh, hướng tới việc duy trì và thúc đẩy hoà bình, hợp tác, phát triển.
Bà Swaraj nhắc lại quan điểm của Ấn Độ coi ASEAN là trung tâm của cấu trúc hàng hải khu vực, điều đã được nhấn mạnh trong cuộc họp cấp cao ASEAN - Ấn Độ năm.
"Chúng tôi ủng hộ việc sử dụng hợp pháp các nguồn lực trên biển, thương mại đường biển không bị hạn chế, tuân thủ theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, cụ thể là UNCLOS", bà Swaraj nói.
Với tư cách đại diện nước Chủ tịch ASEAN 2018, Ngoại trưởng Singapore Vivian Balakrishnan nhấn mạnh lợi thế to lớn của các tuyến hàng hải với nền kinh tế các nước. Ông cho rằng thực tế ASEAN bị ảnh hưởng sâu sắc gần đây do thay đổi so sánh lực lượng trong khu vực, đứng trước thách thức bị chia cắt hay đi cùng nhau để giúp tránh các nguy cơ và chống chịu các đợt sóng gió trên biển.
"Chúng ta cần cấu trúc mở và bao trùm, muốn có hợp tác và quan hệ đan xen. Tức là chúng ta không vì lợi ích của một cường quốc đơn nhất nào đó mà gây hại cho các nước trong khu vực", ông Balakrishnan nói.
Hội thảo Ấn Độ Dương lần thứ ba diễn ra trong hai ngày 27/8 và 28/8, với sự tham dự của gần 300 đại biểu, bao gồm các đoàn cấp thủ tướng, bộ trưởng và các quan chức cấp cao từ hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Khánh Lynh