Theo trình bày của ông Mai Văn Dâu, khi bị tạm giam, sức khỏe bị sa sút, ông Dâu muốn xin tại ngoại nhưng cơ quan công an không cho. Ngay lúc đó, thấy cán bộ điều tra nói, Nguyễn Cương (nguyên phó Ban quản lý khu chế xuất, công nghiệp TP HCM) đã khai đưa ông Dâu 38.000 USD, nếu nhận tội sẽ đề xuất cho tại ngoại nên bị cáo này mới khai đại là có nhận 6.000 USD.
"Tuy nhiên, tại tòa Nguyễn Cương chối bỏ lời khai trên, nhận có đưa tôi khoản tiền bằng với khoản trong lời khai của tôi và đã được quý Viện chấp nhận. Trong khi đó, trước HĐXX tôi đã khai thật là không nhận bất cứ đồng nào lại không được xem xét. Như thế là không công bằng cho tôi", nguyên thứ trưởng Dâu bức xúc.
Các bị cáo tại tòa. Ảnh: N.H. |
Giọng chậm rãi, ông Dâu tiếp tục bày tỏ: "Mấy ngày nay, tôi nghe nhiều ý kiến nói về tôi, về Bộ Thương mại, tôi thấy rất đau lòng. Theo tôi, người nào làm sai phải tự nhận lỗi, chứ đừng đổ lỗi cho Bộ, cho cơ chế vì cơ chế dù có hay mấy đi nữa, nhưng không làm theo thì cũng xảy ra việc không tốt".
Không thuê luật sư, bị cáo Phan Nghĩa Hiệp tự bào chữa. Theo bị cáo này, VKS cáo buộc bị cáo lợi dụng mối quan hệ với các quan chức trên Bộ Thương mại để xin quota, hưởng lợi gần 29.000 USD là không chính xác. "Trong thời điểm doanh nghiệp đang thất vọng với cơ quan Nhà nước trong việc xin hạn ngạch thì tôi là người đã lấy lại lòng tin cho Bộ... Tôi không vụ lợi, đòi hỏi gì doanh nghiệp, chẳng qua là do cơ chế thị trường, nên việc đưa tiền là tất nhiên. Thay vì họ phải ra Hà Nội ăn dầm nằm dề để xin quota thì họ nhờ tôi và chi một phần rất nhỏ của khoản lợi nhuận gọi là chi phí thì cũng rất bình thường", ông Hiệp phân bua.
Quá trình bào chữa của bị cáo này nhiều lần khiến những người dự khán có những trận cười nghiêng ngả. Cụ thể như ông Hiệp nói rằng, có một số bị cáo khác cùng tội danh nhưng không có nhiều tình tiết giảm nhẹ như ông lại được hưởng mức án đề nghị thấp hơn rất nhiều. Điều này rất vô lý và cũng có nhiều người hỏi ông về điều đó nhưng "tôi chỉ biết trả lời rằng chắc họ đánh máy nhầm". Hay chuyện ông Hiệp kể ra đủ thứ bệnh và tự nhận "tôi còn bệnh nhiều hơn cả Mai Văn Dâu"...
Ngoài ra, 11 bị cáo còn lại cũng đề nghị tòa xem xét hành vi phạm tội và xin giảm hình phạt.
Mai Thanh Hải. Ảnh: N.H. |
Trước đó, bảo vệ cho Mai Thanh Hải, luật sư Phan Trung Hoài đã đưa ra 10 chứng cứ cho rằng Hải không lừa đảo 560 triệu đồng trong việc chạy hạn ngạch cho Công ty Qualitex và việc nhận tiền của Hải từ Trần Vũ Quang chỉ là quan hệ dân sự. Cụ thể, luật sư này nêu: khoản tiền trên nằm trong số 1,5 tỷ đồng mà Quang đã lấy của Nguyễn Đức Chính để chạy hạn ngạch cho công ty này. Khi không chạy được hạn ngạch, bị đòi lại tiền, Hải đã trả cho Quang trước khi vụ án bị khởi tố. Sau đó, các cấp tố tụng đã nhất quán ra văn bản xác nhận vụ việc này chỉ là quan hệ dân sự tranh chấp giữa các bên và đã được giải quyết xong.
Ông Hoài thừa nhận việc cầm tiền của Hải là có vi phạm nhưng là vi phạm đạo đức cán bộ vì làm dịch vụ xin hạn ngạch cho doanh nghiệp khi công tác tại Vụ xuất nhập khẩu. "Trong ý thức của Hải muốn lợi dụng chức vụ quyền hạn của cha mình để trục lợi chứ không phải là lừa đảo chiếm đoạt tiền của Công ty Qualitex như VKS quy kết", ông luật sư nhấn mạnh.
Về hành vi sử dụng bằng giả của Mai Thanh Hải, luật sư Hoài cho rằng truy tố Hải tội làm giả tài liệu của cơ quan tổ chức là có cơ sở nhưng "đề nghị tòa xem xét có cần thiết phải xử lý hình sự đối với Mai Thanh Hải về hành vi này hay không? Thực tế có rất nhiều quan chức hiện nay cũng sử dụng bằng cấp giả nhưng khi bị phát hiện cũng không bị xử lý hình sự", ông Hoài nêu.
Các luật sư bào chữa cho bị cáo là những doanh nghiệp bị truy tố tội đưa hối lộ đều cho rằng việc bỏ tiền để "chạy" hạn ngạch là tình trạng chung. Và do cơ chế xin cho tại Bộ Thương mại nên các doanh nghiệp buộc phải bỏ tiền lót tay thì mới lo được hạn ngạch.
Chẳng hạn, khi bảo vệ cho Lai Wai Hung, luật sư Nguyễn Đăng Trừng và Chu Khắc Hoài Dương đề miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo này. "Xin tòa xem xét cảnh ngộ khốn khổ chung của các doanh nghiệp bởi thời điểm đó việc cấp hạn ngạch tại Bộ Thương mại rất khó khăn. Các doanh nghiệp không chạy được hạn ngạch là chỉ còn nước phá sản, không đủ tiền đền vi phạm hợp đồng", các luật sư này nêu.
Nguyễn Hải