Phó tổng thống Mỹ Joe Biden và Phó thủ tướng Nga Sergei Ivanov bên lề hội nghị an ninh ở Munich. Ảnh: AP. |
Bất chấp những lời lẽ mềm mỏng đưa ra gần đây từ cả Washington và Matxcơva, những tiến triển vẫn rất chậm chạp nếu không muốn nói là chưa có. Con đường giải quyết bất đồng sẽ đầy chông gai, cho dù cả hai có những mối quan tâm và lợi ích chung, chẳng hạn trong việc ngăn cản tham vọng hạt nhân của Iran hay trong cuộc chiến của Mỹ và đồng minh ở Afghanistan.
Tại hội nghị an ninh quốc tế Munich cuối tuần trước, Phó thủ tướng Nga Sergei Ivanov - một người vốn được coi là rất cứng rắn ở Kremlin - đã ca ngợi việc Washington sẵn sàng nối lại "đối thoại thẳng thắn và cởi mở" giữa Nga và Mỹ. Ông phát biểu như vậy sau khi Phó tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố rằng giờ "là lúc bấm nút tái khởi động" mối quan hệ giữa Mỹ và Nga.
Những lời ngọt ngào này được đưa ra trong lúc quan hệ song phương đang căng thẳng. Hai nước bất đồng sâu sắc về một loạt vấn đề như Iran, lá chắn tên lửa. Mỹ cho rằng Nga nỗ lực dùng sức mạnh quân sự, ngoại giao và kinh tế để tái lập ảnh hưởng đối với các quốc gia Trung Á, Kavkaz, Ukraina và Đông Âu.
Một số nhà phân tích Mỹ cho rằng chính tham vọng đó đã đưa đến việc Nga châm ngòi cuộc chiến với Gruzia hồi tháng 8 năm ngoái, cắt nguồn cung cấp khí đốt cho Ukraina và châu Âu hồi đầu năm.
Andrew Kuchins, giám đốc chương trình Nga và Âu-Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế tại Washington, cho rằng "có lý do để chúng ta tin rằng những động thái tiêu cực trong quan hệ Nga và Mỹ sẽ ngừng lại". Một phần để tin như vậy là vì mức độ trong quan hệ song phương đã xuống quá thấp rồi. "Mùa thu năm 2008, chúng ta đã trải qua thời gian xấu nhất có thể rồi", Kuchins nói.
Một trong những vấn đề gai góc nhất sẽ là Mỹ phản ứng như thế nào trước chiến dịch lấy lại ảnh hưởng của Kremlin ở các nước lân bang. Mới đây, Kyrgyzstan đã quyết định đóng cửa căn cứ không quân Manas mà Mỹ thuê. Căn cứ này có vai trò sống còn đối với các chiến dịch của Mỹ ở Afghanistan.
Ở một lĩnh vực khác, mới đây Kremlin cho biết Tổng thống Nga Dmitry Medvedev "sẵn sàng làm việc chung một cách kỹ lưỡng" với Washington về giải giáp vũ khí hạt nhân, đồng thời nhắc lại lời kêu gọi của Tổng thống Mỹ Barack Obama rằng hai nước cần "đi đầu" trong việc giảm trừ các mối đe dọa hạt nhân trên thế giới.
Hiện nay, hy vọng về một hiệp ước hạn chế vũ khí hạt nhân đang có cơ sở hơn, bởi chính quyền của Obama tỏ ra đồng tình với lời kêu gọi của Matxcơva, về một cơ chế thanh sát mạnh mẽ hơn - đề xuất từng vấp phải sự lạnh nhạt của chính quyền tổng thống Bush.
Tuy nhiên, ông Vladimir Dvorkin, một tướng về hưu của Nga từng tham gia các cuộc thương lượng về giảm trừ vũ khí hạt nhân với Mỹ, dự đoán rằng những cuộc bàn bạc tới đây chỉ có một nửa cơ hội thành công.
"Việc thảo luận sẽ rất khó khăn", ông nói và thêm rằng sự ngờ vực lẫn nhau giữa đôi bên đã đến mức quá sâu sắc, khó có thể vượt qua trong ngày một ngày hai.
James F. Collins thuộc Viện Carnegie ở Washington, từng là đại sứ Mỹ ở Nga từ 1997 đến 2001, cho biết ông lạc quan về cơ hội đạt được thỏa thuận cắt giảm kho vũ khí hạt nhân giữa Nga và Mỹ.
"Về cơ bản, hai cường quốc hạt nhân có lịch sử lâu dài và sự hiểu biết lẫn nhau trong vấn đề này", ông nói. "Chúng ta sẽ cày cuốc trên một mảnh đất mà ta thấu hiểu".
Thế nhưng trong một số vấn đề khác như Iran, Collins đánh giá rằng tình thế sẽ khó khăn hơn bởi Nga coi Tehran là một nhân tố ổn định trong một khu vực bất ổn; còn Mỹ lại coi Iran là quốc gia tài trợ khủng bố.
Và cho dù là trong vấn đề gì, các chuyên gia phân tích cảnh báo, thì những cuộc thương thảo giữa Nga và Mỹ vẫn luôn khó nhằn. "Tất cả các lần thảo luận đều khó khăn, luôn là như thế mà", Kuchins bình luận.
Mai Trang (theo AP)