Người dân Thổ Nhĩ Kỳ phản đối Mỹ. |
Phải có thêm ít nhất 3 phiếu thuận nữa, dự luật mới được thông qua. Cơ quan lập pháp Thổ Nhĩ Kỳ sẽ nghỉ làm việc cho tới thứ 3.
Thủ tướng Abdullah Gul lập tức triệu tập những bộ trưởng hàng đầu và chủ tịch các đảng sau cuộc bỏ phiếu. Ông nói với vẻ tức giận: “Chúng ta sẽ đánh giá lại mọi việc”. Thủ tướng không phát biểu sau cuộc họp. Theo các nguồn tin, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ không có ý định đệ trình bản kiến nghị lên Quốc hội một lần nữa. Ban lãnh đạo đảng Công lý và Phát triển của Thủ tướng Gul dự định sẽ gặp nhau hôm nay để bàn về các biện pháp tiếp theo.
Quyết định của Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ đánh dấu bước thụt lùi trong nỗ lực của Washington, nhằm chứng tỏ Saddam Hussein bị bao vây và các nước láng giềng Iraq ủng hộ liên quân do Mỹ đứng đầu.
Đại sứ Mỹ tại Ankara, Robert Pearson, tới ngay Bộ Ngoại giao nước sở tại sau khi kết quả bỏ phiếu được công bố. Ông nói: “Chúng tôi đã hy vọng Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ thông qua kế hoạch. Chúng tôi sẽ chờ thông tin thêm và tư vấn từ chính phủ nước này về cách thức hành động”.
Các nhà lập pháp Thổ Nhĩ Kỳ đối mặt với sự phản đối của công chúng xung quanh vấn đề cho phép lính Mỹ đóng quân trên lãnh thổ. Tuy nhiên, Washington lại quá chắc chắn rằng sẽ đạt được sự nhất trí từ đồng minh thân cận cũng là thành viên NATO này. Tàu chở xe tăng đang chờ ngoài khơi Thổ Nhĩ Kỳ. Hàng nghìn tấn thiết bị quân sự đã sẵn sàng để được dỡ xuống ở cảng phía nam Iskenderun.
Hàng không mẫu hạm USS Capella đang đợi ngoài khơi thành phố cảng phía nam Iskenderun. |
Nếu cho phép 62.000 lính, 255 máy bay chiến đấu và 65 trực thăng của Mỹ triển khai, Ankara sẽ nhận được từ Washington khoản vay và viện trợ trị giá 30 tỷ USD, để ngăn chặn những hậu quả đối với nền kinh tế yếu kém trong trường hợp chiến tranh Iraq nổ ra.
Với quyết định của Quốc hội, bên cạnh việc đánh rơi khoản tiền, Thổ Nhĩ Kỳ còn có nguy cơ mất đi sự ủng hộ của Washington trong việc bảo trợ khoản nợ hàng tỷ USD đã cứu đất nước này trong cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2001. Họ cũng không còn tiếng nói về tương lai nước láng giềng Iraq khi chiến tranh kết thúc. Đây là một vấn đề quan trọng với Ankara, vì người Kurd ở bắc Iraq có thể lợi dụng chiến dịch quân sự để tuyên bố một nhà nước độc lập, lôi kéo người Kurd chiếm thiểu số của Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy nhiên, đảng cầm quyền đất nước thành viên NATO này gặp khó khăn khi thuyết phục công chúng về việc cho phép lính Mỹ triển khai trên lãnh thổ. Chính phủ không thể thực hiện đề nghị của Washington nếu Quốc hội không thông qua.
Kết quả thăm dò dư luận cho thấy 94% dân chúng Thổ Nhĩ Kỳ với đa số là người Hồi giáo phản đối chiến tranh Iraq. Ngay trước khi bỏ phiếu diễn ra, 50.000 người Thổ đã tiến hành cuộc tụ tập chống chiến dịch quân sự ngay gần toà nhà Quốc hội, trước 4.000 cảnh sát đang làm nhiệm vụ. Họ hô vang khẩu hiệu “Không chiến tranh” và “Chúng tôi không muốn làm lính Mỹ”. Một số mang biểu ngữ “Nhân dân sẽ chấm dứt cuộc chiến này”.
Sau khi kết quả bỏ phiếu được công bố, hàng trăm người Thổ Nhĩ Kỳ đã ăn mừng trên đường phố ở trung tâm Ankara, hô khẩu hiệu chống Mỹ, như “Chúng ta đều là người Iraq… Chúng ta sẽ không giết ai, chúng ta sẽ không chết”. Họ cáo buộc đảng Công lý và Phát triển có nguồn gốc Hồi giáo “cộng tác” với Washington.
Trong khi đó, các quan chức quốc phòng Mỹ cho biết họ sẽ nhanh chóng điều chỉnh kế hoạch chiến tranh cho phù hợp. Một nhân vật cao cấp nói: “Chúng tôi đã chuẩn bị cho mọi bất trắc. Kế hoạch của Mỹ đủ mềm dẻo để đáp ứng bất kỳ thay đổi nào”. Một lựa chọn thay thế có thể là đưa hàng nghìn lính vào bắc Iraq trên máy bay vận tải của không lực, hạ cánh trên những bãi đáp hoặc đường cao tốc.
Dù sao, Lầu Năm Góc vẫn hy vọng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thay đổi quyết định. Tuy nhiên, Mỹ cũng không thể đợi lâu hơn được nữa. Washington đã đề nghị đồng minh NATO “giải thích rõ” việc Quốc hội nước này đầu tiên thì có vẻ sẽ thông qua nhưng sau đó lại bác bỏ đề nghị của Mỹ.
Thủ lĩnh đảng Công lý và Phát triển cầm quyền Tayyip Erdogan tuyên bố quyết định của Quốc hội là một kết quả hoàn toàn dân chủ.
Nguyễn Hạnh (theo AP, Reuters)