Hiện trường vụ nổ bom trên con đường nối Israel với Dải Gaza. |
Quả bom là một thiết bị nổ điều khiển từ xa được đặt trên con đường chính nối Israel và Dải Gaza. Đoàn xe khi đó chở các quan chức Mỹ tới phỏng vấn các ứng viên Palestine xin học bổng Fulbright.
Nhà phân tích chính trị Palestine Hani Masri cho rằng vụ tấn công có thể phản ánh sự tức giận của người Palestine đối với việc chính quyền Bush ủng hộ Israel. "Nếu vụ tấn công này do người Palestine tiến hành, thì nó là hành động đáp trả việc Washington không chịu nhượng bộ và đặc biệt là lá phiếu phủ quyết vừa qua của họ", ông Marsi nói về quyết định bác bỏ nghị quyết lên án Israel xây dựng hàng rào an ninh ở Bờ Tây tại Hội đồng Bảo an của Mỹ. Hàng rào này bị cộng đồng quốc tế lên án vì đường đi của nó trên thực tế thâm nhập vào lãnh thổ Palestine.
Có vẻ khó có khả năng thủ phạm vụ đánh bom trên đường ở Dải Gaza chỉ hành động để phản ứng với lá phiếu phủ quyết, vì cuộc tấn công có vẻ đã được lên kế hoạch kỹ lưỡng. Tuy nhiên, hầu như ai cũng chắc chắn rằng chủ đích của chúng là nhằm vào người Mỹ. Các đoàn xe Mỹ, bao gồm 2-3 xe bọc thép SUV, thường có dấu hiệu ngoại giao Mỹ và được hộ tống bởi lực lượng an ninh địa phương. Do vậy, người ta rất dễ nhận ra.
Chính quyền Bush thường thay đổi quan điểm trong giải quyết xung đột Israel - Palestine. Đầu tiên, các quan chức Mỹ cho biết tổng thống và các cố vấn cao cấp quyết tâm không lặp lại những sai lầm thời Clinton, người đã dành những tuần làm tổng thống cuối cùng để làm trung gian cho hiệp định hoà bình Trung Đông nhưng bất thành. Tuy nhiên, mức độ bạo lực Israel - Palestine đã thu hút Mỹ tham gia nỗ lực làm trung gian giải quyết cuộc xung đột, vì nước này được coi là có đủ sức mạnh để gỡ rối cho hai bên. Vụ tấn công hôm 11/9/2001 và cuộc chiến chống khủng bố làm Washington gặp khó khăn hơn khi giải quyết xung đột với Arafat, người đôi khi có vẻ miễn cưỡng lên án bạo lực chống Israel. Tuy nhiên, Mỹ đã cố gắng thực thi "lộ trình hoà bình" đầu mùa hè năm nay. Hiện nay, nỗ lực đó có vẻ mất đà và chính quyền Bush gần đây sẵn sàng ủng hộ đồng minh Israel mà không bỏ nhiều vốn ngoại giao để cố gắng kiến tạo hoà bình. Theo truyền thống, nỗ lực hoà bình Trung Đông thường đóng vai trò trung tâm khi chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ đến gần.
Hầu hết các nhà lãnh đạo Palestine thấy mình đang ở trong tình huống khó xử khi giải quyết vấn đề với Mỹ. Họ nhận ra rằng người Mỹ chỉ gây sức ép để Israel tuân thủ thoả thuận hoà bình, nhưng trên thực tế Washington rất thành kiến với Palestine. Nhiều người Palestine không thể hiểu được tại sao Mỹ chỉ trích hàng rào an ninh, nhưng lại không ủng hộ nghị quyết về vấn đề này. "Quan điểm của Mỹ về Trung Đông không cân bằng", Hatem Abdel Khader, nghị sĩ Palestine, nói. "Nhưng chúng tôi cho rằng Mỹ đóng vai trò quan trọng trong tiến trình hoà bình. Nếu Mỹ và Bush không thành công thì ai sẽ thành công đây?".
Nguyễn Hạnh (theo CSM)