Nguyên thứ trưởng NN&PTNT Nguyễn Quang Hà đang cắm cúi ghi chép. |
Từ năm 1997 đến cuối năm 1998, Ngân hàng Thương mại cổ phần Hàng hải đã cho Công ty Tiếp thị do Lã Thị Kim Oanh làm giám đốc vay 24,2 tỷ đồng. Đến khi vụ án bị khởi tố, ngân hàng đã được trả gần 13 tỷ đồng nợ gốc và hơn 3,1 tỷ đồng tiền lãi. Lã Thị Kim Oanh thừa nhận mỗi lần nhận tiền giải ngân đều không nộp quỹ công ty mà tùy ý sử dụng. Hiện Công ty Tiếp thị còn nợ ngân hàng hơn 11,7 tỷ đồng. |
Đang cao hứng trình bày về lòng biết ơn với ân nhân đã giúp đỡ công ty trong lúc khó khăn, Lã Thị Kim Oanh toan trích dẫn một câu nói của Bác Hồ. Và ngay lập tức bị HĐXX ngắt lời vì "không ví von, không so sánh". Bị cáo cụt hứng, ngẩn người và thẽ thọt đề nghị chủ tọa nhắc lại câu hỏi trước đó vì quên mất. Chủ tọa nói: "Chi tiền cho cán bộ ngân hàng vào dịp gì?". Lã Thị Kim Oanh khai: "Ngày lễ, tết phải đi cám ơn những đơn vị đã giúp đỡ chúng tôi trong làm ăn". Đơn cử là từ năm 1997 đến 2000, bị cáo trực tiếp biếu 4 cán bộ Ngân hàng Hàng hải là ông Trần Hữu Bách (giám đốc), Nguyễn Văn Du (phó giám đốc), Nguyễn Bằng Việt (cán bộ tín dụng) và Đinh Văn Sáu (trưởng phòng tín dụng), tổng cộng 230 triệu đồng. Ngoài ra, trong quá trình làm thủ tục nhận tiền vay, Lã Thị Kim Oanh cũng chi khoảng 70 triệu đồng cho cán bộ ngân hàng là kế toán và thủ quỹ... Nguyên giám đốc Công ty Tiếp thị thừa nhận việc đưa tiền là hoàn toàn tự nguyện: "Tôi thương các anh chị vất vả nên đã đưa tiền".
Tòa triệu tập ông Bách, Du, Việt và Sáu. Tất cả đều khẳng định, không hề nhận tiền. Lã Thị Kim Oanh giọng rầu rầu: "Ngân hàng nói thế thì tôi cũng đành chịu". Tòa hỏi: "Bị cáo có tài liệu gì chứng minh đã đưa tiền?". Trả lời: "Dạ, không có. Nhưng tôi đang chỉ đạo nhân viên kế toán hợp thức hóa việc này bằng các chứng từ hợp lệ, thì bị bắt". Tỏ ra am hiểu các mánh lới trong làm ăn kinh tế, bị cáo thao thao: "Doanh nghiệp nào cũng thực hiện như vậy. Họ sẽ hiểu và thông cảm cho tôi, không làm như thế thì không được, dù biết là vi phạm pháp luật".
Trước đó, HĐXX thẩm vấn Lã Thị Kim Oanh, về dự án xây dựng 21 căn hộ cao cấp tại 161 phố Sơn Tây. Dự án này thuộc về Công ty Xây dựng và Phát triển đô thị. Sau quá trình thương lượng, năm 1997, dự án về tay Công ty Tiếp thị và được Bộ NN&PTNT đồng ý cho chuyển từ mục đích ban đầu là xây nhà cho thuê sang xây nhà để bán. Nhằm có tiền đầu tư, công ty vay Ngân hàng Hàng hải hơn 8,2 tỷ đồng. Cùng lúc, đơn vị cũng thu tiền đặt cọc mua nhà của 19 hộ dân với hơn 10 tỷ đồng. Nhưng Lã Thị Kim Oanh không dùng để thanh toán tiền vay ngân hàng, mà sử dụng vào mục đích khác. "Thời gian này, công ty còn thực hiện nhiều dự án nữa nên tôi phải lấy tiền đó để chi trả", bị cáo giải thích. HĐXX không chấp nhận điều này, vì Lã Thị Kim Oanh không đưa được tài liệu chứng minh. Theo kết quả điều tra, trong dự án 161 Sơn Tây, Lã Thị Kim Oanh chỉ chi hơn 4,2 tỷ. Số tiền thất thoát không giải trình được là hơn 14,6 tỷ đồng.
Vẫn về dự án 161 Sơn Tây, Lã Thị Kim Oanh khai được UBND cho chậm nộp thuế đất trên 2 năm. HĐXX hỏi lại nhiều lần việc này, và bị cáo trả lời chắc nịch "chính xác". Chủ tọa Nguyễn Sơn công bố quyết định ký ngày 3/11/1999 của UBND rằng chỉ cho thời hạn có 6 tháng. Lã Thị Kim Oanh giật mình, nằng nặc đòi được "xem tận mắt". Thư ký phiên tòa mang tài liệu cho bị cáo đọc, nội dung là cho phép chậm nộp thuế đất từ 1/7/1999 đến 1/12/1999. Tiếp đó, bị cáo đòi được xem bản gốc, vì tài liệu trên là bản photocopy. HĐXX giải thích, trong quá trình thu thập tài liệu vụ án, cơ quan điều tra đều sao các chứng từ. Bản gốc để lại ở các cơ quan chức năng, không thể đưa vào hồ sơ vụ án. Lắp bắp và hơi luống cuống, Lã Thị Kim Oanh nói cùn: "Đề nghị thẩm tra lại bản chính"; đồng thời dao động: "Tôi cũng chưa chắc là có phải 2 năm hay không".
Tiếp đó, bị cáo trả lời thẩm vấn về dự án xây nhà bán tại lô đất hơn 1.800 m2 ở đường Hoàng Quốc Việt. Đến hôm nay, sau 4 ngày trả lời HĐXX, bị cáo đầu vụ Lã Thị Kim Oanh không còn giữ được vẻ tự tin, giọng nói cũng không còn khí thế. Nguyên giám đốc Công ty Tiếp thị trình bày, năm 1991 UBND thành phố Hà Nội cho Viện Khoa học lâm nghiệp sử dụng diện tích trên xây Trung tâm Công nghệ rừng, nguồn vốn đầu tư từ một công ty của Nhật. Nhưng dự án không được thực hiện, tiền phải trả lại. "Thứ trưởng Nguyễn Quang Hà động viên đề nghị Công ty Tiếp thị tiếp nhận dự án với giá 1,7 tỷ đồng để Viện có tiền trả cho đối tác Nhật, đỡ mang tiếng với nước ngoài. Chúng tôi không thể không nghe theo", Lã Thị Kim Oanh nói. Đáp lại sự "giúp đỡ" của Công ty Tiếp thị, Bộ NN&PTNT đồng ý cho đơn vị làm chủ đầu tư dự án xây nhà để bán tại địa điểm trên. 20 hộ dân đã đăng ký mua nhà, Lã Thị Kim Oanh huy động được hơn 5,6 tỷ đồng, song chi hết gần 3 tỷ đồng. Số tiền còn lại bị thất thoát, bị cáo không có tài liệu chứng minh.
Tương tự với dự án xây 76 căn hộ tại xã Dịch Vọng, Từ Liêm. Lã Thị Kim Oanh thay mặt Công ty Tiếp thị kêu gọi đầu tư được hơn 6,3 tỷ đồng và 78.000 USD. Nhưng tiền chi phục vụ dự án chỉ hơn 810 triệu đồng, còn trên 5,5 tỷ đồng không chứng minh được đã thanh toán vào việc gì. HĐXX nói: "Nếu bị cáo không giải trình được thì phải chịu trách nhiệm". Vẫn cách lập luận cũ, Lã Thị Kim Oanh nói rằng đã chi vào một số dự án khác nay chứng từ bị thất lạc, song ngay lập tức bị ngắt lời. Bị cáo mất tinh thần, run rẩy đề nghị chủ tọa cho được nghỉ 5 phút.
Tiếp đó, HĐXX làm rõ về dự án thuê nhà 79 Hàng Bồ. Theo cáo buộc của VKS sai phạm trong dự án này thuộc về Lã Thị Kim Oanh và bị cáo Nguyễn Tiến Bình (phó giám đốc). Tháng 2/1999, Công ty Tiếp thị được nhà nước cho thuê diện tích trên làm Trung Tâm Tiếp thị đầu tư. Song Phạm Tiến Bình thay mặt công ty bán nhà cho ông Nguyễn Đình Bang, và nhận 1,85 tỷ đồng. Tại tòa, ông Bang khẳng định đã giao hết tiền dù chưa nhận được giấy tờ nhà đất, còn bị cáo Bình phủ nhận. Hơn một năm sau, để có tiền trả nợ các khoản vay, Lã Thị Kim Oanh lừa chuyển nhượng hợp đồng thuê nhà 79 Hàng Bồ cho Công ty TNHH Thu Đức với giá 700 triệu đồng. Bị cáo nhận trước 680 triệu đồng và chi tiêu hết không có hóa đơn chứng từ.
Hết ngày hôm nay, HĐXX đã thẩm vấn xong hành vi chiếm đoạt tiền của Lã Thị Kim Oanh thông qua việc thực hiện 2 dự án đầu tư nhóm A, và 7 dự án nhóm C. Bị cáo làm thất thoát hơn 72 tỷ đồng, và không giải trình được đã tiêu vào việc gì. Ngày mai, tòa chuyển sang làm rõ hành vi cố ý làm trái quy định nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng của 8 bị cáo, trong đó có 2 nguyên thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Quang Hà và Nguyễn Thiện Luân. Suốt 4 ngày qua, hai người rất chăm chú ghi chép những lời khai của các bị cáo khác, nhất là của Lã Thị Kim Oanh. Tại phiên tòa, quá trình triệu tập nhân chứng được HĐXX đặc biệt lưu tâm. Chiều nay, bà Nguyễn Thị Bắc, nguyên chủ tịch xã Cổ Nhuế, đã được dẫn giải đến tòa để làm rõ khoản chi của Lã Thị Kim Oanh trong dự án xây 76 căn hộ tại xã Dịch Vọng. Hôm qua, tòa cho người đến nhà bà Bắc song không gặp bà.
Anh Thư