Đại biểu Lê Thị Nga ủng hộ dự luật. |
Sau khi cân nhắc ý kiến của ông Nguyễn Văn An đưa ra chiều qua, sáng nay, các đại biểu đã bày tỏ chính kiến của mình. Một số người tỏ ra thận trọng, đề nghị để Ủy ban Thường vụ là đầu mối xem xét trình Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm. Bà Lê Thị Nga phân tích, nếu quy định như dự thảo thì đây là bỏ phiếu bất thường, mà bản chất là bỏ phiếu bất tín nhiệm. Tuy nhiên, văn hóa chính trị ở nước ta chưa quen với hình thức “sát hạch” này, nên cần bàn bạc kỹ; và khi thực hiện phải đảm bảo sự ổn định cho những người được đánh giá, bởi họ vẫn có thể tiếp tục chức vụ đó.
Theo những điều khoản mà Quốc hội đã thông qua, Ủy ban Thường vụ có trọng trách lớn là điều hòa hoạt động của 3 thiết chế Quốc hội: hội đồng, ủy ban và đại biểu. Hoạt động của Quốc hội là trên cơ sở pháp luật nên không thể đặt ra vấn đề tin hay không tin Ủy ban Thường vụ. Quốc hội ủy nhiệm cho Ủy ban Thường vụ, song quyết định của đại biểu là cao nhất, và có thể bác quyết định của Ủy ban Thường vụ. Do đó, việc tập trung đầu mối vào Ủy ban Thường vụ là đúng đắn.
Tuy nhiên, vẫn có ý kiến cho rằng nếu quá thận trọng thì sẽ làm mất sức bật, ý nghĩa của chế định này. “Không nên sợ nó là nhạy cảm. Bởi chỉ vậy mới cải cách được bộ máy hành chính. Khi đã có 20% đại biểu đề nghị, dứt khoát phải bỏ phiếu” - ông Ngô Minh Mẫn nói. Đồng tình với ý kiến trên, ông Trần Hồng Quân nhận xét: “Đã đủ điều kiện rồi mà còn phải xem xét rồi mới trình biểu quyết thì hiệu lực của chế định này chẳng còn bao nhiêu”.
Nhận thấy việc tranh luận khó đi đến hồi kết, Chủ tịch Nguyễn Văn An đề nghị Quốc hội biểu quyết 2 phương án: đủ điều kiện thì Ủy ban Thường vụ xem xét trình; hoặc đủ điều kiện, Ủy ban Thường vụ trình thẳng ra Quốc hội. Kết quả, 64,3% đại biểu nghiêng theo phương án đầu.
Cuối buổi sáng, sau gần một ngày thảo luận, Ban soạn thảo đã trình Điều 12 mới, và được Quốc hội biểu quyết thông qua với 76,8% đại biểu ủng hộ. Đây là điểm mấu chốt để Quốc hội thông qua chương II - Chủ tịch Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Thoát điều 12, lại mắc chương III
Chương III Luật Tổ chức Quốc hội hiện hành quy định tổ chức và hoạt động của Hội đồng dân tộc và 7 ủy ban: Ủy ban Pháp luật, Ủy ban Kinh tế và ngân sách; Ủy ban Quốc phòng và an ninh; Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên, nhi đồng; Ủy ban Về các vấn đề xã hội; Ủy ban Khoa học, công nghệ, môi trường; Ủy ban Đối ngoại.
Ủy ban Thường vụ, cơ quan soạn thảo Dự án Luật Tổ chức Quốc hội sửa đổi, cho rằng Quốc hội hoạt động chưa có hiệu quả vì những hạn chế trong tổ chức. Nay tăng cường chức năng giám sát cho Quốc hội (gánh một phần chức năng kiểm sát chung của VKS), tăng cường năng lực làm luật, thì phải chia Ủy ban Pháp luật thành Ủy ban Pháp luật và Ủy ban Tư pháp; Ủy ban Kinh tế, ngân sách thành Ủy ban Kinh tế và Ủy ban Tài chính và ngân sách. Ngoài ra, cũng cần đổi tên một số ủy ban cho phù hợp với nhiệm vụ.
Đại biểu Trần Mạnh Đĩnh cho rằng Dự luật nhằm tách đôi Ủy ban Pháp luật nhưng lại không rành mạch chức năng, nhiệm vụ của hai cơ quan này. Cách khắc phục, theo ông Lê Văn Tâm, là chuyển nhiệm vụ thẩm tra dự án luật hình sự, dân sự, hành chính của Ủy ban Pháp luật sang Ủy ban Tư pháp.
Tuy nhiên, một số đại biểu khác lại quyết liệt phản đối việc chia tách. Bởi như lời ông Trần Văn Truyền, “hoạt động của các ủy ban bị hạn chế là do con người chứ không phải thiếu tổ chức, phân tách không thể giải quyết tận gốc”.
Đại biểu Nguyễn Hữu Khánh phát biểu: “Không thể mở rộng tổ chức trong khi chúng ta hô hào Chính phủ giảm biên chế, chi phí. Theo tôi, tăng đại biểu chuyên trách cho các ủy ban, tăng chi phí để ủy ban mời các chuyên gia hỗ trợ trong công việc thì có lợi hơn. Bởi chia tách thì lại thêm nhiều vị lên chức, thêm ôtô...”. Ông cho rằng, nếu cần thì lập thêm Ủy ban Soạn thảo (giúp Quốc hội trong công tác xây dựng luật, tránh lãng phí thời gian tranh cãi những vấn đề vụn vặt); và cơ quan kiểm toán (giúp Quốc hội thực sự quyết định chính sách tài chính, phân bổ ngân sách...).
Chiều nay, Quốc hội tiếp tục thảo luận về chương III.
Nghĩa Nhân
Ảnh: Xuân Thu